Tíminn Sunnudagsblað - 12.10.1969, Blaðsíða 9

f svona húsakynnum býr nær milljón manna í höfuðborg eins Suður-Ameríku-
ríkisins, Perú.
ÚR DAGBÓK FRÁ PERÚ:
Bylting í miðborginni
- eymd í úthverfunnm
Tæpast eru þ-jóðir í vonlausari
úlfakreppu nokkurs staðar i heim
inum heldur en í Suður-Ameríku.
og Mið-Aimeríku.
Útlent og innlent auðvald er þar
í bandalagi um að mergsjúga fólk
ið, og hversu margar byitingar,
sem gerðar eru, kemur aðe-r.s einn
hershöfðinginn í anuars stað.
Hungrið, eymdina og fáfræðina
láta þeir sér allir í léttu rúmi
ligigja, ef þeir telja hana ekki bein
línis forsendiu þess skelfilega skipu
lags, er veitir þeim völd og gróða.
Ekki vantar það, að samtök ým-
is konar séu að reyna að lina þján
ingar þessa fólks. En sú liðveizla
hverfur sem dropi í hafsjó þjón
inganna. Þeirra sér ekki stað á
meðan ekki er vegið að sjálfri und
irrótinni. Og láti sér einhver detta
það í hug, fer vél í gang, innan
lands og utan, til þess að kveða
hann í kútinn og ráða niðuriögum
hans.
í Lirna, höfuðborginni í Perú,
eru samtök, sem nefnast Emaus.
Þau safna tuskum, sem seldar eru
til hagnaðar fyrir liknarstarísemi í
úthverfum borgarinnar, þar sem
nær ein milljón manna býr í bast
skýlum, trékössum og kofum, sem
gerðir eru úr blikki úr bensín-
dunkum. Þetta eru mest Tndíánar,
sem ekki hafa rúmazt lengur á há
sléttunum í Andesfj'öllunum, rétt-
laust fólk og ólæst, og kavlmenn
flestir atvinnulausir meginhluta
ársins.
Fyrir fjögur hundruð árum
tókst Spánverjum að leggja ínka-
ríkið í rústir, og arftakar innrás-
arhersins hafa í bandalagi við auð
hringa og nokkra Ijósustu kyn
blendinganna sölisað undir sig ailt
bezta landið. Þar eru þeir Indíán-
ar, sem að komast, látnir vinna
daglangt, gegn þvi að fá í staðinn
til eigin afnota smábletti hátt uppi
í fjallahlíðum, þar sem oft getur
ekki annað vaxið en kartöflur.
Þeir, sem utan veltu verða, og
þeir, sem láta sig dreyma um, að
ein'hvers staðar geti lífið veitt þeim
eitthvað meira en kauplaust strit
og nauman skamimt af ka,'töflum,
halda til Lima eða annarra stór
borga. Þegar þetta vesalings fólk
er komið niður á votviðrasama
ströndina, kaupir það sér fáeinar
bastmottur, og einhverja nóttina
tyllir það þeim upp í trassi við
lög og reglur meðal sinna lika í
útjaðri borgarinnar.
Þannig hafa bastskýla- og blikk
brúsahverfin í Lima koniið til, eig
inlega að miklu seinustu fimmtán
árin. Um seinan uppgötvar þetta
fjallafóik, að það hefur farið úr
öskunni í eldinn. Það kann ekki
nein störf, sem gerir það gja.d
gengt í borginni, það er ó’æst og
það getur ekki bætt úr vankunn-
áttu sinni, þótt það vildi. Þar að
auki er lítið um iðnað í Lima, og
borg og ríki hafa ekki m’k l um
svif, því að þarna er eldóradó
einkagróðans, og þá, sem bet-
ur hafa komið ár sinni fynr borð,
varðar ekki um aðra en þá, sem
þeir geta grætt á. Þess vegna hafa
fjörutíu til fimimtíu þúsund að-
komumenn gerzt götusalar, og ó-
tölulegur grúi reynir að berja of
an af fyrir sér við að bursta skó
og selja blöð. En það er ekk: gróða
vegur að selja banana og plast
poka á götunum, sízt þegar hundr
að sinnum fleiri hafa þann starfa
en nokkur skynsemd er í.
Konur geta frekar fengið vir.nu
en karlmenn. Þær eru tugþúsund
um saman vinnukonur í hverfum
efnafólksins. En samkeponin er
hörð, og þær verða að hneigja s'g
af nægri auðmýkt, hlaupa eft
ir öllum duttlungum húsbænd
anna, þola æðrulaust skammir og
barsmíðar og láta sér nægia þóku
un, sem ekkj getur heitið annað
en sýndarkaup. Þær þvo og fægja
og hlaupa hveifanna á mi’li, þær
rogast mieð byiðar og stjana við
heimtufrek börn. Og þær hafa
aldrei heyrt leyfisdaga netnda, það
an af síður alþýðutryggingar.
Venjulega veröa þær að ganga
nokikra kílómetra til vinnu og úr
henni, því að þær hafa efcki aura
aflögu, svo að þær konust eitt
hvað af leiðinni með strætisvagni.
Börn sín verða þær að loka inni
í kofunum liðlmgan daginn, jafn
vel tjóðra þau þar, svo að þau
týnist ekfc1 eði, fari sér a-5 voða,
r f IVl I N N
SUNNUDAGSBI.Af)
801