Tíminn Sunnudagsblað - 24.12.1967, Blaðsíða 10

um síðar. Svo fór, að Elísabet gift-
ist aldrei, Hún hrifsaði völdin frá
frænku sinni með tilstyrk lífvarða
sveitanna, en hafði lítinn áhuga
fyrir stjórnarstörfum. Svall og
vökur þoldi hún vel sem faðir
hennar, og ástarsorgirnar gleymd
ust við barm nýrra elskhuga,
hverja hún átti marga. En alltaf
við og við varð hún slegin sárri
iðrun yíir sínu óguðlega líferni.
Typtaði hún sig þá með því að
fara fótgangandi nokkrar dagleið-
ir í eftirlætisklaustur sitt. Þar lá
hún á heitri bæn í nokkrar vik-
ur, en sneri síðan heim í hallir
sínar, endurnærð á sál og líkama,
albúin að hefja slark á ný.
Meður því að hún var barnlaus,
var Pétur Úlrik útnefndur ríkis-
erfingi, Aumingja drengurinn
hafði misst móður sína ungur og
uppeldi hans verið í höndum heim
iliskennara. Hann var frekar tor-
næanur og var látinn gjalda þess
óspart með ómildum refsingum.
Auk þess var hann einangraður
frá öðrum börnum. Hann varð
taugaveiklaður, tortrygginn og
seinþroska. Fram yfir tvítugt var
það bezta skemmtun hans að leika
sér með tindáta eða stjórna her-
bergisþjónunum í stríðsleik. Hann
var ekki glæsilegt mannsefni, og
þegar Frakkakóngur var beðinn
að gefa honum hönd einnar sinna
mörgu dætra, var svarið nei.
En það voru ekki allar konur
eins stórlátar og tízkudömurnar
í París. í Stettin bjó ung kona
af mjög góðum ættum, náskyld
bæði Pétri Úlrik og hinum látna
unnusta Elísabetar. En hún var
samt bláfátæk og hafði orðið að
giftast rosknum, heldur leiðinleg-
um smáprinsi. Metnaðurinn brann
í henni eins og hann brennur að-
eins í þeim, sem sjá auð og völd
aðeins hársbreidd utan seilingar.
Hún gætti þess vandlega að missa
ekkert tækifæri til að halda sam-
bandi við hina tignu ættingja. Sér-
staklega ýtti hún undir kynni dótt
ur sinnar, Soffíu Ágústu (síðar
skírð Katrín), og hins óásjálega,
rússneska ríkisarfa.
Soffía Ágústa var ekki heldur
falleg, en hún var bráðgreind. Auk
metorðagirndarinnar erfði hún
ráðkænsku og leynimakkstilhneig-
ingar móður sinnar og henni skild
ist snemma gildi góðs gjaforðs.
Uppeldi hennar var hið bezta, sem
völ var á. Elísabet fékk mörg bréf
um ungu stúlkuna o@ loks bauð
hún henni að heimsækja sig til
Pétursborgar, en þangað var ríkis
arfinn, Pétur, fcominn fyrir
nokkru.
Alltaf skulu menn þrá það heit
ast, sem þeir ekki hafa von um
að geta höndlað, en láta sér fátt
um finnast það, sem þeim býðst.
Pétur Úlrík hataði það Rússland,
sem hann átti að stjórna. Hann
talaði slæma rússnesku, tók grísk-
katólska trú aðeins til málamynda,
og sparaði ekki að lýsa fyrirlitn-
ingu sinni á öllu rússnesku bæði
hátt og í hljóði. Hann langaði til
að komast aftur til Holstein og
dýrkaði allt, sem þýzkt var.
En Soffía litla, aðeins frmmtán
ára gömul, hegðaði sér þveröfugt.
Hún lagði svo mikið kapp á að
kynna sér tungu og trú þessa nýja
lands, að hún unni sér varla svefns.
Til að halda sér vakandi gekk hún
berfætt á köldu gólfinu, fram og
aftur, með opna bók í höndum.
Afleiðingin varð sú, að hún veikt-
ist og lá lengi milli heims og
helju. Þetta varð henni einmitt
til góðs, því þegar það spurðist út
til almennings, hvernig hún hafði
veikzt, jukust vinsældir hennar
dag frá degi.
