Tíminn Sunnudagsblað - 24.12.1967, Qupperneq 13

minum, og hann varð að fara af
heimilinu.
— Þau hafa þá aldrei fengið
að eigast?
— Nei, það varð ekki af því.
Móðir mín fór til Ameríku, þeg-
a-r ég var á öðru árinu. Ifún dó
«úig, fjörutíu og fjögra ára dó
hún. Ég held hún hafi gifzt rétt
eftir að hún kom vestur, og átt
einn son. Hann var bakari i Winni
peg, en ég hef engin kynni af
Ihonum haft og aðeins einu sinni
hitt mann, sem vissi, hvar hann
bjó. En þá var ég svo kærulaus,
að ég gáði ekki ao skrifa honum.
Það leiðist mér nú. Hann gæti
verið lifandi, því hann var tals-
vert yngri en ég.
Faðir minn fór að Skálholti frá
Haga, síðan til Reykjavíkur og
var átta ár vinnumaður hjá Gunn-
ari Gunnarssyni, kaupmanm í Hafn
arstræti. Þá giftist hann systur
Margrétar í Árbæ, Þuríði frá Láta-
læti á Landi. Þau vildu gjarna
fá mig til sín. Ég var orðinn
fjarska hændur að fólkinu á
Hjálmsstöðum, og var tregur til
að fara suður.
Á Hjálmsstöðum var mikið les-
ið og mikið kveðið. Húnbogi Haf-
liðason, systursohur Guðmundar
fóstra míns, sagði í spaugi ekki
alls fyrir löngu, að hann væri af
Hjálmsstaða-akademíunni. Þetta
var nefnilega alveg rctt hjá hon-
um.
Þegar farið er með gömui lög
eða kvæði í útvarpinu, þá ber oft
við, að ég kann hvort tveggja. Þá
skal ég alltaf hafa lært það á
Hjálmsstöðum.
Ég var ekki hár í -lofíinu, þeg-
ar görnul kona á bænum fór að
kenna mér lestur — á Davíðs-
sálma., Heldur gekk það illa, þvi
lítill var áhuginn hjá mér.
En systurnar á næsta bæ, Snorra
stöðum, höfðu keypt Mjallhvít af
farandsala og léðu mér. Ég las
hana fjórum sinnum — og varð
allæs. Eftir það fann ég heldur
en ekki til mín, og enn þann dag
i dag leiðist mér, hvernig ég kom
fram við gömlu konuna. Hún
ætlaði að fara að fræða mig eitt-
hvað og ég svaraði heldur merki-
legur: Ertu að segja mér það?
En sem sagt, faðir minn, sem
ég hafði aldrei séð, vildi fá mig
suður, og ég lét til leiðast, mest
af því að ég fengi þá að fara í
sfkóla. Var svo um veturinn í
Reyikjaivílk hjá þeim hjónunum.
Svo kemur dóttir hans Guðmund-
ar á Hjálmsstöðum, Ragnheiður,
til bæjarins rétt eftir sumarmál-
in. Þá héldu mér engin bönd, ég
vildi fara með henni. Og það varð
úr. Ég gekk með henni austur
í Laugardal, ekki nema tíu ára
gamall.
— Það eru einir sjötíu kíló-
metrar, er það ekki?
— Ætli það séu ekki um sjö-
tíu og fimm. Við fórum austur
yfir Mosfellsheiði. Ég man svo vei,
að það var snjór á háheiðinni og
að ég gekk þá í förin hennar
Ragnheiðar. Þá var engin brú
komin á Öxará, og presturinn á
Þingvöllum, séra Jón Thoraren-
sen, ferjaði okkur yfir á báti.
Mikið fannst mér skrítið að sjá
prest á hvunndagsfötunum.
Um haustið eftir varð ég að
fara aftur suður óg var í skóla
um veturinn. Sumarið þar eftir
fókk ég ekkí að fara í Laugardal,
heldur var ég sendur að Laxholt
í Borgarthreppi.
Þar leið mér ekki vel. Það duttu
meira að segja pollar á fæturna
á mér, auðvitað af því að ég hef
alltaf verið látinn vera í votu.
Um haustið hófst svo þriðji
skólaveturinn minn í Reykjavík.
