NT - 04.05.1985, Qupperneq 7

fjr< {
Laugardagur 4. maí 1985 7
■ Ungur refur í loðdýrabúi.
hvarflað að þeim, þegar
þeir eru að hvetja okkur
til að nýta þessi gömlu
hús, að það væri gert án
nokkurs tilkostnaðar. Pað
er talað um offjárfestingu
í landbúnaði og bændur
eru átaldir fyrir slíkt, og
má í einstaka tilvikum
færa rök fyrir því að svo
sé. En ég held ef þið ætlið
að gera eitthvað raunhæft
í þessu sé kominn tími til
að láta hendur standa fram
úr ermum og taka ærlega
til hendi, svo þessi búgrein
eigi framtíð fyrir sér í
þessu landi.
16. apríl ’85
Guðm. Björn Hagalínsson
Hrauni

Um Araba
Peter Mansfield: The Arabs.
Penguin Books 1985 (3. útg.).
527 bls.
■ Arabar og aðrir Múham-
eðstrúarmenn hafa verið mikið
í sviðsljósi frétta og fjölmiðl-
unar að undanförnu, og engum
getur dulist, að á síðasta áratug
eða svo hefur mikil vakning
orðið í Arabaheiminum. Ar-
abar hafa fyllst sjálfstrausti,
áhrif þeirra í veröldinni hafa
farið vaxandi og þrátt fyrir
aldalanga innbyrðis. sundur-
þykkju hafa þeir að undan-
förnu oftar en ekki náð að
koma fram sem ein heild, út á
við a.m.k. Mörgum verður á
að spyrja hvað valdi þessu, og
er þá tíðum bent á olíuauðinn.
Hann er vissulega einn hluti
skýringarinnar, en þó engan
veginn einhlítur til skilnings á
því, sem er að gerast í löndum
Araba. Par hefur orðið
vakning, sem að sumu leyti má
líkja við það, sem gerðist í
Evrópu á 19. öld, menningar-
leg og þjóðernisíeg vakning,
sem teygir sig langt út fyrir
raðir þeirra, sem beinlínis
njóta olíugróðans.
Höfundur þessarar bókar,
Peter Mansfield, er breskur
blaða- og fræðimaður og hefur
sérhæft sig í málefnum Araba
og Miðausturlanda. Hann
dvaldist fyrst í Libanon á veg-
um bresku utanríkisþjónust-
unnar, en sagði starfi sínu þar
lausu vegna Súezdeilunnar
1956. Næstu tíu árin starfaði
hann sem blaðamaður í Beirút
og Kaíró, en hefur frá 1967
helgað sig ritstörfum og rann-
sóknum á sögu og menningu
Araba og m.a. kennt arabíska
menningarsögu við bandaríska
háskóla. Hann hefur samið
allmörg rit um Araba og Ar-
abalönd, m.a. ævisögu
Nassers.
í þessari bók rekur Mansfi-
eld sögu Araba frá elstu tíð og
fram til vorra daga. Hann
skiptir bókinni í þrjá hluta. í
hinum fyrsta og lengsta, greinir
frá sögu Araba frá því þeir
koma fyrst fram í skímu sög-
unnar og allt fram til 1973. Sá
kafli er allur fróðlegur og læsi-
legur, en höfundur leggur meg-
ináherslu á að sýna fram á
samfellda menningarþróun í
Arabaheiminum, þrátt fyrir
löng tímabíl ytri kyrrstöðu og
jafnvel hnignunar. Jafnframt
gerir hann glögga grein fyrir
samkennd Araba og áhrifum
trúarinnar á mótun arabísks
samfélags.
í öðrum hluta greinir frá
Arabaheiminum og þróun
mála þar síðustu 10-12 árin og
er þar fjallað um hvert Araba-
ríki út af fyrir sig, sagt frá
helstu einkennum þeirra hvers
um sig, hvað aðgreini þau og
hvað tengi þau saman.
Þriðji og síðasti hlutinn er
svo um Araba á okkar dögum,
hvernig þeir komi
Vesturlandabúum fyrir sjónir
og hvernig þeir líti sjálfa sig og
hvaða hlutverki þeir telji sig
hafa að gegna í veröldinni.
Þetta er einkar fróðleg bók
öllum þeim, sem kynnast vilja
Aröbum og heimshluta þeirra,
eftir því sem hægt er af bókum.
Bókin er prýdd kortum til
skýringar og í bókarlok eru
nafnaskrár.
Jón Þ. Þór
Vestfirskur fróðleikur
■ Ársrit Sögurfélags ísfirðinga er komið út og og er það 27. árið sem ritinu er haldið úti. í
því kennir margra grasa og er þar að finna fróðleiksmola frá ýmsum tímum.
Meðal efnis er dagbók úr Miðjarðarhafsferð eftir Jón Auðunn Jónsson alþingismann, en árið
1904 fór hann á vegum Ásgeirsverslunar með gufuskipinu Ásgeiri Ásgeirssyni til Spánar og
Ítalíu, sem flutti saltfiskfarm á markaði þar. Jón Þ. Þór sagnfræðingur skrifar um barnafræðslu
á ísafirði fyrir 1907, og er það viðamesta ritgerðin sem birtist í ársritinu að þessu sinni. Birtar
eru minningar eftir Pál Pálsson í Hnífsdal og grein er um Hrafn Sveinbjarnarson á Eyri eftir
Guðrúnu P. Helgadóttur og Ása Hjördís Þórðardóttir skrifar um fyrsta íslenska óperusöngvar-
ann Ara Maurus Daníelsson Johnson. Þorsteinn Einarsson skrifar um fornt veiðitæki og fleira
að Látrum bak Látrabjargi. Bjarni Guðmundsson ritar um barnaskólann í Haukadal á árunum
1885-1889 og Benedikt Pálsson tekur saman fréttir af Vesturlandi á árabilinu 1787-1792. Fleira
efni er í ritinu sem ekki er hér upptalið.
