Tíminn Sunnudagsblað - 21.06.1970, Blaðsíða 7

þjófl, og 'lestir vönivagna streymdu
til Þrælaborgar með útflutnings
vöru hans. Þaðan voru þeir ferjað-
tr suður yfir. Gróðinn var ofboðs-
legur, og honum stóðu allar dyr
opnaT í bönkunum.
Vorið 1916 var talið, að ÓG ætti
tvær eða þrjár milljónir króna. Við-
skipti Svía og Dana við Þjóðverja
voru ekki neitt smáræði. En nú
skyggði það helzt á, að hörgull var
orðinn á söluvöru. ÓG vildi ekki
láta fjármuni sína liggja óhreyfða,
hanm vildi láta peninga sína vera
á ávaxtarsamri hreyfingu. Og nú
var honum mikið í hug. Eftir
nokkrar skyndiferðir til Ber-
línar réðst hann loks í stórræði.
Eignir hans sjálfs hrukku skammt,
en bankarnir veittu honum heim-
ild til ótakmarkaðra ávísana Ilann
Ikeypti flesk og spik í Bandarikjun-
um, þúsundir lesta frítt um borð
í höfnum á austurströndinni Þar
hlóð hann skip, sem hann tók sjálf-
ur á leigu, og ferð þeirra var heit-
ið til hafna á austurströnd Svt
þjóðar. Þessu fór fram f heilt
misseri, og hann hafði komið fjór-
um skipsförmum austur yfir haf-
ið, þegar siglingaeftirlit Fanda
manna rumskaði og skarst í leik-
inn: Þamnig hafði sem sé tekizt til,
að skip hins sænska kaupsýslu-
manns komust aldrei á ákvörðun-
arstað. Það brást ekki, að þýzk
herskip komu á vettvang fyrir
utan Falsturbú, lögðu hald á þau
og fóru með þau til Kílar, þar sem
þau voru upptæk gerð með farmi
og öllu saman. ÓG hafði náttúrlega
vátryggt bæði skip og farm og þar
að auki væntanlegan ávinning sinn,
svo að tryggingarfélögin sáu um,
að hann missti einskis í, og sænska
ríkið hljóp undir bagga hjá trvgg-
ingarfélögunum. Engan gnmaði,
að Þjóðverjar borguðu ÓG líka
fleskið, sem gert var upptækt, oft
á hærra verði em nam allri vá-
tryggingunni. Árangurslaust
reyndj ÓG að skýra það, hvers
vegna þýzk beitiskip og kafbátar
hremmdu öll hams skip. Eng-
lendingar settu hann á svartan
lista, og þar með var loku skotið
fyrir stórkaup hans í Bandaríkjun-
um.
Utamríkisviðskiptum hams hrak-
aði, en ekki lagði hann þó árar í
bát. Hann hafði snemma á árum
farið að kaupa kopar, og nú átti
Ihamn miklar birgðir, fimmtán
humdruð lestir. Þetta lét hann ekkl
falt, fyrr en Þjóðverjar buðu of-
boðslegt verð. Hann hafði líka
keypt einkaleyfi á nýrri aðferð til
þess að búa til gripafóður úr papp-
ír og trjáberki. Efnafræðingar stað
festu ágæti aðferðarinnar, og Þióð-
verjar festu toaup á leyfinu. En
þess iðruðust þeir samt: Bölvaðar
skepnurnar fengust ekki til þess að
éta það, sem þeim var ætlað. Árið
1918 keypti 'ÓG, ásamt hinu giftu-
litla fyrirtæki, Sænska innflutn-
ingsfélaginu, miklar birgðir af sel-
kjöti í baltnesku löndunum. Kjöt-
ið var selt sænska hernum, og dát-
unum lærðist, að grútur lýsir bet-
ur en hvað hann er ljúfur á bragð-
ið.
Gamli veðlánarinn lokaði fyrir
tæki sínu að boði sonar síns og
gerðist skrifstofustjóri hjá honum
á dágóðum launum. Með þessu
fékk ÓG mann, sem hann gat trú
að fyrir peningaskáp sínum —
mann, sem ekki hafði hátt um það,
er þögnin hæfði bezt — mann, sem
kunni að greina á milli þess, er á
glámbekk mátti vera, og hins, sem
leynt varð að fara í flóknu bók-
haidi fyrirtækisins.
