Morgunblaðið - 18.10.2004, Qupperneq 14

KANNANIR á fylgi frambjóðenda í
bandarísku forsetakosningunum
dynja nú á mönnum og sýna flestar,
þó ekki allar, að George W. Bush
Bandaríkjaforseti og frambjóðandi
Repúblikanaflokksins hefur ofurlítið
forskot á keppinaut sinn, demókrat-
ann John Kerry. Hér er hins vegar
yfirleitt, ef ekki alltaf, verið að tala
um fylgi á landsvísu og slíkar tölur
segja ekki alla söguna um stöðu fram-
bjóðendanna eða líklega niðurstöðu
kosninganna.
Til að átta sig á stöðu mála í kosn-
ingabaráttunni í Bandaríkjunum er
bráðnauðsynlegt að rýna í tölur í
hverju ríki fyrir sig, og þó einkum
þeim ríkjum þar sem mjótt er á mun-
um og úrslit geta fallið á hvorn veginn
sem er. Og staðreyndin er sú að þau
ríki eru ekki svo ýkja mörg og skipta
auk þess mismiklu máli.
Bush sigrar í fleiri ríkjum
Ríki Bandaríkjanna eru fimmtíu.
Sigur frambjóðenda í einu ríki merkir
að hann fær alla kjörmenn þess ríkis í
kjörmannakosningunni sem í raun
ræður úrslitum í bandarískum for-
setakosningum. Kjörmannafjöldi
hvers ríkis fer eftir íbúafjöldanum,
Kalifornía hefur t.d. 55 kjörmenn
enda hvergi eins margir íbúar.
Til að sigra þarf annaðhvort Bush
eða Kerry að tryggja sér 270 kjör-
menn, það er hin eiginlega markalína.
Bush var t.d. búinn að tryggja sér 271
kjörmann þegar hann var lýstur sig-
urvegari í Flórída-ríki fyrir fjórum
árum, Gore hafði aðeins 267. Hefði
Gore unnið Flórída hefði hann fengið
25 kjörmennina sem Flórída hafði þá
(breytingar á kjörmannafjölda hvers
ríkis hafa verið gerðar í samræmi við
mannfjöldatölur; Flórída hefur nú 27
kjörmenn) og því komist í 292 en
Bush aðeins haft 246. Gore hefði orðið
forseti Bandaríkjanna við þær að-
stæður.
Í langflestum ríkjum Bandaríkj-
anna, jafnvel allt að 35 ríkjum, er nið-
urstaðan í raun þegar ljós nema eitt-
hvað verulega óvænt gerist. Við
vitum t.d. næstum því fyrir víst að
John Kerry mun fara með sigur af
hólmi í Kaliforníu og New York-ríki,
rétt eins og við vitum að Bush mun
hafa betur í Texas og í flestum ríkjum
Suðurríkjanna (það er þó mjótt á
munum í Nýju-Mexíkó og Flórída og
hugsanlega Missouri og Arkansas).
Bush mun að öllum líkindum vinna
sigur í mun fleiri ríkjum en Kerry.
Mörg þeirra ríkja þar sem stuðn-
ingur við Bush er hvað mestur eru
hins vegar lítil og fámenn. Nefna má
sem dæmi að Bush mun örugglega
vinna yfirburðasigur í Wyoming – ein
skoðanakönnun bendir til að þar sé
fylgi hans 65% en að Kerry hafi að-
eins 29% – en það skilar honum aldrei
meiru en þeim þremur kjörmönnum,
sem frá Wyoming koma.
Jafnir með 269 kjörmenn?
Kjörmannakerfið er því marg-
slungið og að ýmsu er að huga í svo
jöfnum kosningum sem þessum. Hið
sama gæti gerst nú og gerðist fyrir
fjórum árum, að annar hvor fram-
bjóðenda fengi fleiri kjörmenn en
hins vegar færri atkvæði á landsvísu
en keppinauturinn (fleiri greiddu
Gore atkvæði sitt heldur en Bush í
kosningunum 2000).
Og síðan er sá möguleiki reyndar
fyrir hendi að báðir fái 269 kjörmenn;
til þess að það gerist þurfa úrslitin í
einstökum ríkjum að verða nákvæm-
lega þau sömu og fyrir fjórum árum
nema hvað New Hampshire og Vest-
ur-Virginía þyrftu að kjósa Kerry í
stað Bush. Óþarfi er að taka fram að
menn vilja helst ekki leiða hugann að
þessum möguleika, deilurnar sem
urðu 2000 myndu sennilega teljast
barnaleikur miðað við það sem þá
myndi verða.
Líklega um tíu lykilríki
Hugsanlegt er að tölur frá Flórída
skeri úr um hvor fer með sigur af
