Morgunblaðið - 18.10.2004, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. OKTÓBER 2004 21
Með þessu væri launakerfi
grunnskólanna fært nær því sem
tíðkast í þeim fyrirtækjum sem
menn vilja gjarnan bera sig saman
við, en ég hygg að þar sé nánast
undantekningarlaust um fast-
launasamninga að ræða og að
menn vinna undir verkstjórn
stjórnenda allan vinnutímann.
Kennarar búa við miklu meira at-
vinnuöryggi og betri lífeyrissjóð
en gengur og gerist meðal starfs-
manna téðra fyrirtækja og auðvit-
að hlýtur það að vera partur af
kjörunum.
Þeir vilja að grunnlaun þeirra
hækki úr 150 til 160 þúsundum í
230 þúsund. Þetta er ekki ósann-
gjörn krafa og ég fyrir mitt leyti
styð hana heilshugar. Nú hefur
komið í ljós að meðalheildarlaun
kennara eru um 250 til 260 þúsund
krónur. Í því felst kannski lausnin
á þessari erfiðu deilu. Það hlýtur
að vera hægt að finna gott og
sanngjarnt kerfi sem hækkar
grunnlaunin verulega, þannig að
þau verði t.d. á bilinu 230 til 330
þúsund,“ sagði Hafsteinn.
Leikreglurnar duga ekki
Nokkrir ræðumenn þökkuðu
Hafsteini sérstaklega innlegg hans
til umræðunnar. Þórunn Svein-
bjarnardóttir alþingismaður sagði
tillögur Hafsteins skynsamlega til-
raun til nýrrar hugsunar um
hvernig ætti að leysa þann hnút
sem kennaradeilan væri komin í.
Árni Gunnarsson, fyrrv. alþing-
ismaður, gerði kennaradeiluna
einnig að umtalsefni og minnti á að
ríkisvaldið hefði ekki fyrir margt
löngu gert samninga við hjúkrun-
arfræðinga og lækna. ,,Samninga
sem eru með ofur háum launum og
hafa leitt til mikils umróts á launa-
markaði. Ríkið getur ekki skotið
sér undan ábyrgð á kennarasamn-
ingunum og við verðum að gera
stjórnvöldum skýra grein fyrir
því,“ sagði Árni.
Ásmundur S. Pálsson, formaður
bæjarráðs Sveitarfélagsins Ár-
borgar, sagði að laga þyrfti stöðu
sveitarfélaganna. Hann sagðist
vera mjög svartsýnn á lausn í
kennaradeilunni. Leikreglurnar
dygðu ekki og menn væru fastir í
tæknilegum atriðum.
ykkja hærri
nnarra um
minni vinnu
a, minnkun
sem í spil-
íklega ekki
ist bara ef
gin fá meiri
ldlega ekki
mfram aðra
ð í staðinn.
ðunni og því
ð landa ein-
þessu tagi
m vonbrigð-
klu minna í
sagði Haf-
nær því
tækjum
sérstaklega
nýtt kerfi,
m tíðkast í
m kennarar
saman við“,
ri yfirvinna
yndinni og
þeirri sem
ði hent út.
æri einfald-
tíu klukku-
ir ynnu að
í skólanum
ng og önnur
gefa kost á
ma, s.s. eins
vinnumark-
amkomulag
og skóla-
u valið um
skyldu og
ve kennslu-
Mætti t.d.
ldu frá 26
tíma. Sér-
fyrir ferðir
ra fram yfir
fyrir kvöld-
n t.d. tveir á
anlega mið-
fsaldur og
og nú er.
á flokksstjórnarfundi Samfylkingarinnar
jóri ASÍ
vert að
deiluna
fylk-
enn-
tals-
mar
innfædda um fyrirbyggjandi að-
ferðir gegn alnæmi, svo dæmi séu
tekin. Þá fá foreldralaus börn og
fjölskyldur, sem eiga um sárt að
binda, stuðning og reglulegar
heimsóknir frá sjálfboðaliðum
sem hjálpa þeim að annast ým-
islegt.
Ráðgjafar fara um sveitir
Jónas segir að ráðgjafar fari
um sveitirnar og leiti uppi for-
eldralaus börn í vanda. Fyrst er
lögð áhersla á að sinna grunn-
þörfum barnanna, þaki yfir höf-
uðið, fatnaði og næringu en síðan
er þeim hjálpað að finna leiðir til
að framfleyta sér. Um 750 börn
fengu fatnað og 20 einföld hús
verða byggð á árinu. Tíu eru þeg-
ar tilbúin og önnur tíu í smíðum
og veita þau 65 foreldralausum
börnum varanlegt heimili. „Þetta
eru mikil umskipti fyrir börnin
sem flest bjuggu áður í strákofum
sem þau höfðu ekki þekkingu eða
getu til að halda við,“ segir Jónas.
Mörg barnanna áttu lítinn skika
þar sem foreldrar þeirra ræktuðu
korn eða banana en börnin höfðu
ekki líkamlega burði eða þekk-
ingu til að halda ræktun áfram.
