Tíminn Sunnudagsblað - 14.07.1968, Blaðsíða 20

Emmelína Pankhurst á leið til þinghúss Breta.
usdóttir umsvifamest þeirra
kvenna, er þessi boSskapur hreif.
Sylvíu Pankhurst gazt ekki að
hervæðingarákefð móður sinnar og
systur. Einn af fylgifiskum ófrið
arins var mikil dýrtíð og mikil
spákaupmennsika og gróði iðju
hölda, og hvort tveggja bitnaði á
almenningf. Sylvía einbeitti 'sam-
tökum sínum fyrst í stað að hjálp-
arstarfsemi í Austur-Lundúnum:
Kom upp stöðvum, þar sem mæðr-
um og börnum var hjúkrað og
hjálpað, mjótkurgjafastöðvum, mat
sölustöðum, þar sem allt var selt
á kostnaðarverði, og ráðlegginga-
stöðvum, þar sem eiginkonur her
manna gátu leitað liðsinnis, en
hratt einnig af stað kröfugöngum
til þess að knýja borgaryfirvöldin
til afskipta af málum þeirra, sem
bjuggu við sult og seyru
Vorið J 915 var það skipulag
komið á Mðarsamtök kvenna, að
hollenzkar kvenfrelsiskonur boð-
uðu til friðarþings kvenna i Hag,
ásamt hinum fræga, enska friðar
sinna, Emiliu Hobhouse. Millicent
Fawcett, sem stjórnaði enn þeim
kvenréttindasamtökum Eng-
lendinga, er hægast höfðu farið í
sakirnar, hafnaði þátttöku, en sum-
ar þær konur, sem næstar gengu
henni að metorðum, sögðu skilið
við hana svo að þær gætu lagt
friðarmálunum lið. Sylvía Pank-
hurst tók boðinu fegins hendi og
hafði til þess eindregin stuðning
samtaka sinna, og yngri systir henn
arf Adela, sem komin var til
Ástralíu og stóð þar fram-
arlega í sérstökum stjórnmála-
flokki kvenna, sem barðist gegn
styrjaldarþátttöku, var auðvitað
sama sinnis. Emmelína Pankhurst
endurvakti samtök sín til þess að
berjast gegn friðarhjali kynsystra
sinna, og Svlvíu skrifaði hún þetta
stuttorða bréf:
„Ég skammast mín, þegar
'óg heyri, hvað þið Adela hafizt að.“
Seinna l'ordæmdi hún þær báð-
ar opinberlega.
Friðarþing kvenna skipaði sér-
staka friðarnefndir, sem heimsóttu
all'a þjóðhöfðingja og rííkisstjórnir
í Norðurálfu. Þrátt fyrir allar
striðsæsingar, fengu þær aUs stað
ar einhverja áheyrn, og á Norð-
urlöndum var þeim tekið með við-
höfn. Eigi að síður voru sum-
ar þær konur, sem ákafast höfðu
flutt friðarboðskapinn, í fangels-
um, svo sem Klara Zetkin, for-
maður jafnaðarfélags þýzkra
kvenna. Og þegar forsætisráðherr-
ar og utanrikismálaráðherrar stríðs
Iandanna liöfðu rætt kurteis'lega
við sendinefndina, sneru þeir sér
aftur að þvi, sem þeim var hug-
leiknara: Að herða sókn og vörn á
vdgvöllunum.
XXIV.
Þegar Lloyd George hófst til
valda, komst skriður á réttinda
mál kvenna, enda var þá mót-
spyrnan gegn þvi, að konur fengju
kosningarétt að mestu leyti brost-
in. Jafnvel Asquith hafði lagt nið-
ur vopnin. Gömlu súffragetturnar
voru nú kallaðar á viðræðu-
fundi í embættisbústað forsætisráð
herrans í Downingstræti, þar sem
þær höfðu svo marga rúðuna brot-
ið fyrr á árum. Samningar tókust
um lausn, sem þótti viðhlítandi, og
tiHögurnar voru samþykktar á
þingi með. yfirgnæfandi meirihluta
vorið 1917. Sömu dagana voru sex
steriingspund veitt til þess að rífa
niður grindurnar, sem staðið höfðu
í áttatíu ár fyrir áheyrendastúku
kvenna á þingpöilunum. Kjör-
gengi hlut’i konur þó ekki að svo
komnu, og ekki fengu þær atkvæð-
isrétt fyrr en þær voru orðnar þrí
tugar. Tillaga um, að tuttugu og
eins árs aldur nægði, fékk aðeins
tuttugu og fimm atkvæði í þing-
inu. Þar að auki var kosningarétt-
urinn ekki veittur öreigum, og
leigjendur, vinnukonur og heima-
sætur voru enn utan gátta.
Þegar þessum áfanga var náð,
hafði bylting verið gerð í Rúss-
landi. Emmelína hafði lengi ævi
haft mikla samúð með rússnesk-
um bylfingarmönnum og enda
kynnzt sumum þeirra. í löndum
Bandamanna var því yfirleitt fagn-
að, er keiSaranum hafði verið
steypt af stóli í marzmánuði um
veturinn, enda var því treyst ög
trúað, að Rússar myndu færast í
aukana á vígstöðvunum, er keisar-
anum hafði verið rutt úr vegi. En
annað hljóð kom í strokkinn, þeg
ar verkamannaráðin, sem heimt-
uðu frið, efldust stöðugt og hver
548
f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