Morgunblaðið - 25.07.2004, Síða 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. JÚLÍ 2004 39
Kveðja frá
Skátasambandi
Reykjavíkur
Tendraðu lítið skátaljós,
láttu það lýsa þér,
láttu það efla andans eld
og allt sem göfugt er.
(Hrefna Tynes.)
Þegar himnafaðir kallar á sinn
fund, þá erum við skátar að fara heim
eins og við nefnum það.
Áslaug Friðriksdóttir eignaðist á
unga aldri hugsjón og trú sem er dýr-
mætt hjá hverjum einstaklingi. Hún
var óþreytandi í forystuhlutverki inn-
an skátahreyfingarinnar til áratuga.
Áslaug var á árum áður m.a. formað-
ur Skátasambands Reykjavíkur.
Nú hefur skátasystir okkar kvatt
þennan heim. Með starfi sínu fegraði
Áslaug þennan heim og skildi við
hann betri en hún kom í hann.
Áslaug tók þátt í skátaævintýrinu,
sem sannanlega er mikið ævintýri og
með því auðgaði hún ekki bara sitt
eigið líf heldur skildi eftir dýrmætan
arf til kynslóða og minningu um góða
manneskju, sem ávallt var viðbúin að
leggja fram krafta sína í þágu ann-
arra.
Sá neisti sem kveiktur er í ungu
fólki og sem tendraður er í skátaljós-
inu, eflir andann og er mikill auður
sem hefur ávaxtað sig vel í atgervi
einstaklinga.
Með starfi sínu í skátahreyfinging-
unni setti skátasystir okkar æskufólk
í öndvegi. Hún þannig hlúði að öryggi
þeirra og velferð og gaf ungu æsku-
fólki tækifæri til að verða sjálftstæð-
ir, virkir og ábyrgir einstaklingar í
samfélaginu.
Við trúum því samt að þeir sem
deyja séu ekki horfnir. Þeir eru að-
eins komnir á undan.
Skátar í Reykjavík og um leið á
öllu Íslandi kveðja góðan skáta með
söknuði og þakklæti fyrir samfylgd-
ina.
Skátasamband Reykjavíkur sendir
aðstandendum öllum innilegustu
samúðarkveðju. Mannsandinn líður
ekki undir lok, minning um góða
manneskju lifir í hjarta og minni.
Líkt og sólin sem virðist ganga undir,
en alltaf heldur áfram að lýsa, eða
eins og Hrefna Tynes, skátasystir
okkar, orti forðum:
Þá verður litla ljósið þitt
ljómandi stjarna skær,
lýsir lýð alla tíð,
nær og fjær.
Sveinn Guðmundsson,
formaður SSR.
Hann er fallegur íslenski fjallalæk-
urinn, þar sem hann fossar hreinn og
tær niður fjallshlíðina. Kátur og lif-
andi skvettir hann vatninu á steinana,
sem á vegi hans verða. Í vatnsúðan-
um bregður fyrir ótal litbrigðum í
ljósbroti sólargeislanna. Þarna er á
ferðinni eitthvað hreint og fagurt, að-
laðandi og grípandi, ósvikið og sak-
laust. Hann minnir mig á skátasystur
mína Áslaugu Friðriksdóttur.
Logandi varðeldurinn er í ætt við
hugsjónirnar sem lifa í huga og
hjarta skátanna. Skátasöngvar óma,
söngvar um útilíf og útiveru, um feg-
urð íslenskrar náttúru, skógarangan
og skátastörf, bræðralag og frið allra
manna. Ættlandið læðist í eldsbjarm-
anum til okkar á tánum og við sverj-
um því trúnaðareiða án orða.
Stundin við varðeldinn er áhrifarík
og ógleymanleg. Hún minnir á skáta-
systur mína Áslaugu Friðriksdóttur.
Allt fagurt og lýsandi, vermandi og
bjart minnir mig á hana. Þannig var
ÁSLAUG MARÍA
FRIÐRIKSDÓTTIR
✝ Áslaug MaríaFriðriksdóttir
fæddist í Reykjavík
13. júlí 1921. Hún
lést á líknardeild
Landspítalans í
Kópavogi 29. júní
síðastliðinn og var
útför hennar gerð
frá Bústaðakirkju
12. júlí.
hún, heilsteypt, heiðar-
leg og sönn.
