Tíminn Sunnudagsblað - 21.06.1970, Page 14

konu?“ spurði ég. I>á nefndi htfhn
nafn þessa fyrrverandi niðursetn-
ings okkar og bætti svo við: „Hún
dó í gær, gamla konan, það var
komið með hana hingað seint i gær-
kvöldi, og hún stendur uppi úti í
kirkju“. Ég þarf ekki að taka það
fram, að krankleiki minn lét ekki
á sér bera meir.
— En svo við höldum áfram að
rekja æviferill þinn: Hvert fliút-
uzt þið, þegar þið fóruð frá Koiia-
Vík?
— Að Höskuldarnesi á Mel-
rakkasléttu. Sá bær var að vísu
alltaf kallaður Nes — og er víst
kallaður það enn í dag.
— Hvernig var að vera þar?
— Þar var nú gott að vera. Að
vísu var þar færra í heimili hjá
okkur, og búskaparlagið var allt
annað. Pabbi var ákaflega hagur
maður, bæði á tré og járn, eins og
sagt var í gamla daga, þótt fáir
taki sér þau orð í munn nú á dög-
um. Nú var hann mestan hluta
sumarsins á Raufarhöfn, gerði við
báta og bátavélar og lagði vfir-
Ieitt stund á hvers konar smíðar.
Meðal annars smíðaði hann mikið
af prömmum. Ég get sagt þér eina
skrítlu til sannindamerkis um það,
hversu mjög var leitað til föður
míns með allt, sem að smíðum laut.
Einu sinni að haustlagi kom bóndi
úr sveitinni heim til okkar. hitti
mlg úti við og segir: „Er Eiríkur
heima?" „Nei“, segi ég. „Æ! I
hvað eigum við þá að láta leka?“
sagði aumingja maðurinn alveg í
öngum sínum. Skýringin á þessu
er sú, að það átti að fara að baða
féð hjá honum, og eins og þú veizt,
var í þá daga höfð sú aðferð við
það verk, að nýböðuðu kindurnar
voru látnar standa í grind. og svo
lá stokkur frá þeim og niður í bað-
kerið. Hér vantaði stokkinn. En
eftir þetta var orðtak hjá okkur
unglingunum, ef okkur þótti ein-
hvers vant: „í hvað eigum við þá
að láta leka?‘
— Þið hafið ekki verið ger-
sneydd gamansemi, þarna á Slétt-
unni?
— Nei, svo er nú fyrir að þakka.
Það var einmitt mikið um glens
og gaman, en allt í góðu, og eng-
um manni datt í hug að taka slíkt
illa upp. Þótt menn jafnvel vissu,
að orð þeirra hefðu verið ýkt eða
lagfærð, þá höfðu menn aðeins
gaman af því, ef það var gert á
smellinn eða snjallan liátt. Ég
sakna mikið þessarar ffnn og sak-
lausu gamansemi. Nú er eins ag
allir hafi glatað skopskyni sínu —
eða rækti það að minnsta kosti
ekki með sér. Mér fannst því ákaf-
lega mikill fengur að bók Guð-
mundar Böðvarssonar, Saltkorn í
mold. Þar eru gamlar sveitasögur
sagðar í gamansömum tón, ein-
mitt með svipuðu sniði og maður
hafði kynnzt í sínum heimahögum,
þegar maður sagði maoni, það sem
við bar.
— Geturðu ekki látið mig fá
sýnishorn af því, sem gerði mönn-
um glatt í geði fyrir norðan á þín-
um uDpvaxtarárum?
Auður brosir kankvíslega: — 0,
ég veit svo sem ekki, hvort það
þýðir að bera slíikt á bcr? fvrir
fólk, sem ekki þekkir til staðhátta
né einstaklinga, og getur því síður
gert sér í hugarlund skringileik
atburðarins. Það gerðist einu sinni
heima í minni sveit ,að stúlka ein
tók sig upp og fór til Reykjavík-
ur. Eftir nokkurn tíma fór fólk að
spyrja móður hennar, hvernig
dótturinni vegnaði í höfuðstaðn-
urn. Jú, gamla konan lét vel yfir
því — sagði, að nýkomið væri
bréf frá dótturinni, og það leyndi
sér ekki, að lífið léki við hana.
