Heimilistíminn - 10.08.1978, Side 27

Á umliðnum öldum leiddu hálfgeröir
hriðingjalifnaðarhættir og loftslag á eyði-
mörkunum og hálfeyðimörkunum, þar
sem sovézka Mið-Asia liggur nú, til rækt-
unar hinna frábæru akjaltekin- og iomud-
reiðhesta, sem bregða sér ekki viö brenn-
andi sólarhita og þola löng feröalög.
„Einn Akjaltekinhestur er jafnviröi
1000 herfanga I skiptum,” er orötak hjá
Turkmenum. A uppboði 1976 var akjaltek-
in-stóöhestur, sem nefndur var Karakusj
(Svarti fugl) seldur á 10.100 dollara.
Akjaltekinkynstofninn varö til fyrir
þúsundum ára. Kopetdagfjallgarðurinn
og þurrir andar Karakumeyðimerkur-
innar — heimkynni þessara frægu hesta.
Um aldir voru þeir traustir og trúir föru-
nautar Turkmena, og deildu með þeim
harðræði hirðingjalifsins. Turkmenskur
hestur gat auövldlega boriö þungar byrð-
ar, auk reiðmannsins, langa vegu um
eyðimörkina, og komst af með mjög litið
fóður og vatn alla ferðina á enda. Seigla
hans, hollusta við húsbónda sinn, van-
traust á ókunnugum og fullkomin sam-
svörun hafði mikil áhrif á og gladdi hugi
allra hestunnenda. Akjaltekinblóð rennur
i æðum margra hestastofna.
Það er óhugsandi annað en dást aö ar-
abahestinum, er hann liður yfir grund á
furðulega áreynslulausu hlaupi. Þegar
maöur horfir á þennan hest með stoltan
limaburð, litið, fallegt höfuð og fótleggi,
sem virðast meitlaðir, kemur manni
ósjálfrátt til hugar, að þaö hafi einmitt
verið þessi hestur sem var kveikjan að
Imyndi hins goðsögulega Pegasusar. Ar-
abahestar eru þokkafullir, skaprlkir,
ákaflega eðlisgóðir, duglegir og gæddir
miklu llkamsþreki og þoli.
í fjöllum Kákasíu urðu karabakj- og
kabardahestakynin til. Þessir fótivssu
hestar komast auðveldlega yfir allar
hindranir eins og fjallageitur, stikla
troðninga niöur brattar brekkur og feta af
öryggi um þrönga og krókótta stlga á
brún hengiflugs.
Noröurhéruð landsins eru kunn fyrir
marga ættstofna norðlenzkra skógahesta,
sem þola nístingskulda vetrarins og mik-
inn raka sumarsins.
,,Sá sem er vanur að riöa hreinkynja
hesti, mun ekki vilja stlga öðrum á bak”,
segja sumir reiðmenn. Rlkarður III. I
skáldverki Shakespeares, sem bauð
„konungsrlkiö fyrir hest”, hefði vafalaust
gert sig ánægðan með hvaða hest sem
var, en hópur hreinkynja hesta heföi hálp-
að.
Þessir hestar sem eru öflugir, fljótir,
gáfaöir og fallegir, eru hátt metnir á al-
þjóðlegum uppboðum. Beztu eiginleikar
hreinkynja hesta hafa náðst fram meö
ströngu vali, þjálfun og keppni. Jafnskjótt
og folald er borið I heiminn er það fært inn
I ættarbókina og undirbúningur hafinn að
þjálfun þess.
t I
hlýðnir, og hollir manninum og auöveldir
I tamningu. Austurlenzkur uppruni þeirra
er augljós: Fullkomin likamsbygging, ört
skaplyndi, mjúkar en markvissar hreyf-
ingar, samfara hljóðfalls- og tónskynjun
gera þessir eiginleikar þeirra þá kjörna
til sirkussýninga.
Það tók mörg ár að rækta trakenenkyn-
stofninn, sem hefur þéttan bol og fallegar
linur. Meðal forfeðra þeirra eru m.a. lit-
háiskir, danskir neapolitanskir, arabiskir
og kynhreinir hestar. Breytilegar þjálfun-
araðferðir hafa framkallað fjölmargra
eiginleika.
Þeir eru vel fallnir til veiða,
hindrunarhalups og jafnvel landbúnaðar-
starfa. Það er ánægjulegt aö sjá traken-
enhesta taka þátt I hlýðniskeppni, þar
sem þeir hafa náð góðum árangri. Hest-
urinn framkvæmir nákvæmar hreyfing-
ar, sem knapinn stjórnar án þess að
merkjanlegt sé, en hann hefur hestinn al-
gerlega á valdi sinu. Meöan á æfingunum
stendur eru hestur og maður eitt, ef svo
má aö orði komast.
I heimi nútlmans varðveitir hesturinn
enn frægð forfeðra sinna, en frá þeim
hefur hann erft fegurö, styrkleika, þol-
gæði og hollustu við manninn.
Þegar hópurglæsilegra, ljósgrárra hesta
af terekkynstofni valhopparinn i sirk-
usleikvanginn, fer kliður um áhorfenda-
skarann. Þeir skeiða eða dansa yfir sviö-
ið, fagrir og þokkafullir meö litríka fjaö-
urskúfa blaktandi á höfðinu, sveipaöir
skærlitum söðulklæöum með flaksandi
fax og tagl. Og þegar þeir hverfa af sviö-
inu gera þeir það með ofurlitilli kurteis-
legri hneigingu fyrir áhorfendum. Reiö-
fimleikamenn framkvæmda ýmis undra-
verð fimleikabrögð á baki þessara hesta,
m.a. stökk. Þessir hestar eru ljúfir,
Borðaðu þær nú. Gulrætur eru
góðar fyrir sjónina. Hefur þií
nokkurn tima séö kaninur með
gleraugu.
Um borð I skipinu hafði ég þaö á
tilfinningunni, að ég væri ekki
mikils virði i þinum augum...

27
t
b