Íslendingaþættir Tímans - 08.10.1970, Síða 6

gott og ógleymanlegt, mér og mín-
um auSsýnt á liðnum árum. Þar
hef ég margt að þakka. Að síðustu
þetta: Ég votta ekkju Hannesar og
öllum ástvinum hans hlýja sainúð.
En Hannes vil ég kveðja nú, þeg-
ar ævidagur hans er allur hér á
jörðu og annar mýr upprunninn á
landi lifenda og bjart og vítt til
allra átta, með þeirri ósk, að þar
megi honum hlotnast það hlut-
skipti að fá „meira að starfa guðs
um geim“.
Páll ólafsson
frá Sörlastöðum.
t
Eins og það er víst, að „ei átt-
högum líkist neitt annað i heim“,
þá fær það vart leikið á tveim,
tungum, að minningar frá bernsku
dögum mótist skýrt í hugann og
geymist lengi.
í þeim sjóði getur það gull,
sem gott er að njóta. Við bjarma
þess bregður birtu á veg og ylur
vaknar í brjósti í vetrargný vax-
innar ævi.
Einhverjar skýrustu minningar
mínar frá bernsku og æsku, eru
bundnar við vorin, gróanda þeirra
og fegurð — og fjölbreytnina.sem
allajafna reyndist meiri en hinna
árstíðanna.
Fáeinir dagar á vori hverju
einkenndust af tilbreytingu, sem
átti sína sérstöku töfra.
í minningunni gefur mér sýn
til þessara daga, er stórar fjár-
breiður runnu suður yfir bæjar-
skriðuna heima, ofan við túngarð-
inn og suður á móinn sunnan við
túnið. Þar var áð. Féð fékk að
bíta og hvílast. Sprett var af
hestunum og þeim sleppt hjá
fénu, eða þeir látnir í réttina, sem
stóð í túnjaðrinum. Þegar féð var
orðið spakt komu rekstrarmenn-
irnir heim til bæjar, höfðu taT af
heimamönnum og voru leiddir til
stofu. Veitingar voru framreiddar
og rabbað við gestina. Oft var set-
ið lengi yfir borðum og viðræður
vori*>gjarnan glaðar og skemmti
legar.
Hér voru Eyfirðingar á ferð.
Þeir voru að reka fé sitt til haga-
göngu á Framafrétt Fnjóskdæla.
Sömu mennirnir komu þessara er-
inda vor eftir vor um áratuga
skeið — og á haustin komu þeir
svo í göngur. Þannig höfðu þeir
náin samskipti við afréttarbændur
og skyldulið þeirra — urðu heim-
*
ilisvinir og auðfúsugestir —
hverju sinni.
Faðir minn, sem var fjall-
skilastjóri í Fram — FnjóskadaT
svo árum skipti tók alltaf tals-
vert margt fé til hagagöngu í
afréttarland það, sem tilheyrði bú-
jörð hans — Sörlastöðum. Við-
skiptavinir hams voru bændur úr
bæði Öngulsstaða- og Hrafnagils-
hreppum. Og þessi viðskipti voru
í föstum skorðum. Nú er þetta
löngu úr sögunni. Og hinir kæru
og kunnu rekstrar- og gangna-
menn, hverfa af sjónarsviðinu,
einn eftir annan. Eftir er minning-
in um ágæt samskipti, ánægjulega
samfundi og óbrigðula vináttu.
Og hvenær, sem einhver þessara
manna hverfur af sviðinu, tekur í
viðkvæman streng hjá þeim, sem
muna þá frá sínu ævivori og tóm
verður eftir þar, sem áður var Iúf
og fylling.
Þegar ég rek þessa þætti frá
liðnum tíma verða mér allra skýr-
astir í minni þrír bændur úr
Hrafnagilshreppi, þeir Hannes
Kristjánsson í Víðigerði, Bjarni
Einarsson á Stokkahlöðum og
Kristján Skjóldal á Ytra-Gili. Tveir
þeir fyrrnefndu munu hafa komið
oftar í Sörlastaði en nokkrir aðrir
í sambandi við áðurnefnd sam-
skipti. Viðskipti Kristjáns við
okkur hófust mun síðar. En í gegn
um þau varð hann fljótur að á-
vinna sér traust og vináttu. Við
hlökkuðum til komu þessara
manna hverju sinni og áttum með
þeim óteljandi ánægjustundir ylj-
aðar af einlægri vináttu. Hvar sem
vegir mættust, fundum við í þeim
þá vini, sem ætíð voru samir við
sig.
