NT - 23.03.1985, Blaðsíða 21

1
J LlL Útlönd
Afvopnunarráðstefnan í Stokkhólmi:
Skiptar skoð-
anir um árangur
Stokkhólmur-Reuter
■ Fimmta fundi afvopnunar-
ráðstefnu 35 Evrópulanda lauk í
gær og voru fulltrúar NATO-
landanna bjartsýnir á að sam-
komulag um aðgerðir til að
minnka stríðshættu væri í sjón-
máli.
—
Stærsta
sjúkrahús
í Evrópu
Áchen-Reuter
■ Stærsta sjúkrahús í
Evrópu var formlega opn-
að nú í vikunni í Achen í
Vestur-Þýskalandi.
í sjúkrahúsinu eru 1500
sjúkrarúm og háskóla-
deild fyrir 3.600 iækna-
nema. Bygging sjúkra-
hússins hófst fyrir sex
árum og mun hafa kostað
2,4 milljarða marka (rúml.
30 milljarðar ísl.kr.) sem
er fjórum sinnum hærri
upphæð en upphaflega
hafði verið ætluð til
sjúkrahúsbyggingarinnar.
Stjórnsýslustofnanir í
Vestur-Þýstaklandi munu
enn ekki hafa komið sér
saman um hver skuli
greiða kostnaðinn við
bygginguna.
Sovéski sendiherrann, Oleg
Grinevsky, var svartsýnni, og
sagði hann að austur og vestur
greindi enn á í grundvallaratrið-
um.
Bandaríski sendiherrann
sagði þetta mikilvægasta fund-
inn til þessa. Hann hefði verið
mjög jákvæður og skoðana-
skiptin væru orðin alvarlegri.
Grinevsky sagði að þrátt fyrir
það hefði NATO enn ekki svar-
að tillögum Varsjárbandalags-
ins. Hann sagði ennfremur að
viðræðurnar væru ófyrirgefan-
lega hægfara miðað við spenn-
una sem ríkjandi er í Evrópu.
Ráðstefnan ræddi hvernig
draga mætti úr tortryggni í því
skyni að minnka hættuna á því
að strið brjótist út í Evrópu
vegna mistaka. Þráðurinn verð-
urtekinnuppánýhinn 14. maí.
í tillögum NATO-ríkjanna
um leiðir til að draga úr stríðs-
hættu er farið fram á að skipst
verði á hernaðarlegum upplýs-
ingum og heræfingar verði til-
kynntar fyrirfram. Varsjár-
bandalagið vill að gert verði
samkomulag um það að bannað
verði að beita hervaldi til þess
að leysa milliríkjadeilur.
í lokaræðum fundarins í gær
hvöttu NATO-fulltrúarnir
Varsjár-bandalagsríkin til þess
að svara tillögum NATO í smá-
atriðum.
Grinevsky sagðist hafa orðið
fyrir miklum vonbrigðum með
tillögumar sem hann sagði miða
að því að tryggja einhliða aukið
öryggi NATO-ríkjanna.
Vestur-Evrópubúar
f lykkjast frá íran
Ankara-Reutcr.
■ Hundruð Vestur-Evrópu-
búa hafa komið til Tyrklands
landleiðina frá íran á síðustu
dögum í kjölfar aukinna stríðsá-
taka írana og íraka.
Talsmenn ítalska sendiráðs-
ins sögðu að ítölsk herflutninga-
flugvél hefði flutt 38 ítali heim
frá Austur-Tyrklandi eftir 40
klukkustunda akstur í rútu frá
íran.
Breskur kaupsýslumaður sem
kom til Ankara í gær sagði
Reuters að „gífurleg biðröð''
væri við landamærin. Hann
þurfti, ásamt fleirum, að bíða í
fimm klukkustundir eftir því að
komast yfir landamærin.
Meðal þeirra sem komu frá
íran í gær voru Svisslendingar,
Hollendingar, Austurríkismenn
og nokkrir íranar, en ekki er
vitað nákvæmlega hversu marg-
ir þeir voru.
Flest erlend flugfélög hættu
að fljúga til Teheran í síðustu
viku eftir að írakar lýstu því yfir
að þeir litu á íranska lofthelgi
sem vígvöll og að farþegaflug-
vélar gætu orðið fyrir árásum
fyrir mistök.
