Tíminn Sunnudagsblað - 21.06.1970, Blaðsíða 4

Óskar G. Jónsson fæddist og
ólst upp í húsinu númer þrjú við
Glergötu í Málmey. Faðir hans var
veðiánari. íbúð fjölskyldunnar
vair á efri hæðinni, og þaðan var
hringstigi úr járni niður á jarðhæð-
ina. Óskar úndi sér vel niðri. Þar
lék hann sér, þegar hann var lítill
dreingur, og þar fylgdist hann með
viðskiptaháttum _ föður síns af sí-
vaxandi áhuga. í skrifstofunni iif-
uðu margar kiukkur, og i geymsl-
unum bak við húsið var megn nafta
línþefur. Óskar var bráðnæmur
drengur. Sex ára gamail gat hann
heyrt af hljóðinu, hvaða gerð
gangverks var í úrunum, og fljót-
lega varð honum leikur einn að
greina á milli silfurs og nýsilfurs.
Veðlánarinn gladdist stórum og
fylltist stolti, þegar hann sá hæfi-
leika drengsins þroskast, og taldi
ekki eftir þær stundir, sem hann
varði til þess að fræða hann og
ggja. Hann kom honum í skilning
im, að veröldin væri vond og sæti
ífellt á svikráðum: Gát yrði að
. iiafa á öliu og meta hvaðeina eftir
, »ví, hvað það gæfi af sér f pen-
, nigum.
Óskar fór í latínuskólann, þegar
, ann hafði aidur til, og hann
i'eyndist ágætur námsmaður. í öðr-
. im bekk fékk hann verðlaun fyrir
1 ðni og ástundun: Sparibauk og
’ænabók handa drengjum. Hann
j eldi bænabókina á fimmtíu aura,
jem toarm lét í sparibaukinn.
Á vorin var hann sérlega feng-
I . æll í auraharki. Buxnavasarnir
I I unguðu út og siitnuðu svo mikið,
að varla hafðist undan að gera við
þá. Hann hafði hnífakaup við jafn-
aldra sína, seldi pennaveski og
annað smádót og hagnaðist oftast
á viðskiptunum. Hann var yfirleitt
gefinn fyrir verzlun, og allt tvö-
faldaðist í höndunum á honum. í
fimmta bekk græddi hann til
muna á bréfdúfu. Og það var allt-
af sama dúfan, sem hann seldi.
Hann hafði eignazt flösku með hir-
vatni, og með hárvatninu bleytti
hann kornið, sem hann gaf dúfunni.
Hann sá fijótlega, að dúfan vildi
helzt ekki annað korn, og svo
hænd varð hún að honum, að hún
vildi ekki frá honum vikja. Einu
giiti, hve oft hann seldi hana: Allt-
af kom hún aftur heim.
í menntaskólanum sat hann við
hliðina á pilti, sem hét sama nafni,
og bæði kennarar og nemendur
tömdu sér að kalla hann aðeins
ÓG til aðgreiningair. Þessi nafngift
fylgdi honum í háskólann og síð-
an áfram á lífsbrautinni. Einn
skólafélagi hans sagði seinna, þeg-
ar talið barst að háttum hans í
æsku: ÓG -stal ekki, og mér vitan-
lega gerði hann aldrei neitt, sem
heitið gat lögbrot. En hann var
undralaginn að ná til sín eigum
annarra. Honum veittist líka létt
námið, var skæður að tileinka sér
þekkingu annarra, það var þó sak-
Iiausara en ýimislegt annað. Eins og
á dagiinm kom!
Þegar ÓG hafði lokið stúdents-
prófi, fór hann í lögfræðideild toá-
skólans í Lundi. Hann bjó
heima tojá föður sínum eftir sem
áður, og námið varð honum ekki
kostnaðairsaimt. Refsilögin áttu toug
hans allan frá upphafi og þó eink-
um sá bálkur þeirra, sem fjallaði
um auðgunarhrot. Hann gerði sér
glögga grein fyrir strikinu, sem
dregið var á milli þess, sem rétt
var og rangt — mjóu og hlykkj-
óttu, en þó glöggu. Það var eins
gott að vdta, hvað gera mátti og
hvað láta varð ógert. Rödd sam-
vizkunniar getuir leitt menn á villi-
götur, og lögin láta ekki að sér
hæða. Það, sem ekki var refsivert,
hlaut að vera rétt og leyfilegt.
Hann sótti fyrirlestra Knúts
Wicksells í hagfræði, og einn góð-
an veðurdag heyrði hann prófess-
orinn segja: Stundum heyrir
maður jafnvel virðulega og mikils-
metna þjóðhagsfræðinga tala um
þann háska, sem litlu og fátæku
landi getur stafað af því að toleypa
sór í of miklar skuldir.Slíkt tal
er þvættingur. Hættan er ekki
fólgin í því að taka fé að láni —•
hættain er sú að lána öðrum of
mikið. Þessi orð brenndust í touga
nemandans, og þegar kvöldið eft-
ir boðaði hann föður sínum þessa
kenningu. Hann hnikaði henni þó
dálítið til, talaði ekki um lönri og
þjóðiir, heldur hélt sig við grund
vallaratriðið: Það er ekiki viðsjár-
vert að fá peninga að 1-áni, það er
háskinn sjálfur að lána öðrum pen-
inga. Gamla veðlánaranum gazt vel
að þessari kennimgu — þessi orð
prófessorsins voru heilagur sann-
ledkur. Hann faðmaði son sinn að
sér og táraðist af einskærri gleði.
#4
T 1 M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