Það er kannski skrít-
ið, en það birti í huga
mínum og hjarta, þegar
ég frétti lát Áslaugar
vinkonu minnar Frið-
riksdóttur. Langri legu
var lokið. Baráttan við
erfiðan sjúkdóm að
baki. En eftir stóð
glæsilegt ævistarf hug-
sjóna- og hæfileika-
konu, heiðursvarði orða
og athafna. Það er gott
að geta horft á eftir vin-
um sínum með slíkt
veganesti. Þá er í huga heiðríkja og
þökk.
Ung gerðist Áslaug skáti og leitaði
uppi allt það besta sem skátahreyf-
ingin hafði upp á að bjóða. Heil í
verki, glaðvær og góður félagi, fram-
takssöm og frjó í hugsun. Slíkir hæfi-
leikar kalla fólk til foringjastarfa.
Skátar fólu Áslaugu óteljandi
trúnaðastörf innan skátahreyfingar-
innar. Vegur hennar og virðing óx
með hverju verki. Þeir sem unnu með
henni voru betri menn eftir en áður.
Áslaug Friðriksdóttir var skáti af
guðs náð, kennaramenntuð, kennari
og skólastjóri. Þar var hennar dag-
legi starfsvettvangur. Þar kom henni
vel reynslan frá skátastarfinu, þekk-
ingin á hugsunum og viðbrögðum
barna og unglinga, færnin í að starfa
og stjórna. Hún var farsæll og dug-
mikill skólamaður.
Á landsgildisþingi 1989 var hún
kosin landsgildismeistari, það er
skátahöfðingi eldri skáta, sem starfa
innan St. Georgsgildanna á Íslandi.
Þroski hennar og þekking, mannúð
og manngildi, framsýni og fram-
kvæmdavilji nýttist þar vel.
Ennþá var hún glaða góða skáta-
stelpan, með skátaneistann í brosinu
sínu og með hugsjónir skátahreyfing-
arinnar fyrir áttavita. Þess nutum við
vinir hennar og samstarfsmenn. Þess
naut landsgildið í þróun og starfi
meðan hún veitti því forustu.
Allir skátar, sem kynntust Ás-
laugu, kveðja hana nú með virðingu
og þökk.
Þökk fyrir það, Áslaug, sem þú
varst í leik og starfi.
Sóphusi eiginmanni þínum, börn-
um ykkar og barnabörnum, vinum og
vandamönnum, sendi ég hlýjar sam-
úðarkveðjur.
Guð blessi okkur öll.
Hörður Zóphaníasson.
Kveðja frá Skátaskólanum
Úlfljótsvatni
Þú ert skáti horfinn heim,
himinn, jörð, ber sorgarkeim.
Vinar saknar vinafjöld,
varðar þökkin ævikvöld.
Sérhver hefur minning mál,
við munum tjöld og varðeldsbál,
bjartan hug og brosin þín,
þau bera ljósið inn til mín.
Kveðjustundin helg og hlý,
hugum okkar ríkir í.
Skátaminning, skátaspor,
skilja eftir sól og vor.
(H. Z.)
Sólskinið fylgir sumum. Áslaug
Friðriksdóttir var ein þeirra. Hún
var samkennari minn í mörg ár í
Hlíðaskóla í Reykjavík. Ég minnist
hennar sem vel menntaðs og metn-
aðarfulls kennara, sterks málsvara
lítilmagnans í skólanum, sem sam-
verkamanns með létta lund og ein-
staklega djúpa spékoppa, sem konu
sem barðist fyrir rétti kvenna á kven-
legan og fínlegan hátt. Það tel ég að
hún hafi gert með því að gefa sig að
ýmsum félagsmálum og láta til sín
taka án háværs vopnaskaks. Ég
minnist hennar einnig sem konu sem
ekki lét bugast í langvarandi veik-
indastríði.
Áslaug hefur verið mér fyrirmynd
sem ég vildi gjarnan líkjast. Ég er
þakklát fyrir að hafa fengið að kynn-
ast henni.
Ragnheiður Benediktsson.
Áslaug Friðriksdóttir er farin
heim, eins og við skátar orðum brott-
för úr þessum heimi, og víst er að hún
hefur átt góða heimvon.
Það var að mig minnir árið 1949
sem stofnuð var Svannasveit kven-
skáta í Reykjavík og fljótlega var Ás-
laugu falin forystan. Þá strax við
fyrstu kynni leyndi sér ekki að þarna
var fyrirmyndar manneskja á ferð og
ennþá betur kom það í ljós í samstarfi
okkar í stjórn Bandalags íslenskra
skáta og seinna í stjórn Skátasam-
bands Reykjavíkur.
