Lesbók Morgunblaðsins - 27.09.2003, Blaðsíða 16

16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 27. SEPTEMBER 2003
ÞINGAÐ verður um Koggu og leirlisthennar á Sjónþingi í Gerðubergi í dagkl. 13.30.Kogga, fullu nafni Kolbrún Björg-
ólfsdóttir, á að baki fjölbreyttan feril í grein
sinni. Á Sjónþinginu ræðir Kogga um leir-
listina, hönnun, fortíð, framtíð og allt þar á
milli. Stjórnandi þingsins er Aðalsteinn Ing-
ólfsson listfræðingur, en spyrlar eru þær Edda
Jónsdóttir forstöðumaður gallerís i8 og Tinna
Gunnarsdóttir iðnhönnuður.
„Fólk fær að vita sitthvað um þessa konu,
sem hefur starfað við leir í þrjátíu ár og sjá
hvað hún er búin að koma víða við,“ segir
Kogga um þingið. Hún segir það hafa verið
mikla sjálfsskoðun að undirbúa dagskrána og
yfirlitssýninguna, en þess má geta að sýning á
nýjum verkum hennar verður opnuð í þinglok.
„Það er ótrúlega margt sem hefur komið mér á
óvart, og margt sem ég var búin að gleyma. Ég
hef ekki alltaf verið nógu dugleg í að passa mitt
og skrá alla hluti, og þá kemur að því að maður
þarf að leita – jafnvel að einhverju sem maður
hefði ella aldrei leitað að. Þess vegna er þetta í
rauninni mjög hollt og gott. Mér hefur fundist
þetta mjög erfitt; þetta er þrjátíu ára tímabil.
Þar sem ég hef haldið margar sýningar, kennt,
tekið þátt í gallerírekstri, gert alls konar til-
raunir og ýmislegt sem er ekki alltaf uppi á yf-
irborðinu, þá þurfti ég að fara að grufla í fortíð-
inni og reyna að draga eitthvað fram. Þegar ég
var að byrja, virðist ég hafa verið nokkuð dug-
leg við að halda hlutum til haga, en svo kemur
millikafli, þar sem ég hef greinilega verið mjög
önnum kafin og ekki verið nógu dugleg við að
skrá verkin mín og mynda. Síðustu árin hefur
þetta batnað aftur. Ég hef heldur ekki alltaf
haldið eftir sýnishornum af verkum mínum, og
það bitnar á mér núna. En þegar allt kemur til
alls hlýtur hver einstaklingur að hafa ýmislegt
að sýna af sjálfum sér.“
Kogga segir að margt hafi komið henni
sjálfri á óvart í fortíðargrúskinu, og segir að
þegar hún líti yfir feril sinn lítist henni nú mis-
munandi vel á. „Ég hef greinilega átt mín tíma-
bil, nú sé ég það betur en nokkru sinni fyrr.
Ýmsu mundi ég vel eftir, en sumt sá ég í betra
ljósi þegar búið var að raða ferli mínum í tíma-
röð. En það er virkilega gaman að sjá þetta yf-
irlit. Menn gleyma svo fljótt. Fólk heldur að ég
hafi alla tíð unnið á þann hátt sem ég hef gert
síðustu 8–10 árin, og það gæti komið mörgum á
óvart að sjá það sem er eldra. Ég hugsa að ég
eigi eftir að breytast og horfa aftur í fortíðina
og taka á ýmsu sem ég var að gera þá og leysa
það á nýjan hátt. Það eru þarna ákveðnir hlutir
sem ég var að vinna að og kann enn ágætlega
við. Einhver nýsköpun gæti því komið út úr
þessari fortíðarkönnun, þótt hugmyndirnar
séu ekki nýjar.“
Sérkennileg
tilfinning
Spyrlarnir, Tinna og Edda, hafa verið mat-
aðir á efni um Koggu að undanförnu, að því er
hún sjálf segir; þær hafa verið að glugga í göm-
ul viðtöl og ýmislegt fleira til að kynnast
Koggu betur. „Það er sérkennileg tilfinning að
þurfa svo að standa fyrir sínu og svara fyrir
sig, og ég neita því ekki að ég kvíði svolítið fyr-
ir að þurfa að standa fyrir framan aðra og út-
skýra hvers vegna ég hef gert þetta en ekki
hitt. Ég held hins vegar að allt svona þroski
mann, það væri vitleysa að sleppa því. Þetta er
gott tækifæri fyrir mig og hér er hópur af fólki
sem hefur verið að vinna að því með mér að
fara í gegnum mig og minn feril.“
Í lok Sjónþings fá gestir að spyrja Koggu
um list hennar og að því búnu verður sýningin
opnuð. Gerðuberg er opið virka daga milli kl.
