Íslendingaþættir Tímans - 12.10.1972, Blaðsíða 20

hann ólst upp. Árni kynntist fljótt öll-
um helztu störfum sveitanna, bæði
heima og heiman, en
hugur hans snérist þó fljótt til smiða,
enda var það ekki langt að sækja, þar
sem faðir hans var afburða smiður
bæði á tré og járn og orðlagður fyrir
hæfileika sina um allt héraðið.
Árni ólst upp i stórum systkinahópi,
en elztur systkinanna er Jóhannes tré-
smiður i Reykjavik, þá kemur Ingi-
björg Sigríður búsett i Reykjavik, sið-
an Ragnheiður og Magnús, sem
bjuggu i Borgarnesi, en eru nú bæði
látin. Þá kemur Árni og tviburi hans,
sem dó i fæðingu, og siðan yngstu
bræðurnir, Sveinn og Karl, sem báðir
eru látnir. Sveinn lézt ungur uppi i
Borgarfirði, en Karl f Reykjavik.
Einnig er uppeldissystir, Lilja Július-
dóttir, búsett i Árnessýslu.
í upphafi þessara orða var gerð til-
raun til þjóðlýsingar. Alveg eins og
einstaklingarnir bera svipmót þjóðar
si'nnar, þá bera þeir einnig svip þess
meiðs sem þeir eru beint sprottnir af.
Máltækið segir, að fjórðungi bregði til
fósturs, og verður þvi að áætla að þrir
fjórðu bregði til kyns og erfða.
Foreldrar Arna voru sem áður segir
Ingibjörg Loftsdóttir, fædd i Garpsdal
i Geiradalshreppi i Barðastranda-
sýslu, og Jónas Jónasson, fæddur að
Háreksstöðum i Norðurárdal i Borgar-
firði. Loftur faðir Ingibjargar dó ung-
ur sem vinnumaður, en hann var sonur
Jóns Jónssonar bónda aö Viðivöllum i
Steingrimsfirði og var hans fólk bæði
úr Strahdasýslu og Barðastranda-
sýslu.
Móðir Ingibjargar var Sigriður
Magnúsdóttir Sigurðssonar bónda i
Múla i Geiradalshreppi, en bróðir
Magnúsar i Múla var Sigurður á Felli i
Kollafirði, en sonur hans var Sigurður
kirkjusmiður i Hólmavik, faðir
Stefáns i Hvitadal, skálds.
Kona Magnúsar var Ingibjörg, dótt-
ir Jóns Jónssonar hreppsstjóra i
Snartartungu á Ströndum og konu
hans, Sigriðar Sveinsdóttur, bónda á
Kleifum i Geiradalshreppi, Sturlaugs-
sonar. Um Jón i Snartartungu er þátt-
ur i þjóðháttum Finns Jónssonar á
Kjörseyri og um Svein á Kleifum er
þáttur i sagnaþáttum Fjallkonunnar.
Báðum er þeim lýst mjög lofsamlega.
Fóstursonur Jóns og Sigriðar i
Snartartungu og systursonur hans og
bróðursonur hennar var séra Sveinn
Nielsson prófastur að Staðarstað, en
hann var sem kunnugt er faðir Hall-
grims biskups, Elisabetar móður
Sveins Björnssonar forseta og, Sigríð-
ar móður Haraldar Nielssonar pró-
fessors,ömmu Dungalssystkinanna og
langömmu Völundarbræðranna.
20
Faðir Jónasar, eða Jónas Jónasson
eldri, fæddist i Bjarnarhöfn á Snæ-
fellsnesi, en móðir hans var Ingibjörg
Jónsdóttir, fædd á Bjarnastöðum i
Dalasýslu og var hennar fólk Dalafólk
i ættir, fram.