Laugardagur 23. mars 1985 2
Suður-Afríka:
Rannsókn
lofað á
fjölda-
morðum
■ Per Lindegaard sáttasemjari tilkynnir blaðamönnum að hann hafi gefist upp við að reyna að miðla
málum á danska vinnumarkaðnum. Verkfallið skellur á á miðnætti aðfararnótt mánudagsins.
Danmörk:
Samfélagið lamast
vegna verkfalla
- fólk farið að hamstra mat
Frí Guðnínu Ögmundsdóltur fréllaritarn NT í Kaupmannahöfn •
■ Nú þegar um það bil 300.000 manns fara í verkfall á miðnætti
aðfararnótt mánudags er það í fyrsta sinn í tólf ár að danskt samfélag
lamast vegna stórátaka á vinnumarkaði.
Árið 1973 voru verkföll og var það þá sem fengin var í gcgn krafan
um styttingu vinnutímans úr 41 Vi tíma niður í 40 stunda vinnuviku og
einnig urðu atvinnurekendur og Alþýðusambandið þá sammála um að
koma í raun á jöfnuði í launum karla og kvenna.
Bæði 1975 og 1977 var ákveðið
á þingi að grípa inn í með lögum
til að fá frið á vinnumarkaðnum.
Tveimur árum síðar, eða 1979, var
allt útlit fyrir að stórátök yrðu,
bæði með verkföllum og verk-
bönnum. Þá fengu ríkisstjórnar-
flokkarnir, þ.e.a.s. Sósíaldemó-
kratar og Venstre, viðtekna tillögu
sem tryggði frið á vinnumarkaði
næstu tvö árin.
Síðustu tvö skiptin sem samn-
ingar hafa staðið fyrir dyrum
þ.e.a:s. 1981 og 1983 tókst báðum
aðilum vinnumarkaðarins að vera
sammála um iengd samningstíma-
bilsins.
1983 var tiltölulega rólegt
tímabil með tilliti til samkomu-
lagsins á vinnumarkaðnum. En
aftur á móti einkenndist samninga-
tímabilið 1981 af verkföllum hjá
prenturum og í kjölfarið fylgdu
margir blaðalausir dagar þær vikur
sem biaðamenn fóru líka í
verkfall.
Það verkfall sem nú stendur
fyrir dyrum mun hafa mjög víðtæk
áhrif. Einungissjúkrahús, lögregla
og brunaverðir koma ekki nálægt
þessu verkfalli. Stræstisvagnarnir
munu þó halda áfram að aka bar
til bensínbirgðir þeirra þrjóta. All-
ar bensínstöðvar loka þar sem
starfsfólk þeirra er í verslunar-
mannafélaginu, HK. Rafmagnsveit-
urnar stöðvast og verður ekki gert
við þær bilanir sem kunna að
verða.
Fólk er farið að hamstra mat en
talið er að nægrar matarbirgðir
séu í verslunum fram að páskum.
Brugsen og Irma (sbr. hið íslenska
KRON) loka þó ekki þar sem
samningar við starfsfólk þeirra
verða síðar. En aftur á móti eru
þeir sem keyra út vörurnar í
verkfalli þannig að erfitt vcrður að
útvega vörur.
Fyrir landbúnaðinn þýðir verk-
fallið tap á hálfum milljarði
danskra króna í útflutningi á viku
hverri. Útflutningurinn stöðvast
vegna verkfalls hafnarverka-
manna og bílstjóra. SÍB gefur aðeins
undanþágu fyrir dreifingu elds-
neytis til sjúkrahúsa og elliheimila
og ekki verður dreift steinolíu til
hitunar á íbúðum.
Hluti af dagblöðunum mun
heldur ekki koma út. Þó munu
Aktuelt Information, Land og folk
og Jyllandsposten koma út.
Flug mun ekki að öllu leyti
stöðvast og er talað um að fljúga
frá einhverjum af Norðurlöndun-
um. Mun þá vera haft í huga að
fljúga frá Málmey. Flugumferð
mun þó fyrst og fremst stöðvast
vegna eldsneytisskorts þar sem
fólkið sem við það vinnur fer í
verkfall. Einnig mun öll þjónusta
við flutning og afgreiðslu á far-
angri lamanst.
Formaður málmiðnaðarsam-
bandsins, Georg Paulsen, reiknar
með að ríkisstjórnin muni nota þá
taktík að láta verkfallið vera í viku
og eftir það verði gripið inn í með
lögum.