Haustið 1985 varð undirrituð
þeirrar gæfu aðnjótandi að fá kenn-
arastöðu í Ölduselsskóla þar sem Ás-
laug var skólastjóri. Það var ómet-
anlegt að fá að kynnast kennaranum
Áslaugu. Áður fyrr var sagt að í kon-
ungaættum rynni blátt blóð (hvað
sem það hefur átt að tákna) en í æð-
um Áslaugar rann kennarablóð,
rautt, ómengað og hlýtt.
Undir skólastjórn Áslaugar fór
fram mikið og gott skólastarf. Hún
lagði áherslu á mannrækt. Nemend-
ur sátu þar í fyrirrúmi og veit ég um
marga sem þakka þau áhrif sem hún
hafði á líf þeirra. En hún Áslaug
ræktaði líka kennara. Það var svo
sem ekki sett upp neitt prógram í þá
veru, en framkoma hennar og fas var
slíkt að kennarar tóku hana sér til
fyrirmyndar.
Kennslufræðilega var Áslaug alltaf
með augu og eyru opin fyrir því sem
betur mátti fara og hún lagði á sig
ómælda vinnu til að ná sem bestum
árangri. Það var oft farið á hennar
fund til að leita ráða eða fá vilyrði til
að reyna nýjar aðferðir. Alltaf kom
maður betri manneskja af þeim fund-
um.
Þegar ég lít til baka, þá finn ég hví-
lík gæfa það er að fá að vera samferða
þvílíkri manneskju sem Áslaug var.
Við hjóninn sendum eiginmanni
hennar, Sophusi Guðmundssyni, og
stórfjölskyldunni allri innilegar sam-
úðarkveðjur.
Edda Jónsdóttir og
Ástvaldur Stefánsson.
Ég sem þessar línur rita, hef orðið
samferða nokkrum námshópum
gegnum tíðina. Þar af leiðir, að öðru
hverju verða kveðjustundir. Lífið og
dauðinn eru óaðskiljanleg, og við ber-
umst með straumnum. Jarðvistin er
gullið tækifæri til að skila lífinu
ávöxtum og árangri. Niðjar okkar sjá
um að áxaxta þetta starf okkar og
bera það áfram um ófyrirséða fram-
tíð.
Nýlátin er kona, sem varð mér
samferða um einn námsvetur og
helgaði sig, auk húsmóðurstarfs,
kennslu og uppeldismálum. Hún
eignaðist traustan mann og ól börn,
sem komist hafa vel til manns. Slík
var gæfa hennar. Hún skilaði heilla-
ríku ævistarfi.
Áslaug María Friðriksdóttir, en
það hét hún fullu nafni, fæddist í
Reykjavík. Hún lauk kennaraprófi
frá Kennaraskóla Íslands aðeins tví-
tug að aldri. Hún kynntist bóndasyn-
inum Sophusi Auðuni Guðmundssyni,
frá Auðunarstöðum í Víðidal. Var
heimili þeirra í Reykjavík, síðast að
Sléttuvegi 13, þar sem eldri borgarar
hafa komið sér fyrir og látið sér líða
vel. Þar heimsótti ég þessi ágætu
hjón. Því miður var heilsufari Áslaug-
ar þannig farið síðustu árin, að hún
gat takmarkað sótt mannfundi, en
hún var glaðsinna og félagslynd.
Við stunduðum nám í framhalds-
deild Kennaraskóla Íslands í dönsku
sem aðalgrein skólaárið 1969–1970,
átta að tölu. Er Áslaug sú þriðja að
kveðja úr þessum ágæta námshópi.
Horfin eru á undan henni Angantýr
Hjörvar Hjálmarsson, kennari á
Hrafnagili, og Sigrún Guðbrands-
dóttir, kennari í Reykjavík. Endur-
fund áttum við, nema eitt, er 25 ár
voru frá námslokum, vorið 1995. Þar
var Áslaug að sjálfsögðu, glöð og hýr
að venju.
Við áttum ánægjulega stund í
Skrúði á Hótel Sögu, þar sem við
neyttum málsverðar og ræddumst
við. Þar flutti ég brag, sem útbýtt var
meðal viðstaddra. Einnig var dvalist
um stund á heimili mínu, og myndir
voru teknar af hópnum. Ánægjulegt
var, að úr þessu gat orðið, meðan við
vorum öll enn ofan moldar. Gaman er
að eiga þennan samfund á myndum.
