Tíminn Sunnudagsblað - 11.04.1965, Blaðsíða 16

sem læknatrúboði. Hann var saman
rekinn á vöxt og klaufalegur í fram-
komu, búlduleitur og með krung á
herðum. Ávallt gekk hann niðurlút-
ur, og stöðugt virtist hann vera að
flýta sér. Augun bak við glerið í
stálumgerðunum hvíldu sífellt á tán
um eða að minnsta kosti einhverju
við þær. Það var eins og hann væri
ævinlega í þungum þönkum. En guð
mátti vita, um hvað hann gat verið
að hugsa. Hann hafði afarstóra fætur
og virtist alltaf vera að detta um þá.
Varir hans voru á sífelldri hreyfingu,
eins og hann væri stöðugt að stagl-
ast á þeim setningum, sem aldrei
vildu tolla í kollinum á honum.
Ávallt gekk hann með bækur undir
hendinnþ og ef hann settist niður.
opnaði hann strax einhverja þeirra
Svipurinn var alvarlegur og áhyggju
fullur, og svo var maðurinn tauga
óstyrkur, að hann stökk oft á fætur
við skyndilegan hávaða. Hann var
nær fertugur að aldri, og allir
læknanémarnir gerðu gys að honum
og kölltiðu hann frænda. Enda var
hann ónéjtanlega skoplegur.
Enga vitji átti frændi, en sjálfum
mér til mestú furðu, kynntist ég hon
um betur en flestir aðrir — senni-
iega af því. að við vorum báðir blá-
fátækir. Allir héldu. að frændi væri
nízkur Hann átti aðeins ein föt,
sem einu sinni höfðu verið svört, en
voru nú orðin græn af elli, og í þeim
gekk hann, hverju sem viðraði. Hann
hvorki drakk né réykti, og ekki var
hann í stúdentafélaginu. Hann var
reglulegur utanveltubesefi. En eini.
dag að vetri til komst ég að því, hvað
amaði að honum.
Við vorum að vinna að krufningu,
og það var ískalt í líkhúsinu. Þegar
við vorum búnir, spurði ég hann í
hugsunarleysi, hvort hann vildi ekki
koma með mér — við skyldum fá
okkur kaffibolla. Hann ieit upp, óg
ég varð undrandi, er ég sá augu
hans fyliast af tárum. Svo sagði
hann:
,,Þetta eru- fyrstu /ingjarnlegu orð-
in, sem við mig hafa verið sögð í
langan tíma.“
Ég fékk sting í brjóstið og svaraði
hvatskeytlega:
„Hvaða mas! Komdu nú í kaffi.“
Hann hristi höfuðið neitandi og
sagði svo:
,,Ég vil það gjarna — en ég get
það ekki. Ég hef sett mér þá reglu
að þiggja aldrei neitt, sem ég get
ekki encíúrgóldið."
Ég starði á hann með viðbjóði, og
hann hefur líklega séð, hvað ég hugs-
aði, því að hann lagði frá sér hníf-
inn, sem hann hélt á, og sneri við
vösum sínum: í þeim var enginn eyr-
ir. Án þess að líta af mér, hló hann
snöggum, óþýðum hlátri:
„Já, svona er það hjá mér,
í kennsluárið á enda,“ sagði bann.
Herbergisleigune borgaði hann
fyrirfram — eða réttara sagt frændi
hans, sem var bóndi uppi í fjöllum.
Frændinn borgaði einnig námskostn-
aðinn, og þegar hann átti leið til
borgarinnar, kom hann með einn
poka af haframjöli og annan af kart-
öflum — þáð var allt, serh frændi
hafði sér til viðurværis.
Eftir að ég vissi þetta, sá ég ekk-
ert hlægilegt við útganginn á frænda,
en Frew, Dallas og Stobo, gerðu
stöðugt gys að honum.
Faðir Frews var mjög áhrifaríkur
maður, sir James Frew, og auk þess
vellauðugur. Og það var Frew, sem
striddi frænda nest. Einn daginn
hafði hann límt spjald á bakið á hon
um, og á það var letrað:
„Á leið til Kína.“
Frændi gekk með það allan dag-
inn. Allir hlógu — Polloch prófessor
líka.
Frændi sá spjaldið um kvöldið,
þegar hann fór úr jakkanum. Ég von-
aði, að hann gæfi Frew rækilegt
kjaftshögg daginn eftir. En frændi
nefndi þetta aldrei, og var hann þó
enginn heigull — það reyndi ég oft,
eftir að við fórúm að búa saman, sið-
asta skólaárið mitt. Arfurinn eftir
föður minn var á þrotum, og það
stóð tæpt, að ég gæti lokið
námi. Og þó að við frændi gætum
víst í rauninni hvorugur þolað hinn,
þá varð hagsýnin að sitja í fyrirrúmi.
