Morgunblaðið - 07.09.2004, Blaðsíða 14

ERLENT
14 ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
STRÁK á táningsaldri er bannað að
segja „grass“, gamall maður og
langafi má ekki vera ótuktarlegur í
orðum og tvö tónlistarfyrirtæki fá
ekki að setja upp auglýsingaspjöld.
Öll hafa þau fengið að finna fyrir nýj-
asta vopni breskra stjórnvalda í bar-
áttunni gegn smáglæpum, skemmd-
arverkum og óspektum, lögunum um
andfélagslega hegðun, ASBO.
Þessi lög, sem sett voru 1999, hafa
verið notuð til að banna þúsundum
manna ákveðið framferði, til dæmis
að öskra, blóta, krota á veggi, leika
háværa tónlist eða bara að ganga eft-
ir ákveðnum götum.
Stuðningsmenn laganna segja þau
öflugt vopn gegn vandræðafólki en
andstæðingarnir óttast, að með þeim
sé verið að troða á grundvallarrétt-
indum auk þess sem þau muni ekki
virka.
Lögin heimila eins og fyrr segir
bann við andfélagslegri hegðun til-
tekinna einstaklinga og sem dæmi má
nefna, að hægt er að meina
ákveðnum manni eða konu að koma í
eitthvert hverfi eða svæði í allt að tvö
ár. Getur brot við því varðað fimm
ára fangelsi. Fram til marsloka í ár
höfðu verið kveðnir upp 2.455 dómar
af þessu tagi og þar af meira en helm-
ingurinn aðeins á síðasta ári.
Vinsæl hjá almenningi
Þeir, sem eru hlynntir lögunum,
segja þau vinsæl meðal almennings.
„Við vitum hvaða afleiðingar
stjórnleysið hefur,“ segir Peter Cum-
ing en hann er virkur félagi í íbúa-
samtökum í Norður-London. Þar býr
fólk af mörgu þjóðerni og öllum lit-
arháttum. Segir Cuming, að með
ASBO að vopni hafi tekist að hreinsa
svæðið af fíkniefnasölum, betlurum
og vændisfólki.
„Fyrir ári þurfti ég bara að líta út
um gluggann til að sjá fimm eða sex
fíkniefnasala. Í þessum málum er
ekkert, sem heitir umburðarlyndi, að-
eins harkan sex.“
„Dómstólarnir eru mjög uppteknir
við að gæta mannréttinda afbrota-
manna,“ segir Bill Pitt, sem sér um
þessi mál í Manchester en dómarnir
hafa hvergi verið fleiri en þar. „Það er
líka rétt og sjálfsagt en hins vegar
hefur enginn gætt réttar vitnanna og
heilu samfélaganna, sem hafa liðið
fyrir framferði alls konar rummunga
og þrjóta.“
Eftirlitið stundum erfitt
Sum sveitarfélög hafa verið sökuð
um að túlka ASBO nokkuð frjálslega
eins og þegar tónlistarfyrirtækjunum
Sony og BMG var bannað að setja
upp auglýsingaspjöld. Eftirlit með
banni getur líka verið erfitt. Sem
dæmi um það má nefna fjóra táninga
í Manchester, sem bannað var að
nota orðið „grass“ en það er haft um
uppljóstrara og var að sögn notað í
hótunarskyni. Það sama má segja um
innbrotsþjófinn, sem ekki má koma
inn í nokkurt hús í öllu Bretlandi
næstu fimm árin nema að gera boð á
undan sér.
Pitt bendir aftur á, að aðeins 17%
af bannúrskurðum í Manchester hafi
leitt til lögsóknar. Samhliða banni sé
rætt mjög alvarlega við brotamenn-
ina og það dugi yfirleitt.
„Árar Satans“
Stundum er ASBO beitt gegn
börnum og hafa þau mál oft valdið
miklum deilum, einkanlega vegna
þess, að leyfilegt er að birta nafn við-
komandi. Hafa sum sveitarfélög sett
upp spjöld og dreift miðum með
myndum af hinum bannfærðu og
hvatt alla til að láta vita gerist þeir
aftur brotlegir. Á forsíðu eins dag-
blaðs var birt mynd af tveimur
drengjum, 10 og 11 ára, og í fyrirsögn
voru þeir kallaðir „árar Satans“.
Allir viðurkenna, að ASBO eru á
gráu svæði milli ósæmilegrar hegð-
unar og beinna afbrota. Í því sam-
bandi er bent á Alexander Muat, 87
ára gamlan mann í Liverpool. Hann
var dreginn fyrir rétt fyrir að brjóta
bann við að öskra, blóta og vera með
leiðinlegar athugasemdir við ná-
grannana.
„Síðast þegar ég vissi til var það
ekki glæpur að vera leiðinlegur,“
sagði Nick Cohen, dálkahöfundur
The Guardian. Sakaði hann stjórn-
völd um að gera „hversdagsleg leið-
indi og tillitsleysi að glæpaverkum“.
„Ekkert umburðarlyndi
– aðeins harkan sex“
’Síðast þegar ég vissi tilvar það ekki glæpur að
vera leiðinlegur.‘
AP
Kona gengur framhjá vegg, sem þakinn er auglýsingaspjöldum og veggja-
kroti. Yfirvöld hafa víða skorið upp herör gegn sóðaskap af þessu tagi og
gegn ógnandi unglingagengjum.
London. AP.
Í Bretlandi hafa hátt í 3.000 manns
verið dæmd í bann samkvæmt lögum
um andfélagslega hegðun
BILL Clinton, fyrrverandi forseti
Bandaríkjanna, sem gekkst undir
hjartaaðgerð í gær, ræður John
Kerry, forsetaframbjóðanda demó-
krata, að hætta að tala um her-
mennskuferil sinn í Víetnam en ráð-
ast þeim mun harðar að frammi-
stöðu keppinautar síns, George W.