Meðal annars hefðu stúdentar
keppzt um að bjóða henni á ball
fyrsta desember. Þá vall við sonur
hennar, sem á hlýddi: ..Ekki stóð
nú þetta í bréfinu". . Hún sagði
það þá bara áður en hún íór“ svar-
aði móðirin og lét sér hvergi
bregða. Þessi saga og margar álíka
lífguðu upp hversdagslsikann og
voru öllum til óblandinoar ánægju.
— Þú sagðir áðan, að faðir þinn
hefði verið mestan hluta sumars-
ins á Raufarhöfn. Hver stundaði
búið í fiarveru hans?
— Elztu bræður mínir voru
komnir yfir fermingu, þegar hér er
komið sögu, en auk þess var móð-
ir mín ákaflega mikil búkona,
hyggin og dugleg. Það var engum
hlut illa borgið. sem hún tók að
sér að annast. Við höfðum aðeins
tvær kýr og einn hest, enda var
Höskuldarnes einkum sauðfjárjörð
á þessum árum, og við höfðum
alltaf taisvert margt fé. Þá voru
húsdýrin húsdýr og sveitin sveit,
því máttu trúa. Þá var ekki sú ó-
öld upp runnin, að menn færu í
smalamennsku á skröltandi drátt-
arvél eða jeppa.
— Nú, en svo ferð þú út í heim-
inn?
— Já, ég fór út í heiminn, og
ég skal segja þér nákvæmlega frá
minni fyrstu vinnu utan heimilis.
Það var í sláturtíðinni, haustið sem
ég var tólf ára. Þá gerðist það
einn góðan veðurdag, að til móð-
ur minnar kom vinnumaður úr
sveitinni og sagði henni, að fóst-
urforeldrar sinir væru í miklum
vanda staddir. Þau heíðu fengið
heim fimmtíu slátur og konan ný-
lega orðin fárveik og enginn til
þess að koma slátrinu i mat. Þá
spurði móðir mín mig. hvort ég
vildi reyna að fara þangað og búa
til slátrið fyrir konuna. Ég fór, bjó
til slátrið, sveið sviðin, bjó til sultu
og mat úr öllu saman, og eftir átta
daga gat ég farið heim, þvi að þá
var verkinu lokið og húsmóðirin
tekin að hressast. Þarna var gott
að vera, allir glaðir og góðviljaðir,
heimilisandi með miklum ágætum.
Ég held, að gömlu hjónin hafi
blessað mig ævilangt fyrir þetta
viðvik. En kaupið, sem ég fékk,
var efni í skýluklút, tvö tvinnakefli,
tvær saumnálar og ein fingur-
björg. Þetta er fyrsta kaupið, sem
ég fékk á ævinni, og ég var harð-
ánægð. En ef einhverri nútíma-
stúlkunni skvldi þvkja kaupið mitt
lágt, þá vil ég taka það fram, að
með því er ekki allt upp talið.
Skýluklúturinn og tvinninn entust
auðvitað ekki nema takmarkað-
an tíma, en ánægjan vfir því að
geta hjálpað þessum gömlu hjón-
um, svo ung sem ég þó var —
hún hefur enzt mér fram á þenn-
an dag. Mér fannst ég stækka við
þetta, og lífsgleði min jókst og
sjálfstraustið óx.
— Þetta er þín fyrsta för að
heiman, en auðvitað ekki sú síð-
asta. Hvað gerðist næst?
— Rúmlega tvítug að aldri fór
ég f ljósmæðraskólann í Reykja-
vík, og þar tók í raun og veru það
sama við. Ljósmóðirin, sem ég var
hjá, fór með mig í fátækustu hús-
in og þar var ég látin kveikja upp
í ofninum, baða börnin og hjúfcra
konunni, sækja mat.
— Þið hafið ekfci mátt tafea á
móti?
— Nei, ekfci fyrr en að prófi
loknu.
— Hvað tók svo við, þegar þú
hafðir lokið námi?
— Ég fór heim í mína sveit,
hjartanlega glöð yfir því að vera
aftur komin á æskustöðvarnar —
og það, sem meira var: Aðrir voru
glaðir að sjá mig heim komna!
494
T í M I N N — SUNNUDAGSBLA©