hólmi, rétt eins og fyrir fjórum árum.
En hér skal því spáð að úrslitin nú
ráðist í ríkjunum í grennd við vötnin
miklu (Superior-vatn, Michigan-vatn,
Ontario-vatn, Erie-vatn og Huron)
norðaustan við miðju Bandaríkjanna
(Wisconsin, Michigan, Ohio o.s.frv).
Það er nefnilega þannig að í all-
nokkrum ríkjum á þessu svæði er
staðan tiltölulega jöfn, á meðan hún
er öllu ljósari annars staðar. Og um
tiltölulega marga kjörmenn er að
keppa í þessum ríkjum.
Hér ber að taka fram að ekki ber
öllum saman um hvaða ríki eigi að
telja til svonefndra „lykilríkja“ sem
geti farið til hvors frambjóðanda sem
er (e. swing-states). Spádómar þar að
lútandi geta auk þess breyst frá degi
til dags, eftir því sem nýjar fylgi-
skannanir eru gerðar í viðkomandi
ríkjum. Skal að þessu sinni stuðst við
útleggingar dagblaðsins New York
Times frá því í gær.
Lykilríkin á þessum tímapunkti
eru alls tíu, að mati New York Times,
fjögur þeirra koma úr vesturhluta
Bandaríkjanna (Oregon, Nevada,
Colorado og Nýja-Mexíkó), Flórída
er síðan allra syðst á austurströnd-
inni og New Hampshire allra nyrst
en afgangurinn er á því svæði sem áð-
ur var nefnt: Minnesota, Wisconsin,
Iowa og Ohio. Af þessum tíu ríkjum
skipta Ohio og Flórída mestu, hafa
flesta kjörmennina.
Ástæða er aftur á móti til að nefna
að NYT skilgreindi Michigan í gær
(og sömuleiðis Pennsylvaniu, sem er
ögn austar) ekki sem „lykilríki“, telur
þau hallast að Kerry.
Oft á ferð í Flórída og Ohio
Til stuðnings þeirri kenningu að
úrslitin muni ráðast á tiltölulega litlu
svæði í norðausturhluta Bandaríkj-
anna – og svo hugsanlega í Flórída –
má nefna þá staðreynd að það er ein-
mitt þar sem Bush og Kerry hafa eytt
mestum tíma sínum í kosningabarátt-
unni; sbr. fjölda heimsókna þeirra til
Flórída, en þaðan koma 27 kjörmenn,
og Ohio, en þaðan koma 20 kjörmenn.
The Washington Post fylgist sér-
staklega með því hvar þeir Bush og
Kerry eyða tíma sínum og af þeim
upplýsingum má ráða að Ohio-ríki
skipti allra mestu máli, frá og með 3.
mars (þegar ljóst var orðið að Kerry
yrði frambjóðandi demókrata) hefur
Bush heimsótt Ohio fjórtán sinnum
og Kerry 21 sinnum. Báðir hafa einn-
ig verið mikið á ferli í Flórída, auk
Pennsylvanyu, Wisconsin og Iowa.
Keppt um 104 kjörmenn
Sem fyrr segir taldi New York
Times „lykilríkin“ í gær aðeins vera
tíu. Í kortinu sem fylgir þessari út-
tekt má sjá mat þeirra á stöðunni í
einstökum ríkjum eins og hún er nú.
Hvorugur frambjóðendanna er kom-
inn yfir endamarkið, Kerry hefur 221
kjörmann tryggan eða nokkuð trygg-
an en Bush 213; niðurstaða NYT er
sú að óvíst sé hvar 104 kjörmenn
lendi (samtala fjölda kjörmanna úr
lykilríkjunum tíu). Það má því segja
að baráttan á endasprettinum standi
um þessa 104 kjörmenn.
Hér hefur ekkert verið minnst á
neytendafrömuðinn Ralph Nader, en
nafn hans er á kjörseðlum í mörgum
ríkja Bandaríkjanna. Ekki er líklegt
að hann vinni nokkurs staðar sigur;
hann gæti hins vegar hugsanlega haft
þau áhrif að Kerry missti af sigri í
einhverjum lykilríkjanna og það yrði
demókratanum án efa dýrkeypt.
270 kjörmenn þarf til að bera sigur úr býtum í bandarísku forsetakosningunum
Sigur í Ohio eða
Flórída gæti
skipt sköpum
Fréttaskýring |Bandaríkjamenn ganga að kjör-
borðinu 2. nóvember nk. og velja sér nýjan for-
seta. Staðan er hnífjöfn á þessum tímapunkti
en Davíð Logi Sigurðsson segir að úrslitin geti
ráðist í ríkjunum sem liggja nálægt vötnunum
miklu í austurhluta landsins.
John Kerry George W. Bush
david@mbl.is

