Íslendingaþættir Tímans - 26.02.1969, Blaðsíða 10

MINNINC
ÞORKiLL GUDMUNDSSON
fyrrverandi kaupfélagsstjóri
/
Árið 1918 kom til dvalar að Ós-
epakseyri í Bitrufirði 13 ára dreng
ur, Þorkell Guðmundsson að
inafni. Foreldrar hans voru þau
Guðmundur Guðmundsson, bóndi
að Melum í Árneshreppi og kona
hans, Elísabet Guðmundsdóttir,
Péturssonar, frá Ófeigsfirði.
Á Óspakseyri bjuggu þá Sigur-
geir Ásgeirsson frá Heydalsá í
Steingrimsfirði og kona hans, Jens
ína Guðmundsdóttir frá Ófeigsfirði
móðursystir Þorkels.
Ég hygg, að það hafi verið fyr-
irfram ákveðið að drengurinn í-
lengdist á Óspakseyri, enda varð
svo, því hann yfirgaf ekki þann
etað, fyrr en hann flutti með fjöl-
Kkyldu sína til Reykjavíkur vorið
1961.
Það eru kannski ekki margir nú
é dögum, sem geta gert sér í hug-
arlund þá hörðu lífsbaráttu sem
við var að etja á árunum fyrir og
eftir aldamótin síðustu, og þá ekki
sízt þess fólks, sem bjó við yzta
haf, og hlaut því að verða mest
fyrir barðinu á aðsteðjandi harð-
indum. En Strandamenn stóðu sig
eins og hetjur í þessari baráttu, og
mætti segja ýmislegt því til sönn-
unar sem ekki er ætlað að birta
hér, meðal annars ýmsar sagnir i
, sambandi við sjósókn Guðmundar
Péturssonar í Ófeigsfirði, en hann
var afi Þorkels Guðmundssonar á
, Óspakseyri, sem nýlega var jarð
! sunginn frá Fríkirkjunni 1
' Reykjavík.
Það lætur að líkum, að þeir sem
hlutu í vöggugjöf eðlilegan þroska
' til Ikama og sálar, og ólust upp
við þau lífsskilyrði og lífsviðhorf
| sem að framan er lýst, hlutu að
taka upp merki feðra sinna og
keppa að því að verða þar engir
óftirbátar.
Ég tel, að framangreindir eðlis-
þættir og lífsviðlhorf hafi mjög
, mótað og orðið rlkjandi þáttur í
Mfsstarlfi Þorkels vinar míns frá
Óspakseyri. Áhuginn, dugnaðurinn
og viljinn til að l'eysa aðsteðjandi
L10 ____________
vanda var svo að segja takmarka-
laus. Gekk svo langt á stundum að
það hlaut að ganga of nærri þreki
hans og heilsu, einkum hin síðari
ár er heilsa hans tók að bila.
Þorkell Guðmundsson var fædd
ur að Melum í Árneshreppi 3.
apríl 1905. Foreldra hans er getið
hér að framan. Systkinin á Melum
voru 12, öll myndar og mannvæn-
legt fólk. Stórt átak að koma slík-
um hóp upp án fjölskyldubóta, en
ekkert einsdæmi á þeim árum.
Strax og Þorkell kom til Óspaks
eyrar, tóku frænka hans og mað-
ur hennar miklu ástfóstri við hann
og helzt meðan þau lifðu, enda
fljótt endurgoldið af honum, sem
og varð þeirra önnur hönd við bú-
skapinn.
Á þessum árum gekk mikil á-
huga- og hugsjónaalda yfir íslenzk
ar sveitir. Félagslíf breiddist óð-
fluga út, sem byggðist á hugsjón-
um ungmennafélaganna og sam-
vinnufélaganna. Þarna var mikill
starfsvettvangur fyrir jafnmikinn
áhugamann og Þorkel. Tók hann
mikinn þátt í því starfi, ásamt
jafnöldrum sínum í sveitinni.
Á Óspakseyri var rekið stórt og
afurðagott bú. Var Þorkell sálugi
mikill áhugamaður á þvi sviði, og
heyskaparmaður með afbrigðuni.
Bóndi var hann á Óspakseyri frá
1937 til 1961, og nokkrar kindur
átti hann til hinztu stundar.
Árið 1942 var Kaupfélag Bitru-
fjarðar stofnað á Óspakseyri. Þá í
rúman áratug hafði verið þar úti-
bú frá Kf. Hrútfirðinga á Borð-
eyri, og hafði Þorkell haft á hendi
afgreiðslu þess síðustu árin.
Var það því einróma ósk, að
Þorkell tæki að sér framkvæmda-
stjórn hins nýstofnaða félags, sem
hann og gerði. Var hann kaup-
félagsstjóri þess félags frá stofn-
un, og þar til hann flutti til Reykja
víkur árið 1961. Hér vann Þorkell
alveg óvenjulega óeigingjarnt starf
og hugsaði um hag félagsins eins
og bezt varð á kosið. Mun ég á-
vallt minnast þess góða samstarfs
er við áttum saman allt þetta ára-
bil. Þá vil ég einnig minnast góðr-
ar aðstoðar hans við fyrirgreiðsl-
ur hér í Reykjavík, eftir að ég tók
við starfi hans við kaupfélagið 3
Óspakseyri.
Ýmis önnur störf vann Þorkell
fyrir sveit sína, svo hreppsnefnd-
arstörf, skattnefndarstörf, og einn
ig var hann oddviti um skeið-
Þessi störf voru að mínum dómi
unnin af samvizkusemi og eftú
beztu vitund. Þá má ekki gleyma
litlu kirkjunni okkar á Óspakseyr1
sem þau hjónin hlynntu að efW
beztu getu.
Árið 1938 kvæntist Þorkell eft'
irlifandi konu sinni, Ástu StefánS-
dóttur frá Kleifum í Gilsfirðj;
hinni ágætustu konu. Var heim111
þeirra á Óspakseyri sérstaklega
myndarlegt, þar sem öllum þút 1
gott að dvelja. Fóru þar saman
hlýleiki, glaðværð og rausnarlega^
veitingar, enda alltaf fullt hús a
gestum.
Þau hjón eignuðust fjóra syn1-
sem allir eru hinir efnilegus
menn. — Þeir eru: Sigurgeir, sk'H
stofumaður hjá Olíufélaginu k- ■<
íslendingaþætth1