Íslendingaþættir Tímans - 12.10.1972, Blaðsíða 23

endurmeta. Manngildið að fá hágiidi.
Auðgiidið að metast hóflega.
Hvers þarfnast okkar þjóð fremur
en sliks endurmats?
----- 0------
Kristján Friðriksson hefir iðkað
málaralist i frist. og komið miklu i
verk. Margir eiga myndir eftir hann.
Hann hóf að mála á sumrin á árunum,
sem hann átti heima i Vestmannaeyj-
um. Leitaði sér tilsagnar i byrjun hjá
málaranum Jóni Þorleifssyni.
Kristján hefir ritað ýmislegt. f
„Kennaratali á íslandi”, segir i þætt-
inum um hann: „Rit: Barnabækur:
Verkefni i teiknun og átthagafræði,
þrjú hefti 1935 — ’36. Prinsessan i
hörpunni, 1940. Smávinir fagrir, 1942.
önnur rit: Smárit með teikningum af
ncmendum og kennurum Kennara-
'skólans 1933. Bæklingur um trúmál i
Vestmannaeyjum 1938. Blaðagreinar i
Alþýðublaðinu um sama efni. Hluta-
stöðufélög o.fl., fjölritað 1944 (útdrátt-
ur: Nýsköpunartillögur frá 1944, i
Timanum 1946). Blaðagreinar um at-
vinnumál og fjárhagsmál, einkum i
Timanum —Útgáfur: Kina,
ævintýralandið (þýddi hluta ritsins)
1939. islenzk myndlist (samdi sumt)
1943. Vidalinspostilla 1945”.
Útvarpstiðinda hefi ég áður getið. 1
handriti á hann bókarefni, sem ég hefi
fengið að sjá, og tel sérstætt og mjög
læsilegt. Það er þróunarsaga lifsskoð-
unar hans frá bernskudögum til
sextugs og tillögur um breytingar á
uppbyggingu þjóðfélagsins.
IV.
Kristján Friðriksson er óvenjulega
marggáfaður maður. Sagt er að sumir
fjölgáfaðir menn verði fyrir þvi, að
gáfur þeirra trufli hver aðra svo
minna verði úr heildinni.
Við þetta virðist mér Kristján ekki
eiga að striða. Gáfum hans kemur vel
saman. Þær styðja hver aðra.
Skáldhugurinn kemur i veg fyrir að
tölvisin og tæknigáfan leiði til andvana
efnishyggju.
Hagfræðiskilningurinn tryggir það,
að séu loftkastalar byggðir, eru þeir
ætlaðir til skrauts og skemmtunar, en
ekki til ibúðar eða skjóls.
Dráttlistarhæfileikinn og þekking á
skilorðum myndlistar gefa hugsjónun-
um bendingar um takmarkalinur.
Lifið er svo skáldlegt, að það verður
hvorki skilið né þvi lifað — svo lif geti
heitið — af raunhæfni einni saman, en
það þarfnast þó aðhalds raunhæfni.
Með dómgreind sinni og dugnaði
agar Kristján Friðriksson gáfur sinar
til góðrar sambúðar og samvirkni.
V.
Kristján Friðriksson er tvigiftur.
Fyrri kona hans, 30. júli 1933, var
Arnþrúður Karlsdóttir frá Hafrafells-
jungu i Axarfirði. Þau skildu. Börn
þeirra eru: 1. Sigurveig.f. 2. ág. 1934,
húsfrú i Reykjavik. 2. Karl Friðrik, f.
31. júli 1938, verzlunarmaður i Reykja-
vik. — Seinni kona, 12. júni 1948,
Oddný, f. 6. janúar 1920, ólafsdóttir,
kaupfélagsstjóra á Vopnafirði
Metúsalemssonar. Þau eiga fjórar
dætur: 1. Asrúnu, f. 7. apr. 1949, 2.
Guðrúnu.f. 22. ág. 1950, 3. Heiðrúnu.f.
15. mai. 1953. 4. Sigrún, fædd 7. sept.
1959. Einn son eignaðist Kristján utan
hjónabands: Friðrik Stein Ellingsen, f.
8. apr. 1956.
Heimili Kristjáns og Oddnýjar er i
Garðastræti 39, ákaflega vel og glæsi-
lega búið. Fer þar saman listasmekk-
ur hans og kunnáttusemi Oddnýjar,
sem er frábær húsmóðir, listvirk og
umhyggjurik.