ÓG hafði enginn frágerðarmaður
verið, nema í mat og dryfek. En
þegar bandariska fleskið hafði
fimmfaldað auð hans, fann hann,
hvaða skyldur það lagði honum á
herðar. Hann keypti herragarð og
lét NK-vöruhúsið innrétta höllinia
og búa hana listaverkum og hús-
gögnum, eftirlíkingu af húsbún-
taði Loðvíks XI. í Málmey bjó
hann í skrauthýsi við Límhafnar
veginn og þar að auki var falleg
íbúð í Kaupmanmahöfn og íbúð við
strandveg í Stokkhólmi. Bílarnir
voru tveir, og einkabílstjóri hans
sá um, a@ hann feæmist fljótt og
igreiðlega á milli íbúða sinna.
Hann vandaði felæðaburð sinn
og lagði mikla rækt við útlit sitt.
Hann var orðinn holdugur af sæl-
Iífi, og bústinn maginn stríkkaði
á vestinu. Hann úðaði ilmvatni á
rauða hökuna og sléttar, holdugar
kinnarnar, Ijóst yfirskeggið var
prýðilega hirt, hárið dyft og smurt
og hnakfeinn eins og spegill alveg
niður að ofuriítiliU bryggju, sem
myndaðist þar, sem harður flibb-
inn straukst við það. Slóttug
svínsaugun drápu tittlinga undir
hvítum brúnum. Oftast var hann
frakkaklædduir, og með lakfeskó
og hvíta damaskhanzfca, og sveifl-
aði í kring um sig reyrprifei með
hnúð úr skíragulii. Á viðhafnar-
dögum skreytti hann sig með
þýzku heiðursmerfei, þó ekfei pour
le mérite.
ÓG lét talsvert á sér bera
í Málmey. Honum var ætlað sér-
stafet borð í Kramer og Savoy, og
hann veitti óspart, þegar við borð
hans sátu viðsfeiptavinir hans, ung-
ir liðsforingjar og dansmeyjar, sem
hann lét sækja, er leið á fevöld.
Fólk dáðist að ermahnöppum hans,
því að þeir voru úr gulli og á þeim
skjöldur, er á var grafin dúfa með
rúbínauiga. Bréfdúfa, sagði ÓG. Á
hverju sést _það, að þessi fugl er
bréfdúfa? Ég veit það, svaraði
hann, líkt og með nokfcrum sökn-
uði. Og svo flugu tappar úr flösk-
um, og fólk drafck bezta vínið og
át völdustu kræsingarnar, sem
unnt var að fá. Og raumar tókst
að töfra allt fram, sem ÓG gat Iát
ið sér detta í hua, bótt strið væri
í heiminum. Veskið hans talaði
svo voldugu máli. Þungt vindla-
veski úr gulli gekk mann frá
manni, fullt af Havannavimdlum,
merktum ÓG og fluttum inn af
honum sjálfum. Hljómsveitin lék
Du gamla, du fria, en þjóðsöng
Frakka og Deutschland, Deutsch-
land iiber alles hafði lög-
reglan bannfærð. Allir stóðu upp,
allt í einu orðnir böglir og hátíð-
legir, og lyftu glösum sínum. Og
svo tóku þeir undir. Mitt í allri
þessari gleðiríku fegurð leit ÓG til
yfirþjónsins og lyfti vinstri auga-
brúninni: Eftirhreytur í hátíða-
salnum. Klukkan sló tólf, og liósin
voru deyfð. Lifi fósturjörðmí
Menn hrópuðu húrra og tæmdu
glösin í einum teyg.
Lífið brosti við þessu fólki —
skellihló framan það.
Verðbréfam arkaðurinn var millj
ónum þessa manns kjörimi leik-
vangur. Hann þreifaði fyrir sér, fór
hægt af stað og batt ekki fé sitl til
langframa. Þetta hepnnaðist von-
um framar. Verðbréfamiðlar og
bankamenn löðuðust að veizluborði
hans og hanm hlustaði vandlega á
orðræður þeirra og spásagnir um
markaðshorfurnar. Hann varð sér
úti um verðskrár síðasta misserið
og lét karl föður sinn vinna úr
þeim og kerfa þær. Þegar ÓG
hafði kynnt sér leyndardóma
þeirra til Mitar, hófst hann handa
með stórri heppni á leikvangi kaup
ballanna í Stokkhólmi og Kaup-
mannahöfn. Lengi vel var gróðinn
fyrirsjáanleguir, þvi að verð á hluta
bréfum hækkaði undantekningar-
lítið í sifeHu. En það vakti athvgli.
T f H I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
487