En dýrmætastar eru minningarnar,
sem við geymum í huganum um sam-
ferðamennina. Þær fylgja okkur á
leiðarenda. Áslaugu kveð ég klökkum
huga, en þakklátum. Minningarnar
um hana, þessa ljúflyndu konu, ylja
manni um hjartarætur. Fari hún í
friði, friður guðs hana blessi. Ástvin-
um vottast einlæg samúð við brottför
hennar.
Auðunn Bragi Sveinsson.
Þegar hugurinn hvarflar til baka
er hann fullur af góðum minningum.
Það var tilhlökkunarefni að byrja í
Eskihlíðarskóla haustið 1958. Kenn-
arinn tók á móti okkur, vingjarnleg,
brosmild en ákveðin. Það fóru sælu-
dagar í hönd. Og eftir því sem tíminn
líður, sjáum við betur hversu lánsöm
við vorum að fá Áslaugu sem kennara
í sex vetur. Hún kenndi okkur að lesa,
skrifa og reikna. Forskriftin hennar
var skýr og falleg, sjálf var hún lista-
skrifari. En sá fjöldi sem við teikn-
uðum af kortum og skrifuðum á „Til
hamin-g-j-u með afmælið!“
Við vorum rúmlega 30. Sum áköf,
önnur seinni, en hún fann hverjum og
einum verkefni og agavandamálin
voru leyst á þann hátt að óþekktar-
ormurinn var sendur til Magnúsar
skólastjóra sem bauð upp á mjólk-
ursopa og klapp á bakið. Öllum var
sinnt. Hún virkjaði þá áhugasömu til
að hjálpa þeim sem þurftu lengri tíma
og það var ljóst að þótt einhver væri
lengi að reikna var hann örugglega
bestur í fótbolta. Hrekkjusvín voru
vænstu manneskjur, það þurfti bara
að fara vel að þeim. Hún söng alltaf
með okkur eitt lag í byrjun skóla-
dags. Óskiljanlegt er hvernig við
komumst hjá því að ganga í skáta-
hreyfinguna. Sýnir það kannski
hversu laus við hún var við áróður?
En við áttum að læra sem mest og
best og vera góð hvert við annað.
Hún lét okkur læra ljóð. Við skoð-
uðum borgina og teiknuðum Alþing-
ishúsið og Landsbókasafnið. Við fór-
um út á Álftanes að tína hagalagða,
skeljar og blóm. Skrifuðum ritgerðir
um þessar ferðir. Sömdum sögur og
leikrit. Nokkrar stelpur fengu reglu-
lega frí til að syngja í kór. Bekkjar-
félagar sem voru að læra á blokk-
flautu komu með hljóðfærin sín í
skólann. Afgerandi upplifun fyrir
undirritaða.
Hvílíkur happafengur hverju
barni, fjölskyldu og samfélagi að hafa
slíkan kennara. Það gilti ekki að vera
betri en næsti maður, heldur að gera
eins vel og hver og einn gat. Mikið
vildum við gera henni til hæfis og
mikil gæfa væri það öllum börnum að
fá kennara sem er vel að sér, frjór,
umburðarlyndur og góðviljaður eins
og hún.
Sesselja Halldórsdóttir.
Mín var gæfa að fá að kynnast Ás-
laugu og að hafa þegið með þökkum
höfðinglegt boð um að ganga í hirð
hennar og Sophusar.
Þeir sem nutu áheyrnar Áslaugar
smituðust óhjákvæmilega af því and-
lega fjöri og lífskrafti, sem ríkti í
kringum hana. Eftir því sem kynnin
urðu nánari varð sífellt ljósara að
margt í hennar hugarfari væri sér-
staklega æskilegt til eftirbreytni.
Ég minnist þess ekki að hafa heyrt
hana beita ófögrum orðum um eitt
eða neitt, hvorki óhöpp né tilfallandi
atburði og þá ekki heldur við fólk eða
um það. Ég heyrði hana aldrei fara
með lastmæli um menn, kom eins
fram við alla, kannaðist ekki við til-
gerð og gætti þess að stíga ekki á
annarra strá; henni var tamara að
leggja til líknarhönd og víkja málum
til betri vegar.
Án vafa munu fleiri ungir hirð-
menn átta sig þessum eftirsóknar-
verðu kostum Áslaugar á þeim nýju
og björtu brautum er hún nú heiðrar
með veru sinni.
