Tíminn Sunnudagsblað - 11.02.1974, Blaðsíða 7

Alfar, Dvergar Jötnar, örlagadisir,
sem talab er um í Eddunum, eru nöfn á
þeim táknum, sem maðurinn notar.
Satt best að segja eru Eddurnar ein
mesta málfræðiritgerð, sem til er i
eigu mannsins.
Ég mun ekki fara út i það i þessarri
grein að reyna að útskýra þessa
skoðun mina, þvi það yrði svo langt
mál. Tilgangur þessarar greinar er að
þýða Paistosdiskinn, og að þvi mun ég
nú snúa mér, en skoðun min á eðli
Eddanna verður að biða betri tima.
Hins vegar mun þessi skoðun min
styrkjast með þeirri merkingu, sem ég
gef Paistodisknum, en ég mun
heimfæra i setningar i Völuspánni til
útskýringar og samanburðar.
Al: Ættir Atta Ar. I fyrstu visu Völu-
spárinnar eru meðal annars eftir-
farandi orð: Viltu, at ek, Valföðr, vel
fyr telja forn spjöll fira, þau er fremst
of man. Þessi setning hefur svipaða
heildarmerkingu og Al. Hér er talað
um fira, en i 61. visu Völuspárinnar er
talaðum átta,sem heiti þeirra manna,
sem voru á undan hinum svokölluðu
sigtivum. Orðið spjöll táknar orð, mál,
táknmál, eins og kemur fram i sögn-
inni: að spjalla saman.
A2: Jötunn Ogreinilegur. Völuspá
V2: Ek man Jötna ár of borna, þá er
forðum mik fædda höfðu. En hvað er
Jötunn? Til þess að svara þessari
spurningu, skulum við aðeins lita á
ákveðin frumatriði táknanna. Ef stóru
stafirnir eru skoðaðir með það fyrir
augum að finna undirstöðumyndir
þeirra, kemur i ljós, að r raða má þeim
I flokka eftir þvi, hvort aðaleinkenni
þeirra séu hringar, þrihyrningar eða
ferhyrningar. Sem dæmi má nefna, að
stafirnir G,B,P,Q,C og S eru boga-
stafir. Stafirnir V og A eru þrihyrn-
ingar, samhljóðarnir H,F,M,N mynda
ferhyrninga með ummáli sinu.
Stafirnir X og K hafa nokkra sérstöðu.
X er eins og tveir þrihyrningar, sem
mynda með hornum sinum stóran fer-
hyrning, og sömu sögu má reyndar
segja um K, þótt það sé ekki eins
skýrt. Frummyndir stafanna er sá
þáttur þeirra, sem tengir þá við tölu-
stafina, og þær rannsóknir. sem ég hef
framkvæmt á þvi sviði sýna, að það sé
mjög þýðingarmikill þáttur i
uppbyggingu táknmálsins. Þvi miður
er ég ekki kominn nægilega langt i
þeim rannsóknum til þess að birta
niðurstöður. Af þessum frummyndum
er auðvitað ferhyrningurinn stærsta
hugtakið. en það er einmitt það
hugtak. sem átt er við, þegar Völu-
spáin talar um Jötna. Eftir útliti
..jötunsins” á Paistos disknum. sem
..baðarút öllum öngum” álit ég að þar
sé átt við ..jötuninn" og bókstafinn
XÞÚ Jötuninn ógreinilegur er þvi: X
Sunnudagsblaö Timans
ógreinilegt. X hefur töluverða sérstöðu
i tungumálinu. Þegar talið er, og tölu-
stafirnir eru nefndir hver á eftir
öörum, þá er talan sex eina talan með
bókstaf sem hefur myndunarstaf
afstast i munninum (K). X er ávallt
myndað með hljóðunum K og S, og i
hvert skipti, sem þessi hljóð standa
saman i orðum, mynda þau i huga
mannsins táknið X. Sögnin að skera er
þvi sama og að Xera, að skipa: Xipa,
skór: Xór.Fiskur: Fixur.Skata: Xata
og svo framvegis. Að bókstafurinn X
sé notaður með tölunni 6 er mjög
eðlilegt, þvi hinir tveir þrihyrningar i
X-inu gera samtals töluna 6. Hins
vegar hefur X-ið 4 arma og myndar
ferhyrning með honrum sinum, en það
eru eiginleikar bókstfsins, sem hafa
töluverða þýðingu. A3: (ekki regla á) 9
Heimar, 9 Heimar, 9 tviðjur,
Mjötviðurmær, Búkur, Bak, Hugur,
Höfuð. Völuspá 2. Niu man ek heima,
niu viðjur, mjötvið mæran fyr mold
neðan. Merki Paistosdisksins yfir 9
Heima er eitt greinilegasta tákn hans.
Það er gert út stöfunum H og E, þar
sem 9 litlir ferningar eru teiknaðir á.
Talan 9 er sú tala, sem gengur eins og
rauður þráður i gegnum allar
Eddurnar. En hvað eru: 9 Heimar, 9
tviðjur og Mjötviðjur og Mjötviður
mær. Það eru geysilega stór hugtök,
sem erfitt er að útskýra með fáeinum
orðum. Hinir 9 Heimar eru fyrst og
fremst tölustafirnir 9: 1, 2, 3, 4 o.s.frv.
og allt það sem þeir standa fyrir, bæði
i heila mannsins og i umhverfi hans.
tviðjurnar eru bókstafirnir, sem eftir
ákveðnum reglum tengjast hinum 9
heimum, og Mjötviður mær er
viðurinn sem metur: Heimili
mannsins. '
Fyrstu þrjár setningarnar Paistos-
disksins fjalla um þá menn, sem voru
á undan hinum svokölluðu Sigtivum
Þeir áttu ekki X, og þess vegna var
ekki sú regla i heilastarfsemi þeirra,
eins og siðar átti eftir að verða.
Völuspá 3: Var-a sandur né sær né
svalar unnir.
A4: Ættir Sigtiva ár. Sigtivar eru
menn talnanna Sex og Tiu, eða menn
þeirra talnakerfa, sem nu rikja i
heiminum: Tugakerfiði stærðfræði og
útreikningum, en sexkerfið i timatali
og bogamáli. Si ivi er Xtivi
A5: Mjötviður Greindi I. Bók-
stafurinn I er gerður að Ybsilon.
A6: til A9: Jötunn ógreinilegur i
Huga Manns, Greindi Auga Vaff Konu,
Búk, Nef, Munn, Augu. Bak, Hug og
Höfuð.
AIO: Óx til Vinstri Hugur. Manns.
Takið eftir þvi, að samhljóðarnir X og
Gr eru þeir stafir sem við notum yfir
hugtakið að „Vaxa” Vaxa, vex, óx.
Gróa, grær, greri. X, sem annars er
svo sjaldgæft i fslensku (alltaf skrifað
SK eða KS) er hér til i sögninni að
Vaxa og i tölustafnum Sex. Hugtak
mannsins: að vaxa er þannig tengt
þvi, að áhrif bókstafsins X vaxa smám
sarnan i þróun mannsins. Litum svo
79