Hún komst furðufljótt í kynni
við ýmsa stjórnmálamenn, sem
dvöldust við hirðina. Og hún fór
að lesa allt, sem hún komst yf-
ir,, jafnt ný byltingarkennd verk
sem sígild latnesk og rómversk.
Síðar á ævinni skrifaðist hún á við
ýmsa lielztu andans menn samtíð-
arinnar, — Voltaire, Diderot, Jak-
ob Grimm. Jafnframt ritaði hún
og þýddi margt sjálf, og er talið,
að hún hefði orðið rithöfundur, ef
hún hefði misst af keisarasætinu.
Henni tókst að vinna hjarta Elísa
betar með undirgefni sinni og að-
dáun. Ást Péturs hlaut hún ekki,
en hann sýndi henni mikinn trún-
að og í barnaskap sínum hlakkaði
hann til að giftast þessari greindu
leiksystur sinni. Þessi trúnaður
rofnaði, þegar Pétur veiktist illa
af bólusótt og afskræmdist í and-
liti. Katrín gat ekki leynt skelf-
ingu sinni, þegar hún sá hann aft-
ur, og upp frá því varð aldrei
jafnhlýtt milli þeirra.
En nú skipti það engum togum,
að Elísabet lét gefa þau saman
með mikilli viðhöfn.
Markinu náð.
Við þessar gömliu hirðir var bar-
izt heiiftarlega um völdin og sam-
særi voru tíð. Elísabet hafði sjálf
tekið stjórnartaumana að nætur-
lagi.með aðstoð lífvarðasveitanna,
þar sem hún átti elskhuga. Nú ótt-
aðist hún, að ovinir kynnu að reyna
að tæla Pétur ríkisarfa til sam-
blásturs gegn sér. Auk þess átti
hún í styrjöld við Prússakóng og
gazt ekki að Þýzkalandsaðdáun
Péturs. Hún vildi, að ungu hjónin
eignuðust barn, sem hún gæti sjálf
algerlega stjórnað og gert að ríkis-
arfa í stað föður þess.
í þessu skyni setti hún um þau
allstrangan vörð og takmarkað' at-
hafnafrelsi þeirra árum saman. Eft
ir tíu ár fæddist Katrínu sonur.
En hinn þýzksinnaði, barnalegi
prins var ekki faðir hans, heldur
Saltykov, — fyrsti, en ekki síðasti
elskhugi Katrínar.
Maður hennar var farinn að
elska aðra konu, grófa og ómennt-
aða, en líklega einlæga stúlku, sem
ekki vakti hjá honum minnimáttar
kennd eins og kona hans. Hatur
hans á Katrínu varð æ augljósara,
og það var að verða ljóst, að hann
mundi ekki óska eftir að hún sæti
við hlið sér eftir dauða Eiísabetar.
En Katrín lét ekki hugfallast.
Hún vann sleitulaust að því að
afla sér vina, — með gjöfum, lof-
orðum, samræðum, og gekk því
betur sem maður hennar varð van-
heilli andlega. Og hvort sem það
var tilviljun eða ekki, þá kastaði
hún sér í fangið á fríðum en ó-
tignum hermanni, Gregory Orloff,
einum fimm bræðra í lífvarðasveit-
unum.
Og loks dó Elísabet, dóttir Pét-
urs miikla. Að þarlendum sið var
hún til sýnis á líkbörunum í dóm-
kirkjunni í tíu daga. Pétur yngri
hló og hélt drykkjuveizlur, en
Katrín grét alla daga við kistuna
við feykilega aðdáun almennings.
Maður hennar gerði hvert glappa-
skotið öðru verra, og fyrirlitning-
in, sem hann sýndi Katrínu opin-
berlega, gat varla komið sér betur.
Hann fékk allan herinn upp á móti
sér með því að. gefast upp fyrir
erkióvininum, Prússum, í stríði,
sem Rússar voru að því komnir að
vinna. Það liðu ekki nema sex
mánuðir þangað til Orloff-bræður
fylgdu Katrínu í sigurgöngu um
höfuðborgina við glymjandi íagn-
aðarlæti. Pétur grét, var sendur
upp í sveit ög myrtur þar nokkr-
um dögum seinna.
Alir vissu, að morðið var Kat-
rínu kærkomið. Það losaði hana
1138
T í M » N N — SUNNUDAGSBLAÐ