Og síðar, þegar systkinin frá
Víðigerði og Ytra-Gili komu í
Sörlastaði í för með feðrum
sínum, eða sem staðgenglar þeirra,
varð strax vart hins sama hlýju-
þels og tengsl mynduðust á milli
heimilanna.
Þessa er gott að minnast —
ekki sízt, þegar líður á ævnia.
Ég hverf aftur í tímann. Stofan
heima er full af gestum, sama
hvort er í sólmánuði eða um
gangnaleyti á hausti.
Það er rætt af fjöri og kappi
um dag og veg og landsins gagn
og mauðsynjar. Gamanyrði fljúga
og margt er vel sagt. En einna
meitlaðastar s etningar mælir
Hannes bóndi í Víðigerði. Þær
mótast í minnið og marka þar
spor. Rökvisi og raunhyggja býr
að baki þeirra — og svo eru aðrar,
sem einkennast af léttri kímní.
Hannes í Víðigerði hefur jafnan
eitthvað gott og viturlegt til mála
að leggja. Hann vegur orð sín og
þeim er ekki auðvelt að hmekkja.
Skoðanir hans eru fastmótaðar,
enda er maðurinn þéttur í lund og
ekki gjarn á að snúast eftir veðra-
brigðum. Man ég, að mér þótti
gott að hlýða á, er Hannes ræddl
við föður minn og bróður. Marg-
vísleg málefni bar á góma og
oftar en hitt var tekið á málun-
um af mikilli alvöru.
En sérstaka ánægju hafði ég af
viðræðum þeirra Hannesar og
móður minnar. Þau köstuðu oft á
milli sín gamanyrðum, eða rök-
ræddu af fimi og fjöri og lét
hvorugt sinn hlut. Þau mátu hvort
annað mikils. Og áreiðanlega taldi
húsfreyjan á Sörlastöðum Hannes
í Víðigerði á meðal sinna beztu
gesta. Lét hún það oft í Ijós, og
að þar væri valinn maður sem
hann fór. Mátti taka þetta alvar-
lega, því að henni var ekki gjarnt
að láta hrósyrði falla, nema að
meina þau fullkomlega.
Arineldur minninganna logar og
skýrar eru myndimar, sem skoð-
aðar eru í skini hans — skýrar og
kærar í senn.
En nú er hún fallin stofan
heima á Sörlastöðum, þar sem svo
margar góðar samræður áttu sér
stað og glaðir hlátrar ómuðu, og
nú vex grasið yfir gömlu göturn-
ar, sem hjarðirnar runnu um áð-
ur.
Mennirnir, sem áttu þær og
önnuðust eru hnignir að velli, sá
síðasti þeirra þriggja, sem ég hefi
sérstaklega minnst hér, Hannes í
Víðigerði lézt þann 7. ágúst s.l.
Þá hafði heilsa hans verið þrotin
hin síðustu ár og ævikvöldið skugg
um merkt fyrir þær sakir. Þvi
varð sendiboðinn, sem leysti hann
úr fjötrum — líknargjafi.
Hannes Kristjánsson fæddist 28.
apríl 1887. í Víðigerði stóð vagga
hans og þar átti hann heima alla
ævi. Þeim stað unni hann heils
hugar, og þar vann hann dagverk
sitt, sem ber óðalstryggð hans, öt-
ulleik og manndómi órækt vitni.
Þar sem áður var kostarýrt smá-
býli með kargaþýfðum túnhaga og
lágu skýli, rís nú fagur rausnar-
garður með víðum töðuvelli og
glæsilegum byggingum.
Hversu veglegur minnisvarði
ISLENDINGAÞÆTTIR