Þegar Kristján, 21. júni siðastliðinn,
varð sextugur. höfðu þau gestamót-
tökur á heimili sinu og héldu þeim, er
komu, mikla veiziu og höfðinglega,
þar sem ekkert var til sparað. Margt
manna lagði þangað leiðir sinar, þvi
Kristján hefir mörgum kynnzt og er
vinmargur. Var hann heiðraður með
margvislegum gjöfum, heillaskeytum
og ávörpum. Komu þarna stéttar-
bræður hans, frændur og vinafólk.
Fyrstur gesta tók til máls Ölafur
Jóhannesson forsætisráðherra sem
ávarpaði Kristján með snjallri ræöu
og afhenti honum skrautgrip að gjöf
frá Framsóknarmönnum. Hófust
siðan ræðuhöld, ljóðaflutningur söngur
og hljóðfæraleikur.
Kristján þakkaði ræðumönnum og
öðrum skemmtendum að bragði, jafn-
harðan og fórst það fimlega.
Var þessi afmælisfagnaður hinn
skemmtilegasti að öllu leyti.
VI.
Kristján hefir verið mjög virkur á
fundum iðnrekenda. Um skeið sat
hann i stjórn Félags islenzkra iðnrek-
enda. Arið 1952 starfaði hann i stjórn-
skipaðri rannsóknarnefnd iðnaðar-
mála. Nefndin skiiaði til rikisstjórnar-
innar áliti, sem allir nefndarmenn
stóðu að, en auk þess skilaði Kristján
viðbótaráliti og tillögum. Var
viðbótarálitið og tillögurnar, sem
fylgdu þvi, talið mjög athyglisvert, en
hvarf i skjalageymslu rikisins.
Kristján er varamaður Framsóknar-
flokksins i borgarstjórn Reykjavikur.
Hann lagði i sumar fram i borgar-
stjórninni tillögur, sem eru mikið verk
og vandað, um skipulag miðborgar-
innar. Virtist þeim vera tekið opnum
hugum i borgarstjórn. Eru þær nú i
athugun hjá sérfræðingum byggingar-
mála. Skipulagið er eitt af stærri
áhyggjuefnum þeirra, sem bera
framtið höfuðborgarinnar fyrir
brjósti.
Þótt Kristján Friðriksson hafi oft
flutt kenningar, sem aðrir hafa verið
seinir að taka undir, hefir hann ekki
þykkzt við það, eða hlaupið úr félags-
skap. Hann veit ég þola andmæli
manna bezt og vera fúsastan að mæta
til rökræðu. Hins vegar heldur hann
fast á sannfæringu sinni. Skapgerð
hans er sérstaklega vel þroskuð á þvi
sviði og heilbrigð.
Aldrei hefir hann heldur sótzt eftir
vegtyllum eða fjárhagslegum ávinn-
ingi i flokksstarfi. Hann heldur skoð-
unum sinum og afstöðum til mála
hreinum af slikri persónulegri eigin-
girni. Mannfélagsmálefnin eru honum
áhugaefni sjálfra þeirra vegna. Og svo
er honum sýnt um fjármál, að sér og
sinum getur hann séð efnahagslega
farborða sjálfur, jafnvel i hjáverkum.
Þetta lyftir honum hátt yfir meðal-
mennskuna.
----- 0------
Kristján Friðriksson veiktist mjög
hættulega. Var þess vegna gerður á
honum hjartaskurður i Bretlandi i
april 1971, — mikil aðgerð og áhættu-
stór. Sýndi Kristján i þeim aðstæðum
mikla karlmennsku og taugahreysti,
ásamt sterkum lifsvilja. Kom undur-
samlega fljótt til verka sinna aftur
nærri þvi að segja eins og ekkert hefði
i skorizt. Er þess vænzt, að hann geti
ennþá lengi haldið áfram að gleðja
vini sina með návist sinni og lifga upp
á tilveru samferöamanna sinna með
frumlegum hugmyndum og framfara-
tillögum.
Hann er enn aðeins sextutgur. Að
visu hefir hann lifað „lengsta” sextiu
ára timabil i sögu lslands, miðað við
breytingar, sem yfir þjóðina hafa
gengið til þessa,-og notið hefur hann
„lengdar” þessara ára i rikum mæli.
— vafalaust fjöldanum fremur —
vegna sinna óvenjulega fjölhæfu
gáfna.
En framundan eru áreiðanlega tim-
ar með fullt af verkefnum fyrir menn
eins og Kristján Friðriksson, — menn
stórra málefna og umbóta. Timar,
sem kalla á óeigingjarna úrræða-
menn.
Ég óska Kristjáni Friðrikssyni, sem
slikum manni hamingju og langlifis.
Sú afm.ósk min nær þvi ekki aðeins til
hans og ástvina hans, heldur lika til
lands okkar og þjóðar.
Karl Kristjánsson.
islendingaþættir
23