Og nú keypti ég annan hvorn hafra
mjölspoka, sém í búið var lagður. Ég
hef aldrei siðan getað bragðað hafra-
graut.
Ég tók frænda með mér, þegar ég
var kallaður til sængurkvenna, og i
slikri ferð vorum við í Clydestræti
17. þegar við hitfum Kidda.
Ég verð að játa, að ég var búinn
að steingleyma Kidda daginn eftir.
þegar frændi sagði við mig:
„Það er velkomið, að ég annist
fyrir þig sængurkonuna í Clydestræti
17.“
Þetta lét ekkert einkennilega í
eyrum mínum, því að við áttum að
annast marga slíka sjúklinga og vor-
um vanir að skipta þeim á milli
okkar. Það var fyrst viku seinna, að
mér datt í hug, að hann hefði haft
eitthvað ^érstakt í huga með þessu
boði sínu. Þá var það kvöld eitt, er
við sátujn við borðið í herbergi okkar
og vorum að lesa — ég var í það
minnsta að því — að allt í einu dett-
ur upp úr frænda:
„Meinið er, að hann hefur aldrei
fengið neitt tækifæri."
Dreymandi svipurinn á búlduleitu
andliti hans var svo hlægilegur, að
stund leið, áður en ég gat anzað:
„Hver hefur aldrei fengið neitt
tækifæri?"
Frændi hafði auðsjáanlega hugsað
upphátt, því. að hann roðnaði við,
þegar hann svaraði:
„Hann Kiddi. Manstu ekki eftir
honum? Það barn hefur haft mikil
áhrif á mig. Hann er alveg einstak-
ur, hrúga af afskræmdum hnútum
eins og þú sást, og getur varla geng-
ið. Grænt gras hefur hann aldrei séð
né dregið að sér ferskt loft alla sína
ævi — ekkert séð nema eymd og
lesti. En hann kvartar aldrei. Hann
er — ó, hann er hreinasta opinber-
un!“
Frændi tók sannarlega stórt upp í
sig. En eins og vant var, þegar
hann gerðist svo háfleygur, þá varð
ég óvenjulega raunsær.
„Vertu rólegur, frændi,“ sagði ég.
„Drengurinn er bara einn á meðal
þúsunda, sem líkt er ástatt um. Það
blátt áfram úir og grúir af þeim í
þessu hverfi eins og þú veizt bezt
sjálfur."
„Nei,“ svaraði frændi þráalega.
„Nei, hann er öðru vísi. Hann er
undrabarn — aðeins sex ára gamall
og horfist í augu við heiminn eins
og fullorðinn maður. Hann annast
móður sína og systkini — býr til te
og smyr brauð handa þeim. Og skyn-
samur er hann eins og skrattinn
sjálfur — þekkir hvert einasta
mannsbarn í götunni og fer oft í
sendiferðir. Aðeins sex ára! Hann
ætti að fá tækifæri. Og það segi ég
þér satt, að það skal verða ég, sem
sé um það. Strax og ég hef lokið
prófinu, sendi ég hann í sveit. Ég
ætla að lækna hann — ég vil sjá
þessa bognu limi réttast. Og það skal
ég sjá. Um leið og ég hef lokið próf-
inu, geri ég þetta.
Ég skiídi, að þýðingarlaust var
að ræða þetta mál við hann. Báðir
myndu þeir hafa svipaða möguleika
— frændi og drengurinn — annar til
þess að ná prófi, hinn til þess að fá
heilsu, sem sé alls enga. Eg var því
vel kunnugur, hve barnadauðinn í
fátækrahverfunum nam hárri hundr-
aðstölu — varla tíunda hvert barn
iifði. Og það þurfti ekki annað en
sjá Kidda til þess að vita, að hann
myndi ekki ná fullorðinsaldri. En
það þýddi ekki að rökræða
við frænda um þetta, og þess vegna
sneri ég mér að lestrinum. Og það
gerði hann líka.
Þremur vikum seinna var ég nærri
dottinn um Kidda, þegar ég snarað-
ist út um götudyrnar heima hjá okk-
ur — hann sat þar á gangstéttinni.
Hann settist hvar sem var, því að
hann átti svo bágt með að standa, og
nú hlaut hann að hafa gengið lang
an veg til að komast þetta.
„Sæll, Kiddi! Hvað ert þú að gera
hér?“
Hann leit upp stórum augum, og
ef til vill var það af. því, að veðrið
var svo gott þennan dag, að mér
fannst hann líta skár út en áður.
Berfættur var hann ennþá, en í stað
gömlu larfanna var hann nú kom-
328
TÍMINN - SUNNUDAGSBLAÐ