Tíminn Sunnudagsblað - 16.05.1971, Blaðsíða 8

tók til að hlaða upp dálítinn hluta
af hólmanum. Notaði hann til þess
grjót, er hann velti niður úr fjöll-
unum og ók á vetrum út í hólm-
ann. Síðan þakti hann grjótið með
tvöföldu lagi af hneusum, er hann
stakk í landi og flutti fram á
pramma.
Maður að nafni Guðmundur var
auknefndur bíldur. Hann hafði
dvalizt alllengi í Danmörku og
riumið þar bíldhöggvaraiðn. Hann
hafði á manndómsárum sínum,
meðal annars telgt og smíðað sex
æðarfugla, þrenn hjón í fullri
stærð. Tveir fuglarnir voru holir
að innan, þannig að þeir flutu al-
veg í líkingu við lifandi fugla. Það
eru líkiir til, að Sigurjón á Laxa-
mýri liafi stutt hann við smíði
þessara fugla. Fuglarnir voru mál-
aðir nákvæmlega eins og eðlilegir
fuglar, og má vera, að þeir hafi
verið prófaðir á Laxamýri og víða
annars staðar, en ekki haf ég heyrt
þess getið, að þeir hafi komið af
stað æðarvarpi nema í þessum
hólma. Faðir minn fékk þessa
fugla hjá Guðmundi, gömlum og
þá kominn af fótum fram.
Nóg um þetta. En faðir minn
kom þarna á stað æðarvarpi, sem
varð konu hans og börnum til mik-
ils yndisauka og nokkurrar gagn-
semi. Nú var það einn góðar veð-
urdag, skömmu eftir komu Bene-
dikts til mín. að við lögðum leið
okkar hér niður Byttutanga með
járnreku og torfljá, tókum þar bát-
inn minn og rerum fyrir skerin,
allt inn að Kolli. Fórum við á
bátnum til þess að vera ekki háð-
ir fjÖrunni. Við kipptum bátnum
upp í Kolli og tókum til að hlaða
garð þvert yfir hann milli klapp-
anna, eina tuttugu faðma frá vest-
ustu nösinni. Ég stakk upp hnaus-
ana, en Benedikt hlóð tvíhlaðinn
garð, líklega milli t£u og tuttugu
faðma langan. Var þar hlið á miðju
með grind í. Að því búnu rákum
við niður staura fyrir hræður, sem
ég batt seinna á staurana. Þá
gerðum við skjólgarða, ýmist úr
grjóti eða hnaus, og mynduðum
hreiður. Bárum við heysalla í hin
væntanlegu hreiður.
Þótt merkilegt megi virðast,
urpu strax þetta fyrsta vor milli
tíu og tuttugu æðarkollur í þess-
um parti, þar sem aldrei hafði ver-
ið vitað til, að nokkur fugl yrpi,
utan einn tjaldur og ein teista i
bjarginu að sunnan. Urðu það okk-
ur og börnum okkar skemmtiferð-
ir að vitja um i Kolli siðar. Ég
held, að verk okkar Benedikts hafi
tekið okkur þrjá daga, og rerum
við á kvöldin út í Byrgjafjöru. Og
síðar hafa barnabarnabörnin okkar
af því ánægju að vitja um í Kolli.
Það syrti um þessa gleðisól
rnína, þegar Kollur var kominn
mitt í þessa Heljarslóðarorrustu
um grásleppuhrognin, eins og lík-
lega stöðvar margra annarra varp-
eigenda hér á Sléttunni. Reyndar
hefur virzt nú síðustu vorin, að
hún hafi ekki haft svo mikil áhrif
á varpið í Kolli, sérstaklega ef þess
hefur verið gætt að leggja ekki
þar, sem skeljar og kórall eru í
botni. En það kom yfir mig eins
og reiðarslag nú á síðastliðnu vori,
er mér var sagt, að það væri mink-
ur kominn í Koll. Og hann sýndi
sig á sama hátt og annars staðar
í varplöndum: Drap sex æðarkoll-
ur og lagði snyrtilega í haug.
Ég hugsaði honum þegjandi
þörfina og lagði nrig fram um að
hugleiða ráð til þess, að hann og
allt hans kyn bölvi þeirri stund,
er hann asnaðist fram í Koll minn.
Kemur hér lýsing á einni veiði-
brellunni, er mér hefur komið í
hug.
