Heimilistíminn - 20.03.1975, Blaðsíða 18

þtisund ár að gera tölvu, sem tekur
mannsheilanum fram.
í tilraun einni kom dr. Penfield við
ýmsar heilastöðvar tilraunamennskju,
sem var með fullri meðvitund. Þegar
komið var við sjónmiðstöðina, sá
viðkomandi „stjörnuhrap.” 1 heyrnar-
stöðinni tóku bjöllur að hringja. Þriðja
stöðin sendi frá sér bernskuminningar,
litilvæga hluti, sem ekki höfðu hvarflað aö
manneskjunni i 30 ár.
Hin ýmsu áhrif sem skilningarvitin
verða fyrir, blandastsaman i heildaráhrif
i kerfi, sem ómögulegt er að likja eftir.
Þessi „blöndungur” sameinar sjón,heyrn
lykt, imyndun og minni i eina heild. Þetta
er starfsemi, sem á sér enga hliðstæðu i
nátttirunni.
Hversu mörg okkar nota svo þennan
eiginleika til fulls? Flestir heilasér-
fræðingar telja að bara einn af hverjum
þtisund noti heila sinn verulega. Þetta fólk
er venjulega talið snillingar — þótt það sé
það raunverulega alls ekki. Það hagnýtir
sér aðeins eðlilega greind og meðfædda
einbeitingarhæfileika. Mikilvægast er, að
það noti einnig hæfileikann til að sjá sam-
hengi hlutanna.
— Það er regla i öllu, eins konar mynstur,
segir prófessor James McConnell, annar
mjög hæfur heilasérfræðingur. — Ef
maður uppgötvar þetta mynstur, er
maður á góðri leið með að leysa ónotaða
heilakrafta úr læðingi.
„Venjulegt fólk” getur gert hluti, sem
viröast alveg ótrtilegir — að minnsta kosti
þegar það leggur sig verulega fram við
það. Bifvélavirki i New York kann til
dæmis utan að ntimer þeirra mörg
hundruð bifreiða, sem daglega er lagt
fyrir framan verkstæði hans. Tyrkinn
Mehmed Ali Halici tryggði sér rtim i
heimsmetabók Guinness, þegar hann árið
1967 fór með 6666 vers tir Kóraninum utan
að á sex klukkustundum. t rauninni þarf
enga snilligáfu til þess.
Þess háttar heilaleikfimi er mun meira
en flest okkar eru fær um — En, segir
prófessorinn — það er margt annað
smærra, sem heilinn getur gert, ef við að-
eins reynum.
Við getum reynt að leggja á minnið
simantimer vina og kunningua. Þá
sleppum viö lika viðaðskrifa þau niður.
Við getum reynt að lýsa nákvæmlega her-
bergi, sem við höfum dvalið i i stundar-
fjórðung. Við getum reynt að fara tit i búð
án „tossaseðils”. Við getum reynt að rifja
upp, þaö sem gerðist fyrir tiu árum. Loks
má reyna að koma fyrir sig nöfnum og
mannlýsingum i bók, sem lesin hefur
verið fyrir mánuði.
Þetta eru langt frá þvi að vera erfiðir
hlutir, þegar tekið er tillit til hæfni
heilans. Hann getur geymt tlu milljarða
staðreynda af ýmsu tagi, en fullkomnustu
tövlur aðeins fjórar milljónir. Heilaefni á
stærð við tituprjónshaus rtimar jafn
18
Ótal sjálfboöaliöar hjálpa visindamönnum aö rannsaka heilann.
mikla vitneksju og tölva á stærð við sima-1
klefa!
Enn er það einn af mestu leyndardóm-
um visindanna, hvernig hægt er að koma
svo mikilli vitneskju fyrir á svæði, sem
ekki er stærra en greipaldin. Einnig er
það gáta, að við skulum ekki geta nýtt
þetta feiknalega afl. Sérfræðingar telja,
að við þyrftum að læra að „smyrja”
heilabtiið. En það er hlutur, sem við kunn-
um ekki enn. og i staðinn skulum við at-
huga nánar önnur dulin öfl I okkur sjálf-
um. — Sjálfboðaliðar við tilraunir hafa
gengið I gegnum þtisundir rannsókna, þar
sem þeir voru látnir sæta mjög miklu
likamlegu erfiði. Þannig hefur verið reynt
að mæla raunverulegt afl karla og
kvenna.
Arangur rannsóknanna hefur bæði
komið á óvart og verið ánægjulegur. Hann
sýnir sem sé, að við erum öll mun
sterkari, hugaðri og dugmeiri, en við
höfðum haldið.
En ekki alltaf og þar standa sér-
fræðingar andspænir sérstöku eðli
likama okkar, sem ruglar þá svolitið i
riminu. Það er nefnilega aðeins þrenns
konar áhrif, sem geta breytt venjulegum
dauðlegum manni i eins konar „ofur-
mannlega” veru. Það eru ótti, reiði og
meðaumkun. — Þetta er læknisfræðilega
sannað, segir bandariski sérfræðingurinn