Verkalýðsfélögin eiga tiltölu-
lega digra sjóði og geta þess vegna
haldið út langt verkfall.
Talið er að málmiðnaðarmenn
eigi 440 milljónir danskra króna í
verkfallssjóði handa sínum
110.000 meðlimum.
SIB eiga 1,5 milljarða danskra
króna handa 320.000 meðlimum
sínum. HK, verslunarmannafélag-
ið, á 600 milljónir handa sínum l
300.000 meðlimum og Verkalýðsfé-
lag kvenna sem telur 100.000 með-
limi á um það bil 325 milljónir í
sjóði.
Þeir sem eru í verkfalli fá að
meðaltali 300 danskar krónur á
dag.
Félag atvinnurekenda á 1,1 mill-
jarð króna í sjóði en þar fyrir utan
eiga meðlimir í félögum innan
sambands þeirra samalagt um einn
milljarð.
Uitenhage-Reuter
■ Stjórnvöld í Suður-Afríku
hafa lofað að láta rannsaka til-
drög þess að lögregla skaut 18
blökkumenn til bana í fyrradag.
Mennirnir, sem lögreglan
drap, höfðu tekið þátt í friðsam-
legum mótmælaaðgerðum til að
minnast þess að nú eru 25 ár lið-
in frá því að lögreglan skaut til
bana 69 manns í Sharpeville fyr-
ir sunnan Jóhannesarborg.
Ráðstefna kaþólskra biskupa
í Suður-Afríku hefur fordæmt
ntorðin og lýst þeim þannig að
þau nálgist það að vera fjölda-
morð. Kirkjuráð Suður-Afríku
fordæmdi morðin einnig og
sagði þau enn eina spegilmynd
sjúks þjóðfélags.
Morðunum ltefur verið mót-
mælt víðsvegar um heiminn og
blökkumenn á rnörgum stöðum
í Suður-Afríku mættu ekki til
vinnu í gær í mótmælaskyni.
—
Spánn:
Neyðarþing
kommúnista
Madrid-Reuter
■ Spænskir kommúnistar
hafa ákveðið að kalla sanian
ncyðarþing nú 29. mars til
að reyna að koma í veg fyrir
nýjan klofning í flokknum.
Kommúnistaflokkur Spán-
ar beið niikið afhroð í þing-
kosningunum 1982 en þá
fækkaði þingmönnum hans
úr 23 niður í 4. Núverandi
aðalritari flokksins, Gerar-
do Iglesias, hefur fylgt op-
inni breiðfylkingarstefnu
þar sem flokkurinn reynir
að ná til stórs hóps róttækra
vinstrimanna. En fyrrver-
andi leiðtogi flokksins, Sant-
iago Carrillo, vill fylgja
kommúnískri harðlínu-
stefnu til að mynda ákveð-
inn og greinilegan valkost
við sósíalistafiokkinn.
í fyrra klufu nokkrir
áhrifamenn sig úr kommún-
istaflokknum og stofnuðu
lítinn harðlínuflokk vegna
óánægju með óljósa stefnu
meirihlutans.
Ákærðir um sölu á
pappírsskriðdrekum
Ziirích-Reuter
■ í þessari viku hófust réttarhöld yfir
þremur Svisslendingum sem ásakaðir eru
um að hafa svikið 46,9 milljónir dollara út
úr Írönum með því að selja þeim 50
skríðdreka árið 1981 sem hvergi voru til
nema á fölsuðum pappírum.
Ákærunni er fyrst og fremst beint gegn
Walter Gnædiger sem er gefið að sök að
hafa samið við fyrrverandi varaforsætisráð-
herra írana, Sadeq Tabatabai, um sölu á 50
bandarískum skriðdrekum af gerðinni M48
A5 fyrir 67 milljónir dollara. Samkvæmt
samningnum skyldu 70% af söluverðinu
afhendast við afhendingu fragtskjala og
tryggingarskjala.
Tabatabai var síðar dæmdur í fjarveru
sinni til þriggja ára fangelsis í Dússeldorf í
Vestur-Þýskalandi fyrir að smygla 1,7 kíló-
um af ópíum til Vestur-Þýskaíands. Hæsti-
réttur Vestur-Þýskalands felldi dóminn nið-
ur nokkru síðar vegna friðhelgi hans sem
erlends sendimanns.