NT

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

NT - 31.03.1985, Qupperneq 15

NT - 31.03.1985, Qupperneq 15
Sunnudagur 31. mars 1985 15 gildi kvikmynda. Swanson var uppnumin af aðdáun hans og lét undan Kennedy (gegn betri vitund sagði hún síðar) og féllst á að Stroheim stjórnaði verkinu. Kennedy sagði upp öllu samstarfsfólki hennar, lét Stroheim ráða ferðinni og í staðinn fyrir að fylgjast með framleiðslunni, tók hann nú til við að selja kvikmyndahús sín og hluti í kvikmyndaverum. Á þessum tíma var Stroheim að baksa við að Ijúka tökum á The Wedding March og koma henni á framfæri, og því var ekki lokið þegar tökur á Queen Kelly hófust. Annars var Stro- heim þekktur fyrir að bera enga virðingu fyrir stjörnum og framleiðendum, og það virðist furðulegt að Swanson, sem var stórstjarna og fram- leiddi eigin myndir, skyldi velja hann. Swanson var nefni- lega þekkt fyrir að velja af- skiptalitla stjórnendur, svo sem Frank Tuttle og Allan Dwan, þótt ein frægasta mynd hennar Sadie Thompson hafi verið leikstýrt af Raoul Walsh sem var ákveðinn stjórnandi. En það kom í ljós að Stroheim beitti öðrum tökum en Raoul Walsh. Stroheim tekur völdin Handrit Stroheim skiptist í tvo hluta, Evrópukafla og M Eftir Queen Kelly var Stroheim búinn að vera sem ieikstjóri. Hann ílentist nokkur ár í viðbót i Hollywood, skrifaði handrit og fékk nokkur aukahlutverk. Hann fór til Frakklands 1936 og lést þar 20 árum síðar, auralaus. Hérna sést hann í mynd Jean Renoirr La Grande Illusion, frá árinu 1937. Myndin glatast og finnst á ný Þær sögur sem hafa spunnist um þessa mynd eru ekkert samanborið við það sem á eftir fylgdú Swanson hafði eytt 800 þúsund dollurum í mynd- ina, Kennedy fékk hana til að kaupa sinn hluta í henni og nú þurfti hún að rétta fjárhaginn við á einhvern hátt. Árið 1939 seldu hún Walter Futter 200 spólur af ónotuðu efni fyrir 10 þús. dollara, en Futter notaði þetta efni aldrei og spólurnar komust í hendur leikstjórans Dudley Murphy (Emperor Murphy). Síðar eyðilögðust þessar nitratfilmur allar í geymslu. En til allrar hamingju voru tvær spólur, sem á voru næst- um öll Afríkuatriðin og nokk- ur útiatriði, ekki með í þessum pakka og þær fundust árið 1965. Swanson hafði komið sinni útgáfu fyrir í öruggri geymslu, en hún var fræg fyrir að vera sífellt að flytja myndir sínar frá einum stað til annars og lítið var vitað um þær næstu tuttugu árin. Donald Krim, cigandi Ki'no International, hóf samninga árið 1978 um að fá rétt til að endurgera hina upphaflegu hugmynd Strohcim eftir því ,sem mögulegt var. Samningar náðust. og á 100 ára afmæli Stroheim á þessu ári mun Kino International frumsýna þessa M Kelly komin til Afríku að vitja arfsins og hittir þar Kali, í miðju, og Coughdrops, konu hinnar láréttu atvinnugreinar. Afríkukafla, en ætlunin var að þeir byggðu hvor annan upp með mótsögnum. Stroheim sýndi Evrópu og Afríku sem hliðar á sama pening, heimur sem er í upplausn en horft á ýmist framan frá eða aftan. Munurinn á menningarþjóðfé- laginu og hinu frumstæða er aðeins að heraga er haldið uppi í fyrra tilfellinu. Til þess að Ieggja áherslu á þetta skap- aði Stroheim samlíkingu eða tvítekingu á öllum persónum handritsins. Tökur fóru næstum út um þúfur haustið 1928, þegar deil- ur urðu um breytingar á hand-‘ ritinu, fjármál og hver ætti í rauninni að ráða. En tökur hófust samt 1. nóvember. Vinnubrögð Stroheim við stjórnun kröfðust mikils af leikurunt. Hann útskýrði að- eins hvað hann vildi fá fram hjá hverjum leikara og engu mátti sleppa né breyta. Hann lét endalaust endurtaka atriði, þar til hann taldi sig hafa náð ákveðnum blæ. Hann sagði aldrei hvers vegna hann vildi láta endurtaka né gaf neinar nýjar vísbendingar. Hann að- eins fyrirskipaði endurtekn- ingu í þeirri von að takan mundi skila þeim árangri sem hann hafði hugsað sér. Við tökur fyrri mynda hafði hann oft ógnað, bolast, hótað og jafnvel gengið í skrokk á leikurum, en þar sem Swanson var líka framleiðandi Queen Kelly, var slíkt ekki ráðlegt. í stað þessi