Gerðist ekki tíðinda fyrr en um
lokin. Ja, þú ert ekki sveitamann-
eskja og skilur ekki árstíðirnar.
Lokin voru 11. maí. Þá kemur
í bæinn bóndi frá næsta bæ við
Hjálmsstaði, Eyjólfur á Snorra-
stöðum. Ég var alltaf hjá honum
meðan hann var í bænum, og lang
aði óskaplega mikið með, en það
fókk ég ekki, enda var búið að
náða mig í sumarvinnu austur á
Fljótsdalshérað. Hann fer með
sína klyfjahesta út úr bænum að
morgni, en seinni hluta dags
labba ég af stað inn Laugaveg og
upp á veginn hjá Geithálsi, sem
liggur austur í Laugardal. Þar
áfcveð ég að halda áfram.
Mér datt ekki í hug, að mín
yrði saknað. Ég hélt ekki, að ég
væri svo mikill maður, að hafin
yrði að mér leit. En nú fór séra
Friðrik með mörgum strákum að
gá að mér. Ég liafði veriði hjá
honum í KFUM. Þeir fóru alla
leið upp á Borgarhóla, veiztu hvar
þeir eru? En þá mun ég hafa
verið staddur í lágheiðinni, svo
þeir sáu mig ekki og sneru heim
við svo búið. En ég arkaði áfram,
og austur að Gjábakka í Þingvalla-
sveit. Þar sé ég hesta og farang-
ur Eyjólfs undir túngarðinum, en
fólk allt inni við. Þarna hneig ég
niður og steinsofnaði.
— Hafðirðu þá gengið lestina
uppi?
— Þeir höfðu farið klyfjagang,
töluvert hægar en venjulegan
gang.
í þetta sinn vissi guð betur en
séra Friðrik. Það hef ég oft hugs-
að um, því mikið var ég glaður
að komast aftur að HjálmSstöðum.
Og nú fékk ég að vera þar kyrr
á þriðja ár. Þá drukknaði faðir
minn, og ekkjan fékk mig suður
sér til huggunar.
Ég var fimmtán ára og réði
mig í verzlun V.Ó. Breiðfjörðs.
Hús hans, ég veit ekki, hvort
þú kannast við það, var í Aðal-
stræti og kallað Fjalakötturinn.
Þótti eitthvað illa byggt, úr kassa-
fjölum, sögðu menn, en það held
ég hafi verið vitleysa.
Þarna var ég tvö þrjú ár og
réði mig síðan sem lærling í tré-
smíði hjá Jóel Þorleifssyni. Ég átti
að fá fæði og húsnæði, en útvega
mér sjálfur skó, föt og allt annað.
Vinnutíminn var feikna langur,
frá sex á morgnana til sjö á kvöld-
in, og síðan skóli frá átta til tíu.
Ég svaf í kompu uppi á lofti og
mér var afskaplega kalt.
Mér vildi það til happs, að móð-
ir Jóels, gömul kona að nafni
Guðbjörg, gerði á mér guðsþakk-
arverk, sem gjarna mætti auglýsa
fyrir öllum lýð. Hún átti einskeptu
ver úr ull að hálfu eða meira,
og fyllti það af tréspónum og
breiddi yfir mig. Þetta var Ijóm-
andi heitt, og vona ég, að hún
njóti góðsemdar sinnar í himna-
riki. Hún ætti það skilið.
— Já maður var skelfing um-
komulaus. Þegar ég lauk prófi,
stóð þannig á, að steinhúsabygg-
ingar voru að hefjast. Áður hafði
verið mikil timburhúsaöld, en
nú gerði mikið atvinnuleysi vart
við sig hjá trésmiðum og stór-
smiðir, eins og Bjarni sá, sem
Bjarnaborg er enn kennd við,
hrökkluðust upp í sveit. Ennfrem-
ur var almennt auraleysi og fáir
gátu keypt sér húsgögn. Ég fékk
atvinnu við konungshúsið á Þing-
völlum, og ég smíðaði á Hjálms-
stöðum, annars var lítið að gera.
Loks réði ég mig upp að Suð-
ur-Réykjum til Stefáns B. Jóns-
s&nar. Þar hitti ég unga stúlku
með mikið glóbjart hár. Það fór
eins og gerist og gengur. ég varð
T I M I N N - SUNNUDAGSBLAD
114 í