11 og 19, og milli 13 og 17 um helgar. Sýningu
Koggu lýkur 16. nóvember.
Leirlistakonan Kolbrún Björgólfsdóttir, betur þekkt sem Kogga, á Sjónþingi Gerðubergs
Gæti komið mörgum á óvart
að sjá það sem er eldra
Morgunblaðið/Kristinn
Kogga: Ég hef ekki alltaf haldið eftir sýnishornum af verkum mínum og það bitnar á mér núna.
HILDUR Elín Ólafsdóttir dansari er
ein þeirra fjölmörgu sem lagt hafa land
undir fót til þess að láta drauma sína
rætast. Aðeins sextán ára gömul fékk
hún inngöngu í Konunglega listahá-
skólann í Haag í Hollandi þar sem hún
stundaði listnám í þrjú ár. Að námi
loknu fékk hún stöðu við Rínaróperuna
í Düsseldorf, en listrænn stjórnandi
dansflokksins er Youri Vamos. Að-
spurð segist Hildi líka afskaplega vel
hjá Rínaróperunni. „Þetta er svo inni-
haldsríkt starf. Vissulega fylgir því
mikið álag og gerðar eru miklar kröfur
til dansaranna. En metnaðurinn sem
hér ríkir skilar sér í lokin til áhorfenda
í betri sýningum og auknum listrænum
gæðum. Sem dansari er maður aðeins
ráðinn til árs í senn, en ég veit að mér
stendur til boða að endurnýja samn-
inginn og vera hérna áfram næstu ár-
in. En auðvitað veit maður aldrei hvað
framtíðin ber í skauti sér og í raun er
það óvissan sem er mér ákveðin hvatn-
ing. Maður verður stöðugt að standa
undir væntingum stjórnenda og sýna
að maður er þess verður að vera hér
áfram.“
Syngjandi ballettdansarar
Að sögn Hildar er dansflokkurinn
saman settur af fimmtíu dönsurum
víðs vegar að úr heiminum. „Þetta er
það stór hópur að við höfum tök á að
setja upp stærri verk á borð við Svana-
vatnið og Hnotubrjótinn. En við erum
auðvitað líka með fámennari verk, auk þess
sem dansarar eru stundum fengnir til þess að
dansa í óperusýningum. Ég hef verið mjög
heppin hér hjá Rínaróperunni því ég hef feng-
ið nóg að gera með dansflokknum og tekið
þátt í flestöllum uppfærslunum, en að jafnaði
eru um sjö uppfærslur árlega, þar af þrjár
nýjar.“
En Hildur hefur ekki aðeins verið að dansa
hjá Rínaróperunni. „Við dansaranir höfum
líka þurft að leika og syngja,“ segir Hildur
kímin og vísar þar til uppsetningar ballett-
hópsins á Sögu úr Vesturbænum frá liðnu
starfsári. „Í fyrra var ákveðið að setja upp
Sögu úr Vesturbænum og vildu forsvarsmenn
hússins fremur gera sýninguna með ballett-
flokknum en óperunni þar sem það væri svo
mikilll dans í sýningunni. Allir dansararnir
voru því settir í söngpróf og þá kom í
ljós að nokkrir í flokknum gátu bara
sungið býsna vel. Þannig að á endanum
voru dansarar í öllum hlutverkum
nema þremur aðalhlutverkum. Sýning-
in var öll leikin á þýsku og var þetta
frábær upplifun.“
Gefandi að dansa ný verk
Aðspurð hvað fram undan sé hjá
Hildi segir hún að á komandi starfsári
sé ráðgert að setja upp Coppelíu og
verk eftir John Neumeier. „Auk þess
veit ég að í vor mun Rínaróperan
standa fyrir sérstöku kvöldi þar sem
dönsurum í flokknum gefst kostur á að
setja upp frumsamin dansverk. Ég tók
þátt í slíkri sýningu fyrir tveimur árum
og það verður spennandi að sjá hver út-
koman verður í ár. Að mínu mati er
bæði mjög lærdómsríkt og afar gefandi
að dansa nýtt verk og vinna með dans-
höfundinum frá upphafi meðan hann er
að skapa verkið.