skeytti hann skapi á tækniliðinu. Hann skammaði tökumennina fyrir að ná ekki réttum ljósbrigðum, leik- myndasmiði fyrir að klúðra réttum litatón og hellti sér yfir aukaleikara og statista. Hon- um fannst ekkert tiltökumál að láta tækniliðið vinna til klukkan 2 eða jafnvel 4 að nóttu, þótt tökur ættu að byrja aftur klukkan 9 að morgni. Áf 41 vinnudegi var 21 lengri en fram yfir miðnætti. Swanson bjó í einkabústað á tökusvæðinu, en starfsfólkið varð að láta sér lynda að sofa í sviðsmyndinni, þó að þennan vetur gengi slæm innflúensa í Hollywood. Sjálfur lét Stro- heim fara vel um sig á nærliggj- andi hóruhúsi. Tökum lauk á aðfangadags- kvöld og jólavikan fór í að flytja tækjabúnað á næsta tökustað, og 2. janúar 1929 byrjaði Stroheim að taka Afríkukaflann. Stroheim keyrði vinnuna áfram af fítonskrafti og 20. janúar fékk Swanson að sjá meginuppbyggingu mynd- arinnar. Þótt Swanson hefði fylgst með öllum upptökum, varð hún furóu lostin yfir úr- vinnslu Stroheim. Afríkuefnið var svo gjörólíkt því evrópska, dimmt, innilokunarkennt og viðkvæmt. „Hugmyndir Stro- heim um helvíti á jörðu,“ sagði hún. Á mánudeginum átti Swan- son að leika á móti Tully Marshall, en í einu atriðinu greip Tully í hendi hennar og slefaði tóbakslegi á hana. Og einmitt þar lauk ferli Stroheim sem leikstjóra. Leikstjórinn er brjálæðingur Marshall gaf til kynna að Stroheim hefði haft þetta atriði í huga. Swanson sem var enn miður sín eftir sýninguna dag- inn áður, lokaði sig inni í bústað sínum. Tökumaðurinn, Paul Ivano, hafði séð slíkan ágreining áður, en nú skynjaði hann að eitthvað meira var á ferðinni. Hann lét hætta tökum. Swanson hringdi í Jos- eph P. Kennedy. „Þú ættir að koma strax hingað," hrópaði hún, „leikstjórinn er brjálæð- ingur“. En Kennedy hafði öðru að sinna. Hann hringdi í Stro- heim og rak hann. Starfslið og leikarar voru á launum til 2. mars við að reyna að breyta handritinu og jafnvel hljóðsetja myndina. Þar sem Stroheim var nú ekki til staðar var hugmyndin að Ijúka mynd- inni á sem þægilegastan hátt. En Swanson fann aldrei neina la"sn á málinu. Næstu 3 ár ui u margir leikstjórar að þessu, án árangurs. Staða Stroheim í kvikmynda- heiminum var fyrir bí og Swan- son komst ekki frá þessu heldur. Hún hafði glatað dýr- mætum tíma á þýðingarmikl- um tímamótum í kvikmynda- sögunni. Þegar hún birtist í fyrstu talmynd sinni var hennar týpa ekki lengur eftisóknar- verð. Queen Kelly hafði tekið of mikið af tíma hennar en hún eyddi tímanum í að reyna að ganga frá myndinni, skoða ýmsa möguleika til að bjarga því sem hægt var. Að endingu ákvað hún að gera hinn evr- ópska hluta myndarinnar að sjálfstæðri mynd, og 24. nóv- ember 1931 var tekið atriði, sem átti að vera nýr lokaþátt- ur. Hljóðrás var gerð við mynd- ina en enginn markaður var fyrir hana í Bandaríkjunum og næsta ár fór hún með myndina til Evrópu og hún var sýnd í París í nóvember 1932. En þótt hún fengi góða dóma hlaut hún enga aðsókn og féll brátt í gleymsku. frægu mynd í Los Angeles og verður það hluti af yfirlitssýn- ingu á verkum Stroheim. í þeim myndaflokki verður Queen Kelly aðalnúmverið. Krim notaði 66 mínútur úr Evrópuútgáfunni. Auk þess gat hann notfært sér minnis- bækur, sem Swanson hafði skrifað meðan á upptökum stóð, og það sem mikilverðast var, nákvæm fyrirmæli Stro- heim um upptöku, sem notuð var sem leiðarljós við endur- gerð myndarinnar. Afríku- hlutinn tók 22 mínútur í sýn- ingu og nokkrir bútar úr mynd- inni fundust á söfnum víðs vegar um heiminn. Þessi mynd hefur aldrei sést áður í heild. Endirinn, sem Swanson gerði við Evrópuhlutann, var klippt- ur burtu og Afríkuhlutinn tengdur þeim evrópska með stuttri samtengingu. Hin upp- runalega tónlist Adolf Tandler hefur verið unnin upp á nýtt og fylgir nú með. Og að endingu hefur allri upprunalegu film- unni nú verið komið í örugga geymslu. Gísli Friðrik Gíslason

x

NT

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: NT
https://timarit.is/publication/305

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.