NT - 10.01.1985, Qupperneq 7

IÍL'
Fimmtudagur 10. janúar 1985
7
■ Rajiv Gandhi.
flokksins og forsætisráöherra,
þegar móðir hans féll fyrir
morðingjahendi.
í KOSNINGABARÁTT-
UNNI hét Gandhi því að láta
það vera aðalverkefni sitt að
vinna að einingu þjóðarinnar,
sem er margklofin í trúar-
flokka og þjóðernishópa. Fyrst
og fremst myndi hann snúa sér
að Punjab-fylki, þar sem Sikk-
ar krefiast sjálfstjórnar og
öfgaflokkar þeirra hafa sótt
svo fast fram, að það hefur
m.a. leitt til morðsins á móður
hans.
Þessu næst hét Gandhi að
vinna að margs konar framför-
um í anda afa hans og móður,
eins og að auknum hagvexti og
tæknivæðingu, útrýmingu fá-
tæktar, umhverfisvernd og
öðrum umbótum.
Gandhi hefur nýlega lokið
myndun nýrrar stjórnar, en þó
ekki til fulls. Hann hefur látið
ýmsa ráðherra hætta, sem voru
nánir samverkamenn móður
hans, og teflt fram nýjum
mönnum. Það verður þó ekki
sagt, að hér hafi verið um
neina byltingu að ræða. Hann
segist vilja vinna þannig, að
hann sameini bæði nýtt og
gamalt.
Þar sem Gandhi hefur enn
takmarkaða reynslu, er því
veitt mikil athygli hverjir eru
nánustu samverkamenn hans.
Þar er oft nefndur Arun
Nehru, en þeir eru þre-
menningar. Hann hefur hlotið
sæti í ríkisstjórninni. Sumir
giska á, að honum sé ætlað
að taka við af Gandhi, ef
honum hlekkist eitthvað á.
Völdin yrðu þá áfram í hönd-
um ættarinnar.
Annar náinn samverkamað-
ur hans er Arun Singh, sem er
Sikki. Honum mun ætlað að
reyna að ná samkomulagi við
þjóðflokk sinn.
Talið er, að Gandhi muni í
utanríkismálum fylgja svipaðri
stefnu og móðir hans. Hann
muni þó leggja enn meiri
áherslu á samstöðu Asíuríkja,
en á vissan hátt eru Sovétríkin
eitt þeirra. Hann vilji eigi að
síður hafa góða samvinnu við
vestræn ríki. í næsta mánuði
fer hann í fyrstu utanför sína
sem forsætisráðherra og mun
þá heimsækja Frakkland og
Bandaríkin og forsetana þar.
Móðir lians hafði ákveðið
þetta ferðalag sem forsætisráð-
herra, en ekkert varð af því af
augljósum ástæðum.
■ Hætt er við að viðræður „fjórflokkanna'1 verði ekki með
þessu yfirbragði.
Jón Baldvin
hreinsar
NT skýrir frá því í gær að
Jón Baldvin vinni nú að hreins-
unum í sínum flokki og ætli
meðal annars að losa sig við
Kristínu Guðmundsdóttur
framkvæmdastjóra flokksins
og Hauk Helgason þinglóðs,
stjórnarmann í BSRB. Þetta
kemur ekki á óvart því að ljóst
er að ef Jón Baldvin ætlar að
ná tökum á flokknum verður
hann að byrja á því að losa sig
við samflokksmenn sína sem
flestir hverjir hafa aðrar
skoðanir á hlutunum en hann.
Ástæðan fyrir því að Haukur
er ekki í náðinni er að sögn
fróðra manna sú að Haukur
beitti sér gegn því á sínum
tíma að Alþýðuflokkurinn
tæki þátt í ríkisstjórn Stein-
gríms Hermannssonar, en Jón
var mjög áfjáður. Jón Baldvin
lítur greinilega á þetta hreins-
unarstarf eins og hverja aðra
vinnu og búast má við að hann
taki til hendinni fljótlega því
hann segir aðspurður: „Eg hef
nú ekki unnið mikið að þessu
að undanförnu, þar sem ég hef
verið í mikilli fundaherferð á
Austfjörðum".
Fjórflokkaviðræður
Alþýðubandalagið stefnir
nú að viðræðum allra félags-
hyggjuflokka nema Framsókn-
arflokks og hefur í því skyni
teflt fram hópi toppmanna.
Verður fróðlegt að fylgjast
með því í fyrsta lagi hvað
Alþýðuflokkur, Kvennalisti og
Bandalag jafnaðarmanna
verða fús til þessarra viðræðna,
svo og hver framvinda þeirra
verður.
Þó að stjórnarandstaðan
sameini þessa flokka á marg-
an hátt er Ijóst að það er
fjöldamargt sem aðskilur þá,
t.d. afstaðan til Atlantshafs-
bandalagsins þar sem Alþýðu-
bandalagið er eitt á móti aðild-
inni að bandaiaginu. Raunar
er fárið innan þess fiokks að
brydda verulega á þeirri skoð-
un að Alþýðubandalagið gerist
fylgjandi NATÓ-aðild og taki
þannig svipaðan kúrs og sósíal-
istaflokkar í Frakklandi og á
Spáni.
En þó að þetta mál sé látið
liggja milli hluta í viðræðum
flokkanna þá er mikill munur
milli þeirra í öðrum málum og
ekki síður innan flokkanna.