Ég hef heyrt sagt, og þykist vita,
að það sé hægt, að fá örfínan næl-
ontvinna, sem er skuggalaus og
gegnglær og sem næst ósýnilegur.
Mætti benda til dæmis á silunga-
girni. Það myndi þurfa að fá netja-
hnýtingavélar til þess að hnýta
slöngur, sjö til átta metra langa
stúfa, og fellt ætti netið að vera
4—5 metrar á lengd og hálfur
annar á breidd. Fellingin hugsaði
ég mér, að yrði gerð þannig að
riða með tilsvarandi riðastærð, að
möskvinn verði rétt íerkantaður,
þegar netið er þanið. Þessi þinur
gæti verið úr næloni, sem væri
álíka og eins fjórða punds streng-
ur eða jafnvel grennri. Binda þarf
lykkju af þininum í hvert horn á
netinu. Það myndi þurfa að láta
til dæmis meindýraeyðinn segja
til um möskvastærðina, þannig að
dýrið kæmi hausnum vel í gegn-
um möskvann, og jafnvel svo stór
sem hann mætti vera til þess dýr-
ið kæmi ekki skrokknum í gegn.
Þá myndi ég, til dæmis í Kolli,
reka niður girðingarstaura úr járni
(ég veit til, að flutt hefur verið
inn mikið að „prófíljárni") og með
þvl nrillibili, sem netið er langt og
eina sex staura þvert yfir rifið og
netstúf milli þeirra allra. Netið
yrði lagt þannig, að maður fær sér
sterka nælonsnúru og bindur 1
neðri lykkjuna á þininum á ann-
an endann á línunni og lætur hana
liggja í hring lauslega við staur-
inn. Bindur svo hinn endann á
línunni í staurinn neðst. Netið þarf
að binda við staurana með kefla-
tvinna, svo sem að neðan fimmtíu
til sextíu sentimetra frá horni því,
er liggur á jörðinni í báða enda,
og í hin hornin eftir því,- sem það
nær upp eftir staurnum. Þá gerir
maður ráð fyrir, að dýrið gangi
ofan á þeim hluta netsins, er ligg-
ur á jörðinni, unz það rekur sig
á netið. Þá slitnar strax tvinninn
og netið liggur laust, og sá
hluti þess sem lá upp eftir staur-
unum ofan við haldmöskvann,
kastast yfir hrygg dýrsins.
Þar með er dýrið lokað inni í
netinu. Netið er í lausu lofti, og
dýrið getur ekki annað en velzt
um á jörðinni, og línan, sem áður
var talað um, hindrar, að það fari
lengra en hún nær. Menn tala um,
að minkurinn hafi afarbeittar tenn
ur, en það hlýtur þó alltaf að vera
millibil á milli þeirra, og aldrei
getur hann nagað haldmöskvann
af hálsi sínum.
Hvað vel sem menn hugsa nýi-
ungar sem þessa, hugsa menn þær
aldrei til botns. En reynslan bætir
því oft við, er á vantar í þeim
efnum. Líklegt þykir mér, að það
væri gott ráð að láta smásteinvöl-
ur í hornin á einu slíku neti, þeg-
ar maður veit um mink í holu, til
dænris á vetrum. Þá væri tiltæki-
legt að láta eitt svona net yfir hol-
una. En alltaf væri það nauðsyn
að hafa streng í einu horninu í
eitthvað fast, til dæmis stein. Sama
er að segja um minka I grenjum
á vorin. Mætti þá hafa máíuleg
net fyrir fullorðin dýr fyrst, en
smáriðnari seinna fyrir yrðlingana.
Eins mætti ganga frá þessu í vatni,
þar sem liklegt er að minkar fari
út í það. Þyrfti þá að reka staur-
ana niður í vatnsbotninn.
Ef snúizt yrði að þessu ráði,
myndi ég óska þess, að mér yrðu
sendir einir hundrað netbutar í
vor.
Þessi hneigð okkar feðganna, að
koma upp æðarvarpi, skirskotar til
sifjabandanna og hinna huldu
heima kærleikans. Móðir mín bjó
til svæfla handa okkur Jóhanni úr
fyrsta dúnhnoðranum sínum, er
hún fékk úr hólmanum. Sesselja
mín gaf öllum börnunum okkar
416
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