Íslendingaþættir Tímans - 12.10.1972, Blaðsíða 3

Haraldur Jósepsson
bóndi Sjávarhólum
lslendingar urðu fátækari við lát Ás-
geirs Asgeirssonar. En i lifi sinu haföi
hann auðgað þjóð sina, ekki fyrst og
fremst með þvi að gegna helztu hefð-
arstöðum fullvalda rikis, heldur með
hinu, að fylla jafnan sæti sitt þannig,
að fyllsti sómi var að.
Þegar ég tók sæti á Alþingi 1946,
yngstur þingmanna, var Asgeir Ás-
geirsson ekki i hópi hinna elztu, en ég
fann fljótt, að hann var meðal hinna
reyndustu og áhrifamestu. Hann var
einn mestur mannasættir, sem ég hef
kynnzt. Vitsmunir hans voru frábærir
og velvilji hans einstakur. Það var
engin tilviljun, að slikum manni væru
falin mikil metorð.
Þegar pianósnillingurinn heims-
kunni, Wilhelm Kempf, hélt hér tón-
leika fyrir nokkrum árum, bar fundum
okkar forseta Islands saman, og hafði
hann þá orð á þvi, að hann hefði gam-
an af að hitta þennan mikla listamann.
Hann vildihelzt spjalla við hann einan,
og talaðist svo til, að við hjónin skyld-
um færa Kempf boð forsetans, og þáði
hann það með þökkum. Enginn annar
var á Bessastöðum en sonur forsetans,
Þórhallur Asgeirsson. Þeir ræddu
lengi og mikið saman, forsetinn og
pianósnillingurinn, um heimsmál og
trúmál, og komust m.a. að raun um,
að þeir áttu sameiginlega kunningja
um alla Evrópu og þá ekki sizt Nathan
Sönderblom, erkibiskup i Uppsölum,
en þar hafði forsetinn stundað nám og
Kempf verið þar organleikari i dóm-
kirkjunni. 1 lok samtalsins spyr Kempf
mig að þvi, hvort ég haldi, að forsetinn
hefði gaman af, að hann lékieitteða tvö
lög á hljóðfæri það, sem hann sá i saln-
um. Þegar ég spurði forsetann kvað
hann já við og sagði um leið við son
sinn: ,,Við skulum lofa stúlkunum að
husta á”. Þegar Kempf er setztur við
hljóðfærið, koma inn tvær ungar stúlk-
ur. Kempf stendur strax á fætur, sækir
tvo stóla setur þær sina til hvorrar
handar sér og leikur þrjú lög, m.a.
,,Fur Elise” eftir Beethoven.
A heimleiðinni segir hann við okkur
að þetta muni verða sér ógleymanleg
stund. Forseti lslands sé með vitrustu
mönnum, sem hann hafi hitt. ,,En
hverjar voru þessar ungu og hæversku
stúlkur”, spurði hann. Við svöruðum,
að önnur hafi verið sonardóttir forset-
ans, en hin dóttir bifreiðastjóra hans.
Þá þagði pianósnillingurinn góöa
stund og sagði siðan: ,,Öhugsandi
hefði þetta verið i minu ungdæmi. Og
ég held satt að segja, að þetta gæti
hvergi gerzt nema á Islandi. Ég óska
ykkur til hamingju með forsetann ykk-
ar”.
Við þessi orð eins mesta listamanns
samtimans þarf engu að bæta. Asgeir
Fæddur: 2. sept. 1898
Dáinn: 13. mai 1972.
Haraldur var fæddur að Núpsselii
Núpsdal. Foreldrar hans voru hjónin
Kristin Hansdóttir bóna á Litla-Ósi við
Miðfjörð og Jósep Gunnlaugsson frá
Efra-Núpi i Miðfirði. Þau bjuggu i
Nýpukoti, Núpsseli og viðar i Vestur-
Húnavatnssýslu þar til árið 1907 að
Jósep varð að hætta búskap vegna
heilsubrests. Fór Haraldur þá að
Þverá i Núpsdal og var þar nokkur ár,
en flutti siðan að Tannstaðabakka i
Hrútafirði. Þar dvaldist hannn fram
um tvitugt, en fór þá að Nesi við Sel-
tjörn til Kristinar ólafsdóttur og var
þar, þar til hann keypti jörðina
Sjávarhóla á Kjalarnesi og fluttist
þangað.
Bjó hann þar með móður sinni, þar
til hann kvæntist eftirlifandi eiginkonu,
Guðrúnu Karlsdóttur, snemma á
árinu 1942. Þeim hjónum varð 5 barna
auðið, og eru þau öll á lifi:
Guðrún Hrefna,forstöðukona i Lyng-
ási, Ólafur, búsettur i Mosfellssveit,
Karl stud.med, Helgi býr með móður
sinni i Sjávarhólum og Selma Kolbrún,
nemandi.
Eftir að Haraldur kom að Sjávarhól-
um má segja að hann væri kominn i
örugga höfn, þar sem hann undi sér vel
til æviloka.
Allir, sem til þekkja, vita að þarna
er náttúrufegurð mikil, hvort sem
horft er til hinnar litfögru og tignar-
legu Esju, eða út á vikur og voga.
Honum þótti vænt um jörðina sina og
gerði henni allt til góða, svo sem hann
framast mátti.
1 þvi sambandi má nefna, að hann
varð fyrir þungu áfalli árið 1962, þegar
hann var nýbúinn að byggja upp öll
útihús. Þá brunnu þessi mannvirki til
kaldra kola og varð ibúðarhúsinu
sjálfu naumlega bjargað.
Asgeirsson sameinaði það með sjald-
gæfum hætti að þekkja skyldu hefðar-
mannsins og skilja hugsun alþýðu-
mannsins. Þannig eiga þjóðhöfðingjar
að vera. Þess vegna verður hans
ávallt minnzt með þakklæti og virð-
ingu.
Gylfi Þ. Gislason.
Margir mundu hafa gefizt upp,
þegar svo var komið, en ekki var þó
horfið að þvi ráði heldur hafizt handa á
ný og með elju og þrautseigju tókst
þessari samhentu fjölskyldu að byggja
upp það, sem eldurinn hafði eytt.
Af ásettu ráði nefni ég hér fjöl-
skylduna alla, þvi að þó að ég vilji sizt
af öllu gera hlut Haraldar sjálfs minni
heldur en hann á skilið, þá finnst mér
útilokað að honum hefði tekizt þetta án
eindregins stuönings góðrar eiginkonu
og efnilegra barna, sem öll lögðust á
eitt.
Haraldur var félagshyggju- og
framfaramaður og lagði gott til allra
mála, eftir þvi sem hann mátti við
koma.
Eins og margir aðrir vel gefnir
menn af hans kynslóö, hafði hann
íslendingaþættir
3