Íslendingaþættir Tímans - 12.08.1977, Blaðsíða 50

Guðmundur Bjarnason
Þótt fáeinir dagar séu liönir
siðan Guðmundur æskuvinur
minn og félagi frá unglingsárun-
um átti þetta merkisafmæli lang-
ar mig til að set ja á blaö afmælis-
kveðju og segja frá honum þeö
sem fyrst kemur i hugann.
Hann er fæddur á Hömrum i
Reykholtsdal 28. des. 1886 og er
Borgfirðingur i ættir fram. For-
eldrar hans, þau Ingibjörg Odds-
dóttir og Bjarni Sigurðsson, voru
búendur á Hömrum árin 1875-
1895, en það ár lézt faðir hans að-
eins hálfsextugur að aldri. Börn
þeirra Ingibjargar og Bjarna
voru fimm, þau elztu a ferming-
araldri, og með þeim hélt móð-
ir þeirra búskap áfram til 1898,
en það vor fluttist fjölskyldan öll
að Hæli í Flókadal til Þórðar Sig-
urðssonar bónda þar, er var mág-
ur Ingibjargar og föðurbróðir
barnanna. Var þetta mikiö
sæmdarverk af Þórðar hendi, en
hann var gildur bóndi og stoð
sveitar sinnar. Gerðist Ingibjörg
bústýra hans og var á Hæli til
æviloka. Hún var dóttir Odds
bónda á Brennistöðum, Bjarna-
sonar bónda í Vatnshorni i
Skorradal, Hermannssonar, og er,
mikil ættog fjöl'menn fráBjarna í
Vatnshorni komin.
Bjarni bóndi á Hömrum, faðir
Guðmundar, var sonur Sigurðar
bónda þar, Bjarnasonar. Hann
var á sinni tið einn af fremstu
bændum sveitarinnar og söng-
maður mikill enda forsöngvari i
Reykholtskirkju. Kona hans var
Margrét Þórðardóttir, afasystir
Halldórs bónda á Kjalvararstöö-
um er lézt nær hálftiræður 1961.
Sonur hans er Helgi Jósef cand
mag., sem við fáum aö hlusta á i
Rikisútvarpinu nokkrum sinnum
á mánuöi hverjum — en aðeins
fimm minútur hvert skipti sem
mætti lengja. Faðir Siguröar á
Hömrum var Bjarr.i bóndi, sama
stað frá 1814-1845, en hann var
fæddur á Akrane'si. Kona hans
var Guðrún Pétursdóttir. bónda i
Hvitanesi og ósi, og konu hans
Margrétar Jónsdóttur, er var
systurdóttir séra Jóns Grimsson-
ar iGörðum á Akranesi, ensonur
hans var Grímur amtmaður og
dóttir Ingibjörg „húsfreyjan á
Bessastöðum”, móðir Grims
Thomsens skálds og alþingis-
manns.
Eins og þegar er sagt flutti
móðir Guðmundar að Hæli ásamt
öllum börnum sinum og þar hef-
ur heimili Guömundar verið sið-
an. Systkini hans f jögur tóku sér
bólfestu annars staðar. Helga
sem elzt var systkinanna, varð
húsfreyja á Akranesi, Oddur
gerðist skósmiöur i Reykjavik,
Sigurður varð bóndi á Oddsstöð-
um i Lundarreykjadal, kvæntur
Vigdisi Hannesdóttur frá Deild-
artungu, og er hún nú nær hálfti-
ræð að aldri en maður hennar,
Sigurðurer látinn fyrir nokkrum
árum. Yngstur systkinanna er
Július, er lengi var stórbóndi á
höfuðbólinu Leirá i Leirársveit,
en hefur seinustu árin verið á
Hrafnistu vegna heilsubilunar og
er nú á sjúkrahúsi Akraness.
Þcgar aldur færðist yfir Þórð á
Hæli og kraftar þurru, fékk hann
Guðmundi frænda sinum i hendur
jörð sina og bú. Var Guðmundur
bóndi á Hæli frá 1912 til 1938. Guð-
mundur kvæntist ágætri konu
sama ár og hann hóf búskap. Hún
var Helga, dóttir hinna kunnu
Varmalækjarhjóna, Herdlsar
Sieurðardóttur frá Efstabæ og
Jakobs Jónssonar frá Deildar-
tungu. Helga var jafnan talin ein
hin álitlegasta af hinum borg-
firzku ungfreyjum, vel gefin og
hin gervilegasta, en hjúskapur
þeirra varð skammvinnur^ þvi
hún lézt 1928. Börn þeirra eru
þrjú, Jakob bóndi á Hæli, ókvænt-
ur, Ingibjörg húsfreyja á Hæli,
gift Ingimundi Asgeirssyni frá
Reykjum i Lundarreykjadal, og
þriðja barnið erHerdis, húsfreyja
á Þverfelli i Lundarreykjadal,
gift Birni bónda Daviðssyni,
Björnssonar.
Siðari kona Guðmundar, sem
einnig er látin, var Stefania Arn-
órsdöttir, prests að Hvammi i
Laxárdal i Skagafirði og viðar.
Dóttir þeirra er Margrét, leik-
kona við Þjóðleikhusið.
Guðmundur er sæmdarmaður i
hvivetna, góður bóndi og heimil-
isfaðir, ágætur félagsmaður og
nýtur mikils trausts samferða-
og samstarfsmanna sinna. Hann
hefur um marga áratugi átt sæti
i sveitarstjórn Reykdæla og gengt
hinum ymsu störfum öðrum í
sveit sinni.
Égminnist hans frá unga aldri,
er við áttum bernskuheimili í
nánd við hvorn annan, en einkum
sem félagsbróður i Ungmennafé-
iagi Reykdæla á fyrstu árum
þess. Þar var hann hinn fórnfúsi
félagi, alltaf tilbúinnum hjálp og
greiða þegar þurfti, léttur og
hressilegur á félagsfundum og
samkomum og jafnan einn
þeirra, er myndaði þann anda og
hugðarefni sem rikti og þarf að
rikja á fundum ungmennafélag-
anna, bæði á fyrstu fundum
þeirra og siðar.
_______________,__Þórðar. Inei-
bjargarogbarna hennar var gott
að Vera og frjálslegt, bæði meðal
fjölskyldunnar sjálfrar og ann-
arra heimilismanna. Þar var alin
upp Vilborg Jóhannesdóttir, siöar
húsfreyja í Geirshlið, en nú hér l
höfuðborginni, mjög góöumhæfi-
leikum búin og ein hinna myndar-
legustu ungra kvenna um þær
mundir þar efra.
Einhvemtima veturinn 1908-
1909 var ég á Hæli. Þá var þvi
skotið fram eitt kvöldið að þeir
bræður þrir og ég skyldum, þegar
allir heimilismenn væru gengnir
til náða, halda umræðufund. A
þetta féllumst við allir og stóð
fundurinn lengi nætur. Umræöu-
efni voru vist frjálsleg fyrst og,
fremst um störf Ungmennafé-
lagsins sem þá var á fyrsta ári og!
okkur varvist fast i hug að liföi á-
fram og starfaði. Og svo hafa
umræðursnúiztum landsins gagri
og nauðsynjar sem svo var orðaö ■
En árin liðu og leiðir skildusit
um langa hrið vegna fjarlægðar
og annars. En svo bar siðar við að
fundum bar saman og kom þá i
ljós að enn þá var i hugum okkar
sitthvað frá gömlum tima, er
Islendingaþættir