Það skemmtilega við að dansa fá-
menn verk er að þá gefst dansaranum
fremur tækifæri til að sýna eigin per-
sónuleika heldur en þegar hann á að
vera t.d. einn af svönunum í Svanavatn-
inu þar sem allir eiga beinlínis að vera
eins. En vissulega felst ákveðin kúnst
að geta gert bæði,“ segir Hildur kímin
og bætir við: „Í raun má líkja dans-
sporum við orðaforða, því meira sem
maður lærir því skiljanlegri getur mað-
ur gert sig. Eftir því sem ég læri meira
þeim mun áhugaverðara finnst mér starfið.
Ég er mjög ánægð að hafa lagt dansinn fyrir
mig. Ég vissi alltaf að ég yrði alla vega að láta
á það reyna svo ég þyrfti ekki að sjá eftir því
síðar meir. Vissulega voru sumir hissa á þessu
starfsvali mínu og skildu ekki hvers vegna ég
færi ekki í eitthvert praktískara framhalds-
nám. En þetta var eitthvað sem ég einfaldlega
varð að gera og er mjög sátt við það í dag.“
„Dansspor eru líkt
og orðaforði“
Morgunblaðið/Þorkell
Hildur Elín Ólafsdóttir ballettdansari.
RÉTTINDASTOFA Eddu hefur gengið
frá samningi um sölu á Mávahlátri eftir
Kristínu Marju Baldursdóttur til forlags-
ins Signature í Hollandi. Áður hefur út-
gáfurétturinn verið seldur til Danmerkur
og Þýskalands þar sem hún fékk góðar
viðtökur. Meðal annars var sagan sögð
„stórkostleg“, „bráðskemmtileg“ og
„heillandi“. Signature í Hollandi leggur
ekki síst áherslu á að gefa út skáldsögur
frá Norðurlöndunum og má þar nefna
verk höfunda á borð við Jostein Gaarder,
höfund Veraldar Soffíu. Mávahlátur kom
upphaflega út hjá Máli og menningu árið
1995.
Mávahlátur hlaut afar lofsamlega
dóma í þýskum fjölmiðlum á síðasta ári.
Gagnrýnandi Die Welt sagði í umsögn
sinni að það sem taki langan tíma verði á
endanum gott: „Það tók Kristínu Marju
Baldursdóttur átta ár að skrifa fyrstu
skáldsögu sína og hún varð góð, meira að
segja mjög góð. Þessi stórkostlega saga
rannsakar mannlegt eðli í krók og kima,
ódrengskap og manngæsku, kvenlega
reisn og vanmátt karlmanna.“
Gagnrýnandi Oldenburger Volkszeit-
ung segir: „Trúið mér, Mávahlátur er svo
sannarlega stór skáldsaga – frumraun
Kristínar Marju og verður fyrir alla muni
að þýða meira af verkum hennar á
þýsku.“
Morgunblaðið/Þorkell
Mávahlátur
til Hollands