Bush, forseta Bandaríkjanna, í at-
vinnu- og heilbrigðismálum. Nýjar
skoðanakannanir sýna, að Bush hef-
ur nú umtalsvert forskot á Kerry
eða um 10 til 11 prósentustig.
New York Times hefur það eftir
heimildum, að þeir Clinton og Kerry
hafi ræðst við í síma í 90 mínútur um
kosningabaráttu þess síðarnefnda
en nokkur óánægja er með hana
meðal demókrata. Er Kerry gagn-
rýndur fyrir að bregðast ekki nógu
skjótt við, til dæmis við árásum á
hermennskuferil hans, og ekki vera
nógu harður í árásum sínum á Bush
vegna innanlandsmálanna.
Á síðustu vikum hafa nokkrir fyrr-
um ráðgjafar Clinton tekið við lyk-
ilembættum í kosningabaráttu Kerr-
ys og má meðal þeirra nefna James
Carville, Paul Begala og Stanley
Greenberg. Telja margir, að þetta
sýni, að Clinton-hópurinn sé að taka
við baráttunni en talsmenn Kerrys
neita því og segja, að aðeins sé verið
að efla hana á síðasta sprettinum en
nú eru átta vikur til kosninga.
Í New York Times er fullyrt, að í
aðalstöðvum Kerrys skiptist menn í
tvo hópa. Annars vegar séu „nán-
ustu ráðgjafar Kerrys“ og hins veg-
ar „Clinton-hópurinn“ en í honum
séu auk fyrrnefndra Joe Lockhart,
fyrrverandi talsmaður Hvíta húss-
ins, og Doug Sosnik, einn nánasti
samstarfsmaður Clintons á sínum
tíma.
Læknar Clintons sögðu í gær-
kvöldi að hjartaaðgerðin hefði geng-
ið vel og spáðu þeir því að forsetinn
fyrrverandi myndi ná fullum bata.
Hins vegar hefði ástand slagæða til
hjartans verið orðið afar slæmt.
Reuters
Einn stuðningsmanna Kerrys í Pennsylvaníu heldur á lofti spjaldi með nafni hans en það segir kannski dálítið um
stöðuna, að því er fram kemur í skoðanakönnunum, að hann er umkringdur stuðningsmönnum Bush.
Ræður Kerry að hætta
að tala um Víetnam
Clinton á sjúkra-
beði reynir
að hrista upp
í kosningabaráttu
demókrata
Washington. AFP.
SJÖ bandarískir hermenn og þrír
íraskir féllu í gær í árás rétt við
Fallujah vestur af Bagdad. Er um
að ræða mesta mannfall, sem
Bandaríkjamenn hafa orðið fyrir í
langan tíma.
Talsmaður Bandaríkjahers
sagði, að öflug sprengja hefði
sprungið undir herbílalest en
borgin Fallujah er ein helsta mið-
stöð andspyrnunnar meðal
súnníta. Haft er eftir vitnum, að í
átökum, sem fylgdu, hafi þrír
óbreyttir, íraskir borgarar og þrír
bandarískir hermenn særst.
Íraska bráðabirgðastjórnin til-
kynnti í gær, að Izzat Ibrahim al-
Duri, einn helsti valdamaður
landsins í tíð Saddams Husseins,
væri ekki í hennar höndum eins og
lýst hafði verið yfir sl. laugardag.
Haft var eftir bandarískum for-
ingja, sem ekki vildi láta nafns
síns getið, að þetta mál væri held-
ur neyðarlegt fyrir írösku stjórn-
ina. Menn hennar hefðu tekið
mann, sem líktist al-Duri, og fljót-
færnislegar yfirlýsingar um hand-
tökuna hefðu aðeins orðið til að
draga úr trúverðugleika hennar.
Vill samninga
við bin Laden
Íslamski herinn, hópur, sem hef-
ur tvo franska blaðamenn á sínu
valdi, setti í gær fram nýjar kröfur
fyrir lausn þeirra. Krefst hann
þess, að Frakkar semji um frið við
Osama bin Laden, að þeir greiði
meira en 350 millj. ísl. kr. í lausn-
argjald og hafi engin afskipti af
Írak.
Háttsettur klerkur gaf í fyrra-
dag út trúarlega tilskipun og bauð
mannræningjunum að sleppa
frönsku blaðamönnunum.
Sjö banda-
rískir
hermenn
felldir
Fallujah. AP, AFP.
Nýjar kröfur
mannræningja
GERHARD Schröder, kanslari
Þýskalands, sagði í gær, að
ekki yrði aftur snúið með þær
breytingar á velferðarkerfinu,
sem hann hefur beitt sér fyrir.
Eru þær sagðar meginástæðan
fyrir miklum ósigri jafnaðar-
manna í kosningum í Saarlandi
um helgina.
Flokkur Schröders tapaði
45% atkvæða frá fyrri kosning-
um en kristilegir demókratar
bættu við sig og héldu meiri-
hluta sínum. Schröder sagði í
gær, að hann vildi, að úrslitin
hefðu orðið önnur en hann væri
sannfærður um, að sá niður-
skurður, sem boðaður væri á
velferðarkerfinu, væri óhjá-
kvæmileg forsenda efnahags-
legra framfara og minna at-
vinnuleysis.
Kosið verður í tveimur sam-
bandslöndum í Austur-Þýska-
landi 19. þessa mánaðar og bú-
ist er við miklum ósigri
jafnaðarmanna þar.
Ekki aftur
snúið segir
Schröder
Gerhard Schröder
Berlín. AP.