Tíminn Sunnudagsblað - 12.10.1969, Blaðsíða 21

tarig'ðum og stríddufm við strák
amir homium því arð fisknin
héldist í hiendur við kvenhyili
hans ,því að hún var einnig mikil,
enda maðurinn fríður sýnum og
gleðimaður, svo að af bar.
Jú, við Mgum þarna í lládeyðu,
en frostbitra var oig siLeit snjókorn
úir slkýjum, svo sem við mátti bú
aist í felbrúarmiánuði.
Ailt í einu sá ég þrjá hrafna
kioma fljúgandi, og stefndu þeir
aiiir beint á bát Trauista. Þeir
flugu yfir þeirn Trausta nokkra
hrinigi þegjandi, en hurfu svo í
norðurátt með hásu gargi.
Þeir voru elkki fyrr horfnir en
hann brast á með norðanstórhríð;
svo snöggt sem hendi væri veifað.
Veðrið var með þeim ósköpum, að
eikki sást fet frá bátnum okkar.
Ailt var orðið iðuJaust myrkur og
fárviðri. Við voruim sfcammt frá
IJaboða, einum versta hættustaðn
um þar nyrðra. Ég skil ekki enn
þann dag í dag, hverndg við siupp-
um fram hjá honum. Ég álít, að
Jónas gamii formaðuir okkar hafi
af eðlisávísun stýrt rétt, því að
ekki gat hann séð, frefcar en við,
í þvi dauðamyrkri.
Annars var Jónas afburða
sjómaður og vissi víst ekki, hvað
hræðsia var. Að minnsta kosti
heyrði ég þess aldrei getið,
að nokkuir hafi séð honurn bregða.
í þetta sinn notaði hann ekki
véi bátsims, heldur setti upp fokku
og sat eins og kiL'ettur við stýrið
og varði bátinn svo vel ágjöfum,
að við hásetar hans höfffum undan
að au's a.
Nú, hann var á hánorðan, og við
fileyttum því nær kerlingar á bát-
kænunni efti,r fjallháum öidum, en
stefnan var rétt og við óifeigir þá.
Þvi var það, að okfcur bar að
laindj Og brimlent'um í víkinni
heuna hjá Jónasi gamia.
„Þetta var hraðferð, drengir“,
var þaið eina, sem Jónasi varð að
orði, þegar við drösluðum lemstr-
uðum bátnum upp grýtta fjöruna.
Veðrið gefcfc niður síðar um dag-
lnn, en þegar fréttir bárust af
þeirn Trausta. Noklkiru síðar fundu
Heitarmienn brak úr báti þeirra á
nesi því, siem næst er Iiiaboða, og
síðar um vorið báruist lík þessa
góðu vina minna á land á svipuð
um slóðum.
Þar fóru hraustir menn og glað-
ir drengir of fijótt. En hrafnarn
ir höfðu boðað þeim feigð, og það
heifur síðan ekki brugðizt, að séu
hrafnarnir á hringfRugi yfir sæfani,
þá er feigðin í imáfæri.
— Þetta er sorgleg saga, Einax
minn, sagði óg og horfði á vin
minn, þar sem hann sat áiútur í
skafiinum og beygði svarthært höf
uðið hugisi, eins og hann sæi liðna
daga í Ijósu hjarninu. Það er víst
rétt og satt, hélit ég áfram, að ís-
iendingum er örlagatrúin í blóð
borin, og hún kemur fram hjá
þeim í ýmsum myndum. En samt
finnst mér, að þú ættir að láta
hrafnagreyin fljúga óáreitta, því að
þeir eru nú aðeinis dýr, sem fylgja
eðlisiáivísun sinni í leit að Hfsviður
væri .Svo hef ég heyrt, að þið sjó-
miennirnir leggið einna mest upp
úr því, sem ykkur dreymir um
konur, eða er það ekki rétt?
Vísur, sem ganga árum saman
meðal manna, taka oft einhverj-
um breytingum, og getur þá svo
farið, að ólikar gerðir eða mismun-
andi séu á kreifci samtímis. Á svip-
aðan hátt fyrnist yfir tildrög sl'íkra
vísna, höfunda þeirra og annað
fleira.
