Tíminn Sunnudagsblað - 02.10.1966, Qupperneq 14

Napóíeon þriðji í búningi hershöfðíngja á öndverðum sjöunda fug
aidarinnar.
BLIKURÁLOFTI
IX.
Ítalíuherferðin reyndist Frökkum
kostnaðarsöm, og afleiðingar hennar
urðu Napóleoni álitshnekkir á al-
þjóðavettvangi. Hann rauf ákvæði
Zurichfriðarins og lét afskiptalaust,
að Sardínubúar ykju lönd sín í Mið-
Ítalíu. í staðinn fengu Frakkar hér-
uðin Nizza og Savoyol, svo sem af-
ráðið hafði verið í Plombieres. Ýms-
um þótti þessi landauki Frakka koma
illa heim við þær hugsjónir, er Napó-
leon þriðji hélt á loft. Englendingum
tók nú að standa stuggur af Frökk-
um, og mátti heita lokið vináttu á
■milli stjórnenda þessara landa.
Napóleon þriðji missti öll tök á
þróun mála í Ítalíu, og varð endir-
inu sá, að konungsríkið Ítalía 'var
sett & stofn árið 1861, og spannaði
það Ítalíu alla að undanskildu Kjrkju-
ríkinu og Feneyjum En ástæðulaust
er að vanmeta það lóð, sem keisar-
inn hafði^ lagt á vogarskál til sam-
einingar Ítalíu, þótt hann hafi sjálf-
sagt ætlað Frökkum mestan hlut þar
í landi.
Hvað er þá að segja af innanríkis-
málum í Frakklandi um þessar mund
ir? Kreppan var gengin hjá, en
óánægjuraddir höfðu ekki þagnað.
Árið 1860 gaf keisarinn út tilskipun
— reyndar að frumkvæði Mornys —
sem veitti löggjafarþinginu aukinn
rétt, nú mátti ræða stjórnastefnuna
opinskátt og beint fyrirspurnum
til ráðherranna. Þetta var spor í átt-
ina til hins svonefnda frjálslynda
keisaradæmis og hefur átt að ver-a
í samræmi við hinar napóleönsku hug
myndir. En nú'kom í Ijós, að flestir
aðilar höfðu eitthvað við stefnu Napó
leons að athuga. Kirkjunnar menn
álösuðu honum fyrir stuðning við
frelsishreyfinguna ítölsku, en vinstri-
sinnar lágu honum á hálsi fyrir það
að hafa brugðizt henni. Ekki bætti
það úr skák, að keisarinn var fylgj-
andi frjálsri verzlun og hafði gert
samning í þeim dúr við Englendinga.
Franskir iðjuhöldar risu öndverðir.
Napóleoni tókst ekki að bæta tafl-
stöðu sína til stórra muna, þótt hann
leyfði löggjafarþinginu að fjalla um
fjárhagsáætlun ríkisins, kæmi á funda
frelsi og drægi úr eftirlitinu með
blöðunum. í þingkosningum árið 1863
kom í ljós, að stjórnarandstöðunni
hafði vaxið fiskur um hrygg, fékk
nú þrjátíu og fimm þingsæti. Sagn-
fræðingurinn Adolphe Thiers, sá,
sem á hinar kostulegu samræður við
Napóleon þriðja í Heljarslóðarorrustu
kom nú aftur fram á svið stjórn-
málanna. Heilsu keisarans fór hnign-
andi, hann fékk þráfaldlega áköf
kvalaköst, og átti æ erfiðara rneð
það að einbeita sér að þeim verk-
efnum, sem fyrir lágu. Allmargir
virtust vera orðnir á sama máli og
Victor Hugo, rithöfundurinn frægi,
sem kallaði keisarann Napóleon litla.
Og Frökkum varð tamt að raula lítið
stef úr söngleiknum Helenu fögru
eftir Jacques Offenbach:
Tu comprends,
Qu‘cah‘peut pas durer plus long-
temps —
“þú skilur, að þetta ástand getur
ekki haldizt til langframa.“
Einnig höfðu skapazt ný viðhorf
í utanríkismálum. Á vissan hátt mark-
ar það tímamót, að árið 1862 settist
aðalsmaður að nafni Otto von Bis-
marck á forsætisráðherrastól i Prúss-
landi. Skömmu síðar hélt hann fræga
ræðu í fulltrúadield prússneska þings-
ins og sagði þá meðal annars: „Þýzka-
land gefur ekki gaum að frjálslyndis-
stefnu Prússlands, heldur mætti þess.
Ekki verður ráðið fram úr hinum
miklu vandamálum vorra tíma með
ræðum og meirihlutasamþykktum —
í því lágu mistök vor árin 1848 og
1849 — vér útkljáum vandamálin
með blóði og járni.“
Bismarck hafði víðtæka þekkingu
á alþjóðamálum, og brátt kom í Ijós,
að hann myndi ekki reynast neinn
aukvisi í hinu nýja starfi sínu. Árið
1863 kom til uppreisnar Pólverja
gegn Rússum, og nutu Pólverjar
mikillar samúðar í Vestur-Evrópu,
meðal annars hugleiddi Napólecn
þriðji að koma þeim til hjálpar. En
Bismarck hafði litla samúð með þess-
um nágrönnum sínum og lét sér vel
lika, að Rússar bældu uppreisnina
niður með harðri hendi. Með þessú
ÞÆTTIR AF NAPÓLEONI III. KEISARA — III
854
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