 

 
 

 

 

 
 
  

 
 


   !"

#
 "

$ 
!

%&
&

' "
%
  


 

(
 ) 
*  
  
$' 
,'+
( - 

.' " 

  /  

& 
'
  &

 -"0

 


00




 

 
 




 
 

 
 

 



  
     


       

        


 !"#$%&!'#'()'') 



  !
  
14 MÁNUDAGUR 18. OKTÓBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Fáðu sendinguna samdægurs
með Póstinum
Hefur þú efni á að bíða til morguns?
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
IS
P
23
96
1
1
0/
20
04
HARÐIR bardagar
stóðu austan við
borgina Fallujah í
Írak í gær milli
liðsmanna
Banda-
ríkjahers og sveita uppreisnar-
manna sem andvígir eru veru
Bandaríkjamanna í landinu. Fullyrt
er að þrír Írakar hafi beðið bana í
loftárásum Bandaríkjamanna í fyrri-
nótt og tveir bandarískir hermenn
eru jafnframt sagðir hafa fallið. Þá
fórust níu íraskir lögreglumenn þeg-
ar uppreisnarmenn sátu fyrir þeim
nærri borginni Latifiya, suður af
Bagdad.
Bandaríkjamenn hafa setið
um Fallujah frá því á fimmtu-
dag. Eru aðgerðirnar nú
liður í viðleitni til að ná
stjórn á svæðum, þar
sem uppreisnar-
menn eru öfl-
ugir, í að-
draganda
kosninga sem eiga að fara fram í
Írak í janúar. Snemma í síðustu viku
hafði Ayad Allawi, forsætisráðherra
írösku bráðabirgðastjórnarinnar,
hótað því að ráðist yrði til atlögu í
Fallujah ef íbúarnir framseldu ekki
Jórdanann Abu Mussab al-Zarqawi,
sem talinn er einn helsti leiðtogi upp-
reisnaraflanna.
Íraksstríðinu mótmælt
Tugir þúsunda manna tóku þátt í
mótmælum gegn stríðinu í Írak í
London í gær. Þátttakendur hróp-
uðu slagorð gegn breskum og banda-
rískum stjórnvöldum og fóru fram á
að bundinn yrði endi á „hið ólöglega
hernám Íraks“. Fólk flautaði og veif-
aði spjöldum sem á stóð m.a. „her-
mennirnir verði kallaðir á brott“ og
„[Tony] Blair verður að víkja“.
Skipuleggjendur göngunnar sögðu á
bilinu 65 og 75 þúsund manns hafa
tekið þátt í mótmælunum en lögregl-
an taldi göngumenn aðeins hafa ver-
ið á bilinu 15 til 20 þúsund.
Hart barist í Fallujah
Reuters
Þessi maður tók þátt í mótmælunum sem fram fóru í London í gær.
Fallujah, London. AFP, AP.