Fyrir nöfckru voru birtar hér í
blaðinu svokaliaðar Sláttuvísur,
sem ýmsir menn í Mosfellssveit og
á Kjalarnesi (rnenn í Reykjavík
lögðu lfka orð 1 belg) ortu hér á
árunum. Surnir kunna þær á annan
veg en þær birtast þar, eins og
við mátti búast, og um sjálf til-
drögin, sem raunar var ekkert um
sagt, viil Helgi Ásgeirsson frá
Knarrarnesi, bróðir Bjarna á Reykj
um, gera svofelldan formála:
„í Sunnudagsblaði Tímans, 7.
september er meðal annars efnis
í blaðinu svonefndar „Sláttuvísur.“
í formáila fyrir visunum stendur
svo: „Það var upphaf þessara
vísna, að Bjarni (þ.e. Bjarni Ás-
geirsson,) lýsti túninu i Brautar-
holti og bóndanum þar með svo
fellduim orðum“.
Kemur þar á eftir visan: Braut
arholtstúnið grænkar og grær. Sið-
an allar hinar vísurnar, 1 réttri röð,
er út af henni spunnust.
Þar eð þessi formáisorð eru
fjarstæða, aiveg út í hött, er óhjá-
kvæmilegt að leiðrétta þess firru,
áður en hún festir frekari rætur,
því það er erfiðara að laga en af-
laga.
Einar glotti, reis upp og teygði
úx sér um ileið og hiamin svaraði:
— Konur, þær hafa aldrei hoð
að mér annað en gotft í sveíni og
vöku. Þær hatfa mýkt tilveruna
fyrir nrér eins og þér í bókstaf-
leigri meirfcingu þeirra orða, og
dreymí mig þær fyrir sjóferð, veit
ég mig eiga vísian góðan afiia. En
nú fer skipið að leggja upp og
ekki tl setu boðið og tímj til að
tafca til fótanna.
Við lögðum atf stað niður í
þorpið, þar sem skip beið við
bryggju, og enn var þessi gamli
kunningi minn að leggja á votan,
vængskyiggðan mar til þess að afla
gjaldeyris handa þjóð sinni —
þjóð, sem hafði fieygt gróða góðu
áranna í gengdarl'au'Sia hít hinnar
svo kölliuðu hagvæddu viðreisnar.
Tilefni visunnar virðist nafa far-
ið fram hjá þeim, er formálann
ritar, eða fallið honum úr huga,
og ekki sízt, vegna hinna, sem ekki
hafa um það vitað, fyrr en þeir
lásu skýringu þá, er vísunum
fylgdi, verður það að koma fram,
eins og þegar hefur verið drepið á.
Tilefni; Blaðamaður við Morgun
blaðið var að lýsa grassnrettu í
fréttum blaðsins þetta sumar.
Komst hann svo að orði, að túnið
í Brautarholti á Kjalarnesi væri.
svo vel sprottið, að grasið væri
farið að leggjast á svig.
Þetta fáheyrða orðatiltæki þótti
Bjarna, og reyndar fleiri, allfrum-
legt, því að málvenja var í slíkpm
t.Wvilkum að segja, að grasið leggð-
iSt í legu.
Þessi „fjóla“, sem blaðamaður
Morgunblaðsins fann, þetta eftir-
minnilega sumar, í hlaðvarpanum
í Brautarholti, var upphaf vísunnar,
og ekkert annað.
Samfcvæmt formálsklausunni,
liggur beinast við að skilja vís-
una, sem sfcæting í garð Ólafs.
í fcveðlingum Bjarna var aldrei
broddur, en þeir einkenndust af
góðiiátlegri fyndni og léttu spaugl.
Auk þess voru þeir, Ólafur og
Bjarni, góðvinir, og hefði hvorug-
an getað hent að Mtilisvirða hinn.
Hér er því aðeins um fjóluslátt
að ræða, enda þótt arfakió hafi
slæðst með í heyskapinn.“
Um sjálfar vísur segir Jónas
SLÁTTUVÍSURNAR
ríMINN
SUNNUDAGSBLAÐ
813