Sophusi, systkinunum og hinni
stóru samhentu fjölskyldu votta ég
innilega samúð mína og sendi hlýjar
kveðjur.
Ragnar Hjálmarsson.
Í kyrrð var stríð þitt háð og
fall þitt hljótt.
Þú hetja í krossför lýðsins,
sofðu rótt!
(E. Ben.)
Nú þegar Kalli vinur minn hefur
sagt upp vistinni reikar hugurinn 35
ár aftur í tímann. Ég kynntist honum
þegar ég kom gestur á heimili hans í
Heiðarhvammi við Vatnsveituveg 11
ára gömul. Hann tók mér strax vel og
talaði jafnan við mig eins og fullorðna
manneskju og jafningja. Ég varð
fljótlega nokkurs konar heimiliskött-
ur í Heiðarhvammi. Þar var gott að
vera. Eftir kvöldkaffið sofnuðum við
við nið Elliðaánna og vöknuðum á
morgnana við fuglasöng, heimabak-
að brauð og kakó. Heimilislífið var
frjálslegt, andrúmsloftið afslappað
og rými fyrir allar skoðanir. Mér lík-
aði mjög vel við heimilisfólkið allt,
ekki síst Kalla. Hann var margfróð-
ur, kunni skil á alls konar hlutum
sem voru mér framandi og var
áhugasamur um hvað við aðhöfð-
umst. Velferð barnanna var honum
ofarlega í huga og það málefni rætt í
þaula aftur og aftur. Fjölskyldan var
stór og lífsbaráttan nokkuð hörð þótt
aldrei heyrðist æðruorð þar um frá
þeim hjónum Kalla og Siggu. Þau
unnu hörðum höndum til að láta enda
ná saman og oft var lítið afgangs til
að gera sér dagamun. Að skulda kom
ekki til greina á þeim bæ. Stöku sinn-
um var þó farið á gömlu dansana eða
slegið upp veislu í litlu stofunni í hús-
inu við Stífluna. Þá var spilað á harm-
KARL
GUÐLAUGSSON
✝ Hannes KarlGuðlaugsson bú-
fræðingur fæddist að
Fróðhúsum í Borg-
arfirði 2. júní 1923.
Hann lést 29. júní
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Bústaðakirkju 20.
júlí.
ónikku og sungið fram
á rauðanótt. Við vorum
ekki rekin inn í her-
bergi heldur var okkur
frjálst að vera í stofunni
eins og okkur sýndist.
Þetta voru dýrðardag-
ar.
Kalli var búfræðing-
ur að mennt en hafði þó
aldrei hug á að gerast
bóndi. Bændaskólinn
var það nám sem hann
hafði efni á á sínum
tíma og hann var alla
tíð þakklátur fyrir að
hafa fengið tækifæri til
að mennta sig. Hann hafði skýra sýn
á málefni líðandi stundar og
skemmtilegar skoðanir á lífinu og til-
verunni. Hann var ekki allra, skipti
ógjarnan um skoðun á fólki eða fyr-
irbærum og þótt hann væri nokkuð
þungur í lund hafði hann ríka kímni-
gáfu sem naut sín vel á góðum stund-
um. Þau Sigga fluttu úr Heiðar-
hvammi árið 1985 og bjuggu eftir það
að Háaleitisbraut í Reykjavík.
Síðustu árin glímdi Kalli við vax-
andi heilsuleysi og sinnti Sigga hon-
um heima af alúð og samviskusemi. Í
janúar sl. var langtímavistun hins
vegar óhjákvæmileg vegna stöðugt
hrakandi heilsu hans og vistaðist
hann þá á vegum Hrafnistu á Vífils-
stöðum. Þrátt fyrir frábæra umönn-
un þar kom heilsa hans í veg fyrir að
hann nyti boðlegra lífsgæða þessa
síðustu mánuði. Mig grunar að hann
hafi dáið sáttur og að leiðarlokum
þakka ég hlýhug í minn garð í 35 ár.
Ég mun ylja mér við ljúfar minning-
ar um Kalla þegar hann var upp á sitt
besta, ég sé hann fyrir mér á góðum
stundum í Heiðarhvammi og heyri
hann segja, hraðmæltan að venju:
„Hulda. Nú er kátt í kofanum, nú er
svei mér kátt í kofanum.“
Innilegar samúðarkveðjur til
Siggu og fjölskyldunnar allrar.
Hulda.