Tíminn Sunnudagsblað - 23.11.1969, Qupperneq 2

BREF TIL BJARGAR
Allir landsmenn greiða
skatta og skyldur, tolia og hvers
konar gjöld önnur, í sameígin-
lega sjóði. Sumir hafa að vísu
lag á að skjóta sér undan því
að greiða jafnmikið og þeir
ættu að gera. Það kann taJs-
vert að fara eftir stéttum, hvað
takast má í því efni, án þess að
upp komist, en eftir landshlst-
um fer þar varia.
Fjiármunum þekn, sem sam-
an eru dregnir með þessum
hætti, ráðstafar ríkið aftur, eða
ríkisstofnanir, til margvíslegra
hluta eins og lög gera ráð fyr-
ir. Verulegur hluti þeirra fer
tl þess að halda uppi stjórn-
kerfinu, launa embættismenn
og starfslið þeirra, kosta rekst-
ur sam.ei'ginlegra stofnana og
sjá þeim fyrir húsnæði, bifreið-
um og öðru slíku.
Peningarnir voru dregnir
saman af landínu öllu. En nú
bregður svo við, að það ait þeim,
er varið er til þess, sem nú var
nefnt, fer að langmestu leyti
á einn stað, höfuðborgar-
svæðið. Þar eru svo að segja
aflar stjómarskrifstofur, hverju
nafni sem nefnast, og yfir-
stjórn allra þátta sameiginlegra
landsmália, hvort sem það eru
fjármál, menntamál, viðskipta-
mél, kirkjumál, heilibrigðismáJ,
rafmagnsimál, vegamál, vitamél,
iðnaðarmál, Jandbúnaðarmál, út
vegsmél eða eitthvað annað.
Þar eru höfuðstöðvar allra
banka landsins með vaxandi
íhlutun um málefni Jánastofn-
ana annars staðar á landinu.
Þar eru allir hinir æðri skólar,
nerna tveir menntaskólar, og
enginn getur orðið kennari,
hjúkrunarikona, Jjósmóðir né
tæknifræðingur, án þess að
stunda nám sitt þar, hvað þá
Jokið háskólaprófi. Fjölmargar
iðngreinar verða aðeins lærðar
þar og svo er um fjöldamargt
annað. Þar eru einnig öll hin
umtalsverðu söfn með því starfs
Jiði, sem þeim er ætlað. Þar
eru ÖU helztu sjúkrahúsin og
hælin. Sjónvarp og hljóðvarp
notar þar að nær öUu Jeyti af-
notagjöld af landinu öUu, og
fé, sem dregið er saman með
sölu happdrættismiða, er svo að
segja einvörðungu varið til fram
kvæmda þar. Öll landssambönd
þótt óhóð séu ríkisvaldinu, hafa
þar einnig miðstöðvar sínar og
nota aflafé sitt þar. Sömu sögu
er að segja um meginþætti
verzlunarinnar.
Stundum heyrist um það
rætt, að Faxaflóasvæðið beri
byrðar vegna annarra lands-
hluta. Ég ætla það sé hið mesta
ranghermi. Upptalningin hér að
framan er harla lausleg, en hún
mun þó nægja til þess að gefa
nokkra innsýn í það, að stöð-
ugt streymir offjár utan af
landinu eftir lögskipuðum Ieið-
um, svo að tvísýnt er, á hvorn
veginn baggamunurinn er, ef
dærnið væri reibnað til niður-
stöðu.
En því miður er sagan ekki
öll sögð. Þegar landið allt er
búið að leggja fram fé í stjóm-
kenfið og skólakerfið, og fjöl-
mörg önnur kerfi, án þess að
fá til bafca nema tiltölulega lít-
ið, fórna stórir landshlutar fólki
sínu þúsundum saman. Það fylg
ir peningunum eftir, sogast að
stjórnsýsiunni og þeim atvinnu
möguJeikum, sem í krimg um
hana dafna, og verður að sæfcja
skólana, þar sem þeir eru. í
beinu framhaldi af þessi gerist
það svo, að þessir sömu lands-
hlutar fá ek'ki þá embættis-
menn og starfsmenn, sem þeim
eru þó ætlaðir. Það fólk, sem
átti að Skipa þessar stöður, hef-
ur orðið að stunda nám árum
saman, viðs fjarri uppruna sín-
um og við alJt önnur sfcilyrði
en bjóðast á Austfjörðum eða
Vestfjörðum. Rætur þess hafa
verið slitnar. Skipulagið hefur
það í för með sér, ofan á ann-
að, að læknar, bennarar, prest-
ar, hjúkrunarkonur og jafnvel
Framhald á 958. siSu.
★★
HEYRT MEÐ ÖÐRU EYRANU
StofnaSur hefur veríS I Grænlandi nýr stjórnmálaflokkur,
Súkaq, sem þýðlr mænlás. ASeins var fyrir einn stjórnmála-
flokkur I landinu. Forystumenn hins nýja flokks segja sem
svo: Grænlendingar eru nú fjörutíu þúsund, og mannfjötgunin
or svo ör, aS eftir tuttugu ár vera þeir áttatíu þúsund. VerSi
ifkki betur búiS I haginn um atvinnu, mun fjöldi fólks neyS-
ast Hl þess aS leita ( önnur lönd. MarkmiS hins nýja flokks
er aS vekja traust Grænlendinga á sjálfum sér, kenna þeim
aS líta á sjálfa sig sem jafnoka annarra og efla meS þelm
mefnaS og áræSi til þess aS ganga fram fyrir skjöldu og búa
sér framtí?.
Danir stunda mjög laxveiðar í sjó í Eystrasalti og við Græn-
land. SiSast liðið sumar fékk danskt fiskiskip fvö þúsund laxa
í einni lögn við Grænland. Verðmæti þess afla var á aðra
milljón króna. Fáeinir fiskimenn á Borgundarhólmi fengu f
sumar nýja gerS laxneta fná Japan og öfluðu svo tnikið í
þau, að meS ólikindum þótti. Nú hafa fiskimenn á Borgundar-
hóbni einnig hug á að reyna hákarlaveiðar við Nýfundaland.
938
T 1 M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