Þannig aðhyllist Bandalag
jafnaðarmanna lágmarksrík-
isvald og er aö flestu leyti
frjálshyggjuflokkur fremur en
félagshyggjuflokkur, þó gildir
þetta ekki um alla þingmenn
flokksins. Kvennalistakonur
eiga erfitt með að stíga sameig-
inlega í nokkuð annað en jafn-
réttisfótinn og Alþýðuflokkur-
inn hefur kosið sér formann
sem liggur úti í hægra kanti
töluvert frá öðrum flokks-
mönnum.
Það eru því ekki góðar horf-
ur á merklilegum niðurstöðum
úr viðræðum fjórflokkanna og
eru ástæður þær sömu og hjá
öðrum flokkum. Menn hafa
ekki skipað sér í flokka eftir
lífsviðhorfum, heldur ein-
hverju allt öðru. Það er sama
hvaða flokk þú tekur. Þú veist
ekkert fyrir hvað hann
stendur.
BK
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstj.: Magnus Ólafsson (ábm).
Markaðsstj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur Gislason
Innblaðsstj.: Oddur Ólalsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guðbjörnsson
Skrifstofur: Siðumúli 15, Reykjavík.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, iþróttir 686495, tæknideild
686538.
Málefni fatlaðra eru
ekki heilbrigðismál!
■ Þessa dagana ræða þingflokkar nýtt frumvarp um
Stjórnarráð Islands, sem felur einkum í sér tvennt.
Aukið vaid ráðherra í ráðuneytum sínum og breytta
verkefnaskipan ráðuneyta.
Gert er ráð fyrir að ráðherra vel ji sér ráðherrarit-
ara sem verði æðsti yfirmaður ráðuneytis og ætti að
tryggja það betur að ráðuneyti verði stofnanir sem
framkvæma vilja ráðherra.
Hitt atriðið er að ráðuneytum verði fækkað úr 13
í 10 og málaflokkum verði skipað þannig að þeir heyri
saman.
Báðar þessar breytingar voru tímabærar. Nú
gildandi lög um Stjórnarráð íslands eru frá árinu
1969 og gefur auga leið að í þjóðfélagi örra
breytinga er nauðsynlegt að aðlaga þær stofnanir
sem eiga að auðvelda okkur að ná tökum á veruleik-
anum, breyttum háttum.
Hitt er annað að slíkar breytingar má ekki keyra í
gegn til þess að auðvelda valdauppgjör í stjórnmála-
flokkum. Þær má heldur ekki keyra í gegn án þess
að fram fari urnræða um þær í þjóðfélaginu, því
að svo vill til að margir aðrir en þcir 60 scm í
augnablikinu sitja á Alþingi hafa þar margt til
málanna að leggja. Þetta á við um allar breytingar á
umgjörð þess stjórnkerfis sem við búum við.
Ein er sú breyting sem orkar tvímælis í þessum
tillögum; sú að senda félagsmálaráðuneytið í allar
áttir og sameina þann hluta þess sem fæst við málefni
fatlaðra heilbrigðisráðuneytinu. Þetta er mjög úr
stefnu við alla þá þróun sem orðið hefur á síðustu
árum þar sem byggt hefur verið upp kerfi, sem
tengist sveitafélögum og fræðsluráðum um allt land,
til þess að vinna að uppbyggingu og meðferðarmálum
á þessu sviði. Það liggur við að það sé móðgun við
fatlað fólk að steypa ntálefnum þess aftur saman við
heilbrigðiskerfið og það er þróun öndverð þeirri sem
átt hefur sér stað bæði hér á landi og í nágrannalönd-
um okkar.
Eggert Jóhannesson formaður landssamtakanna
Þroskahjálpar bendir á þetta í NT í gær og segir m.a.:
„Rétt er að benda á að mikilvægustu þættirnir í
þjónustu samfélagsins við fatlaða eru á sviði húsnæð-
is-, atvinnu- og menntamála og tengjast þannig
jafnframt starfssemi sveitarfélaga. Meirihluti fatl-
aðra þarf síst meiri heilbrigðisþjónustu en almennt
gerist með aðra þegna þjóðfélagsins. Skipun málefna
fatlaðra undir félagsmálaráðuneytið hefur reynst vel
og sýnt sig vera heppileg enda rökrétt. Engar
breytingar í þjóðfélaginu rökstyðja afturhvarf til
fyrri yfirstjórnar. Þvert á móti sýnir uppbygging í
málefnum fatlaðra frá 1980 að breytt yfirstjórn ásamt
nýjum lögum hefur leitt af sér umtalsverðar framfar-
ir“.
Hér talar fulltrúi þeirra þúsunda sem á undanförn-
um árum hafa lagt á sig óeigingjarnt starf til að vinna
að hagsmunum þeirra sem erfiðast eiga með að sækja
rétt sinn í einu þjóðfélagi.
Það kemur fyrir að aðrir en lögfræðingar og
hagfræðingar hafi vit á málum.
I þessum málaflokki hefur verið unnið mjög
merkilegt starf á undanförnum árum undir verndar-
væng tveggja ráðherra sem hafa skilið þýðingu
þessara mála, þeirra Alexanders Stefánssonar og
Svavars Gestssonar. Slæmt væri að ganga með einni
stjórnkerfisbreytingu þvert á þá hugsun sem mótað
hefur stefnuna.
Málefni fatlaðra eru ekki heilbrigðismál. Ef breyta
þarf um er skynsamlegra að skipa þeim í innanríkis-
ráðuneytið ásamt sveitarstjórnarmálum og hús-
næðismálum.