Faðir Jónasar eldra var Jónas
Samsonarson, hreppsstjóri i Bjarnar-
höfn i Helgafellssveit, en kona hans
var Sigriður Pálsdóttir prests á Undir-
(Undorn-) felli i Vatnsdal i Húnaþingi
Bjarnarsonar, en samtimaheimildir
lýsa honum sem góðum klerki, radd-
manni, skáldmæltum gáfumanni og
mjög vel látnum. Hann var sonur
Bjarna prests á Melstað i Miðfirði,
Péturssonar iögréttumanns á Kálfa
strönd i Mývatnssveit, Ormssonar, og
konu Bjarna, Steinunnar Pálsdóttur
prests á UpsurrySvarfaðardal Bjarna-
sonar. Hún var aftur á móti systir
Bjarna Pálssonar landlæknis, en
Bjarni var svo sem kunnugt er faðir
Steinunnar móður Bjarna Thoraren-
sen, skálds og amtmanns.
Móðir Sigriðar Pálsdóttur var Guð-
rún Bjarnadóttir, prests á Mælifelli i
Skagafirði, Jónssonar, en móðir Guð-
rúnar var Sigriður Jóhannsdóttir,
prests á Mælifelli, Kristjánssonar,
prests á Sauðanesi I Norður-Þingeyj-
arsýslu, Bessasonar og konu hans Val-
gerðar Pétursdóttur, Bjarnasonar,
sýslumanns á Burstafelli i Vopnafirði,
Péturssonar.
Bróðir Sigriðar Jóhannsdóttur var
svo séra Einar á Sauðanesi, faðir séra
Stefáns á Sauðanesi, faðir Einars
á Reynistað, faðir Katrinar, móður
Einars Benediktssonar, skálds og
sýslumanns.
Systir Sigriðar var aftur á móti
Margrét, móðir Hólmfriðar Jónsdótt-
ur, móðir Jóns Þorsteinssonar prests i
Reykjahlið við Mývatn. Við hann er
hin fræga Reykjahliðarætt kennd með
öllum sinum nafntoguðu einstakling-
um: Jóni Þorsteinssyni skáldi á
Arnarvatni: Sigfúsi Blöndal, skáldi og
konunglegum bókaverði: Gautlanda-
bræðrunum, ráðherrunum Kristjáni
og Pétri óg alþingismanninum, Stein-
grimi, Jónssonum: Sigurði á Arnar-
vatni: Þorgils gjallanda, Árna i Múla,
Hallgrimi Benediktssyni, Steingrimi
Steinþórssyni og Haraldi Guðmunds-
syni.
Foreldrar Jónasar Samsonarsonar
hreppsstóra voru Samson Sigurðsson
skáld og bóndi að Klömbrum i Vestur-
hópi og Ingibjörg Halldórsdóttir,
Hallssonar prests á Breiðabólsstað i
Vesturhópi. Sonur Halldórs var séra
Pétur á Tjörn á Vatnsnesi, faðir Pét-
urs prófasts á Viðivöllum i Skagafirði,
föður Péturs biskups, Jóns dómstjóra
og Brynjólfs Fjölnismanns. Jón var
svo sem kunnugt er afi Páls
Zophaniassonar búnaðarmálastjóra
og alþingismanns og annarra ágætra
manna.
Séra Halldór var sonur Halls pró-
fasts i Grimstungu i Húnaþingi, Ólafs-
sonar prófasts á sama stað, en til er
eftirfarandi lýsing á Halldóri i sam-
timaheimildum: ,,Hann var hraust-
menni mikið og talinn með friðustu
mönnum, málsnjall og raddmaður
ágætur enda kunni vel söng, kenni-
maður góður og bar skyn á lækningar,
góður minni háttar mönnum, en skap-
stór og harður i mannraunum”.
Faðir Samsonar var svo Sigurður
hreppsstjóri i Vesturhópi, Jónssonar,
Sigurðssonar bonda á Gröf á Vatns-
nesi, Jónsonar.
Þessa tölu sagði mér Sigurgeir
Þorgrimsson, sá mikli ættfræðingur.
Það er ekki i kot visað að eiga slika
að. Rammislenzkt afburða og alþýðu-
fólk. Skilgetið afkvæmi þeirra, sem
fyrrum treystu á Guð og gæfu, héldu á
haf þrátt fyrir óða hrönn og enga
eilifðarsjóðsábyrgð, en námu hér fag-
urt og fritt land við yzta haf. Og
nafnkunna landið, sem veitti lifið,
neytti frosts og funa og skilaði börnum
sinu óskemmdum i gegnum lifið.
íslendingaþættir