Ritstjóri Ársritsins er Jón Þ. Þór og aðrir í ritstjórn Eyjólfur Jónsson, Lýður Björnsson og
Sigurlaug Bjarnadóttir.
Segjum gróðarhyggju
stríð á hendur
Og síðar segir Einar: „Við
eigum að segja „gróðahyggju
og ábyrgðarleysi“ stríð á hend-
ur og standa vörð um velferð
launamanna, afrakstur af bar-
áttu félaga okkar á liðnum
áratugum. Hornsteinar þeirrar
velferðar eru þau margvíslegu
félagslegu réttindi, sem tekist
hefur að koma á með samning-
um eða lagasetningum eftir
langvarandi baráttu."
Og Einar Ólafsson heitir á
menn að reisa að nýju merki
„einbeittrar framfarasóknar og
félagshyggju". Hann heitir á
menn að ganga sameinaða til
þeirrar orrustu sem framundan
er „um það þjóðfélag, sem við
viljum búa börnum okkar“.
Segi menn svo að framsókn-
armenn tali einhverja tæpi-
tungu, eða séu ekki félags-
hyggjumenn. Það fór vel á
þessari ræðu á baráttudegi
verkalýðsins 1. maí 1985,
hundruðustu ártíð Jónasar frá
Hriflu, hins eldheita hugsjóna-
manns stofnanda Framsóknar-
flokksins.
Baldur Kristjánsson
■ Einar Ólafsson formaður Starfsmannafélags ríkisstofnanna beitti engri tæpitungu 1. maí.
r
7
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nutiminn h.f.
Ritstj.: Magnús Ólalsson (ábm).
Ma'rkaösstj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur .Gislason
Innblaösstj.: Oddur Ólafsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guöbjórnssoo
Skrifstofur: Siöumúli 15, Reykjavik.
Sími: 686300. Auglýsingasimi: 18300
Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, íþróttir 686495, tæknideiid
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Kvóldsimar: 686387 og 686306
Verð i lausasólu 30 kr. og 35 kr. um helgar. Askrift 330 kr.
Nautn fátæktarinnar
■ Undanfarin ár og áratugi hafa íslending-
ar dansað eins og trylltur lýður kringum
gullkálf.
í stað þess að ávaxta auð sinn hefur þjóðin
eytt og spennt eins og hver dagur væri hinn
síðasti.
Við höfum lagt af gamalgróinn þjóðlegan
metnað. Talið okkur trú um að við værum
ríkir heimsborgarar sem ættum og gætum
valið úr öllu því besta sem framleitt er í
heiminum.
Þannig höfum við ekki í mikillæti okkar og
veraldarheimsku hirt um að kaupa eigin
framleiðslu heldur talið okkur trú um það að
við sem heimsborgarar ættum að velja vör-
una eftir gæðum og verði án tillits til þess
hvar hún er framleidd.
Afleiðingin er sú að við kaupum innlenda
framleiðslu í minna mæli en flestar þjóðir.
Þannig flytjum við gjaldeyri úr landi og
styrkjum erlendan iðnað. Hirðum ekki um
að styrkja þann íslenska sem oft á í harðri
samkeppni við erlenda lúxusvöru.
Ef við gerðum ekki annað en að kaupa
jafnoft innlenda iðnaðarvöru í stað innfluttra
og fólk gerir í nágrannalöndum okkar væri
ekki einasta hægt að þurrka út viðskiptahalla
þjóðarinnar sem er áætlaður um 4.500 mill-
jónir í ár heldur gætum við aukið þjóðar-
framleiðsluna um nálægt 3%, en hún hefur
sem kunnugt er staðið í stað að undanförnu.
þessar upplýsingar um eyðimerkurráf ís-
lenskrar þjóðar koma fram hjá Víglundi
Þorsteinssyni formanni Félags íslenskra iðn-
rekenda í sambandi við kynningu á stórauk-
inni sölu á íslenskum iðnaðarvörum sem nú
er í undirbúningi.
Þar kemur einnig fram að markaðshlut-
deild íslenskra iðnaðarvara sé aðeins um
50% af sölu hér á landi þ.e. af þeim
vörutegundum sem hér eru framleiddar.
Meðal nágrannaþjóða okkar er hins vegar
algengast að hlutfall innlendra vara á heima-
markaði sé um 70-80%.
Þessar staðreyndir segja sorglega sögu um
okkur sjálf. Um þann hugsunarhátt sem hér
hefur skotið rótum undanfarna áratugi.
„Hollur er heimafenginn baggi,“ sagði
Ólafur heitinn Jóhannesson eitt sinn og þótti
vel mælt.
Síðan þessi orð voru mælt hafa þau öðlast
enn meiri þýðingu, en nú þykir ekki fínt
lengur að mæla svo kotungslega.
Málið er að íslensk þjóð býr ekki við neina
teljandi efnahagsörðugleika. Hafi hún vit á
því að eta íslenskan mat og klæðast íslensk-
um fötum þá býr hér rík þjóð. Geri hún það
ekki verður hún í æ ríkara mæli háð erlendu
valdi.
Nautn fátæktarinnar verður hennar hlut-
skipti.