Heimilistíminn - 10.08.1978, Síða 11

þeirra. Þetta var blandiö ótta, þvt fólkiö
áleit, aö þeir væru hálfgeröir heiöingjar,
tryöu á ýmiss konar hindirvitni og leyföu
fjölkvæni eins og Tyrkir, en þaö var ótta-
legur þjóöflokkur f augum alþýöu, sökum
rána þeirra hér viö land á fólki á fyrri
helmingi 17. aldar. Tyrkir voru
MUhamebstrúar, fjölkvænismenn og til-
báöu likneski, eftir þvi sem fólkiö trúöi á
Islandi.
Eitt af þvi, sem fólkiö haföi mjög á móti
i trUarbrögöum Mormóna var niöur-
dýfingarskirnin. HUn var óttalegur veru-
leiki i augum þess. Af þvi voru sagöar
sögur, hvernig prestar þeirra misnotuöu
þessa athöfn til aö fá fólk á sitt band. Þar
aö auki taldi fólkiö, aö Mormónar færu
ekki rétt aö meö þessa athöfn, þvf hUn
væri aöeins gild væri hUn framkvæmd í
fersku vatni, en slikt var trauölega fyrir
hendi i Vestmannaeyjum.
Þaö er ef til vill bitur staöreynd sög-
unnar, aö MormónatrU, sem reisti
kenningar sinar og trUarlegar stoöir á
niöurdýfingarskirn, skyldi fyrst festa
rætur 1 þeim landshluta á Islandi, þar
san skortur var vatns. En einmitt á
Islandi eráflestumstööum meira en um of *
af vatni, eins og alþekkt er. Niöur-
dýfingarskýrn var erfiö i framkvæmd af
þessum sökum I Vestmannaeyjum, og
varö þaö til talsveröra óþæginda fyrir
brautryöjendur trUarinnar f Eyjum.
Fólkiö í æskusveit minni taldi, aö Mor-
mónar heföu skirt áhangendur sina f sjó
eöa sjávarlónum, og tilgreindu i þvf sam-
bandi, aö til væru í Vestmannaeyjum
örnefni frá þessum athöfnum, Mormóna-
lón og Skírnarpollur.
Sagnirnar af niöurdýfingarskfrn
Mormóna, er ég heyröi í æsku, eru
tengdar þessum örnefnum, og vekja þær_
óneitanlega andblæ hins liöna i gömlum
og hálfgleymdum atvikum horfinnar
sögu. Fólkiö lagöi mikla áherzlu á þaö, aö
þaö heföi verib ókristilegt og rangt af
Mormónum aö skira i sjó eöa litt hreinu
vatni. Þaö kunni sagnir af niburdýfingar-
skirn og vitnaöi f bibliuna í þvf sambandi.
Sögumenn minir töldu þaö skylt og rétt af
andlegum og veraldlegum yfirvöldum
Eyjanna aö koma i veg fyrir slfkar
athafnir Mormóna og sagöi frá þvf, aö
þessir aöilar heföu gert sllkt. Allt hneig
þvf áeina leiö, aöMormónar heföu lítt eöa
ekki beitt sönnum og sannferöugum
aöferöum f þessu atriöi.
Eitt af aöalvandamálum i Vestmanna-
eyjum frá fyrstu sögu var skortur á vatni.
Aö visu voru þar nokkrar lindir og vatns-
ból, en þær voru ekki til afnota fyrir
Mormóna, yfir þeim réöu valdsmenn og
yfirboöarar eyjanna.
Aöallind Vestmannaeyja er i Dalnum
og er mjög góö. Þar er f erskt vatn. Einnig
er gott vatn f Karató undir Löngu, en þab
var vatnsból dönsku kaupmannanna f
Vestmannaeyjum. Þar drýpur stööugt
hreint vatn Ur berginu, og voru sett undir
bununa flát og kör og ber lindin af þvf
nafn.
Frá fýrstu sögu var þaö mikiö vanda-
mál i Vestmannaeyjum ab afla nægs
drykkjar- og neyzluvatns. Fólkiö uppi á
landi I sveitum Arness- og Rangárvalla-
sýslna kunni af þvi margar sögur. Þetta
var þeim fjarlægt vandamál, þar sem
langtum fremur var vandinn þar of mikiö
vatn á flestum árstiöum. Þetta kemur
fram í heimildum fyrri alda. Greinir svo i
Vestmannaeyjalýsingu frá byrjun 18.
aldar!
,,Um vatnsuppsprettur og brunna.
Almennilegt vatnsból alls byggðarlagsins
erinniIHerjólfsdal (þaöer nU kallaö Dal-
ver). Herjölfur setti bústaö sinn, er
fyrstur byggöi Vestmannaeyjar, fyrir
innan Ægisdyr, segir Landnáma i 5. parti
Sunnlendinga landn. 2. kap. En til likinda,
þar bærinn skal staöiö hafa, sést ekki
neitt, því á þann hól er fyrir löngum tima
skriöa fallin, er neöan til viö Dalfjall. Þar
írætiönóglegt vatn.og er þangaö á hestum
sótt alls staöar Ur byggö, þá vatn þrýtur I
brunnum heima viö bæi i langþerrum, I
lind þá, er ofan yfir er byggt og fram
kemur svo sem Ur nokkrum göngum, af
mönnum hlaöin meö hellum ofan yfir og
vallgróinni jöröu. Enginn þykist vita,
hversu löng þessi göng eru eöur hvert þau
liggja eöur hvaö langt, þar sem þau hafa
aldrei rannsökuö eöur lagfærö veriö,
nema sjaldan fremst viö lindina.
Gamalt fólk hefur frá þvi sagt, aö kona
hafi um kvöldtfma átt aö ausa vatni f
skjólu Ur neyzlubrunni i Dölum (s& bær
stendur vestan undir Helgafelli), meö
vatnssósubolla, og hafi bollinn sloppiö Ur
hendi henni, en fundist aftur um
morguninn eftir inni i lindinni f Dalveri
eöa Herjólfsdal, hvar af þeir fyrri menn
hafa f tilgátum haft aö þau göng mundu
niöur i jöröunni liggja til landsuöurs, f þá
átt til Helgafells, og mæta svo helzt holri
jörö, og þab vatn mundi undir jöröinni
renna frá Helgafelli. En hver vill þessu
trUa?
Tveir brunnar eru og f skriöuhólmum I
Herjölfsdal, þar bærinn hefur staöiö, og
kemur vatniö þar rétt upp Ur grjótinu.
Þar þvo konur léreft sin. Ef fleiri vatns-
æba skal hér geta, þá er I Klettahelli f
Yztakletti, inni i hellinum, eitt hol inn f
bergiö, aö vidd sem hálftunnu sponsgat.
(ir þvi stendur fram i loftiö vatnsbuna, en
meö þvf nU_aö sjórinn gengur innst I
n
i___