Ráðgjafarnir aðstoða börnin við
að finna hvaða leið hentar þeim
best til framfærslu. Fengu sum
þeirra geit eða hænur og rúmlega
1.500 börn fengu sáðkorn, maís og
baunir, og aðstoð við að koma
ræktun af stað. Er það að sögn
Jónasar úrvals sáðkorn sem gefur
mun meiri uppskeru en það sem
hingað til hefur verið notað í hér-
aðinu. Ráðgjafarnir kenna börn-
unum að yrkja jörðina og fylgja
þeim síðan eftir.
Þá stunda 50 börn nú iðnnám
með stuðningi Hjálparstarfs
kirkjunnar. Fá þau verklega þjálf-
un í hjóla- og bílaviðgerðum,
smíðum, bakstri eða fatasaumi og
er markmiðið að þau geti starfað
sjálfstætt að náminu loknu og séð
sjálfum sér og systkinum far-
borða.
Um 1.500 foreldralausbörn í Úganda nutugóðs af söfnun á veg-um Hjálparstarfs
kirkjunnar á fyrri hluta ársins en
fénu, samtals um 20 milljónum
króna, var safnað í söfnun Hjálp-
arstarfsins á Íslandi um síðustu
jól.
Að sögn Jónasar Þóris Þór-
issonar, framkvæmdastjóra
Hjálparstarfs kirkjunnar, er ár-
angur Hjálparstarfs kirkjunnar af
hjálparstarfi í Rakaí-héraði í Úg-
anda mjög góður, en áhersla er
lögð á að virkja innlenda sjálf-
boðaliða og byggja upp stuðnings-
kerfi sem hjálpar foreldralausum
börnum að ná tökum á tilverunni
og efla sjálfsbjargarviðleitni
þeirra. Flest þeirra hafa misst
foreldra sína af völdum eyðni.
Hlutfall eyðnismitaðra
yfir 20% í Ssembabule
Samstarfsaðili Hjálparstarfs
kirkjunnar í Úganda er Lúth-
erska heimssambandið. Að sögn
Jónasar hafa sem dæmi um 130
börn fengið aðstoð á árinu við að
gera við húsakynni sín sem oft á
tíðum eru hriplek. Fengu þau um
600 bárujárnsplötur sem gefnar
voru til þessa verkefnis. Segir
Jónas að vatnshelt þak geti skipt
sköpum á regntímanum um hvort
hýbýlin séu byggileg eða ekki.
Bárujárnsplötur eru hátt metin
verðmæti á þessum slóðum og
dæmi eru um að munaðarlaus
börn hafi þurft að berjast fyrir
eignarhaldi sínu á einni ryðgaðri
plötu sem foreldrarnir hafi látið
eftir sig.
Áformað er að sjálfstæð samtök
ráðgjafa taki við hjálparstarfinu í
árslok 2005 og lýkur þar með
tveggja ára stuðningi Hjálp-
arstarfsins við verkefnið.
Að sögn Jónasar hefur grunnur
verið lagður að sams konar upp-
byggingu í nágrannahéraðinu,
Ssembabule, en þar er hlutfall
eyðnismitaðra rúmlega 20% borið
saman við 6% á landsvísu og er
fjöldi foreldralausra barna í hér-
aðinu talinn vera um 27 þúsund.
Hjálparstarf í Úganda er marg-
þætt og byggist sem fyrr segir á
að virkja innlenda sjálfboðaliða
sem fá þjálfun í að kenna fólki
betri ræktun á landi og um hrein-
læti og aðrir fá fræðslu í að fræða
Hjálparstarf kirkjunnar í Úganda
EKKJA með þrjú börn í Ssembabule-héraði í Úganda, sem hér sést á
mynd ásamt Jónasi Þóri, naut aðstoðar íslensku söfnunarinnar en unnið
var að byggingu íbúðarhúss fyrir fjölskylduna sem á um sárt að binda.
Eiginmaður hennar lést úr eyðni og bræður mannsins höfðu tekið rækt-
arland fjölskyldunnar til sinna nota og látið ekkjunni eftir lítinn jarð-
skika. Sem þakkætisvott til íslensku þjóðarinnar færði ekkjan Jónasi
þessa hænu þegar hann var á ferð þar nýlega með þökk fyrir aðstoðina.
Segja má að konan hafi gefið af skorti sínum fremur en nægtum því hún
átti aðeins þrjár hænur. Þar sem Jónas gat ekki tekið hænuna með sér til
landsins varð hænan áfram í varðveislu konnunnar.
1.500 börnum
komið til bjargar
Ljósmynd/Jónas Þ. Þórisson
Systkinin Júlíus, 18 ára, James, 16 ára, Gerald, 13 ára, Joyce, 11 ára og Maidina, 8 ára, fyrir utan hrörlegt hús
sitt sem komið er að falli. 130 börn hafa fengið aðstoð á árinu við að gera við húsakynni sín.
Þakklætisvottur til íslensku þjóðarinnar
Ljósmynd/Hjálparstarf kirkjunnar
lkingarinnar, sagði þetta húsnæði afar mikilvægt
til að mynda félagar utan af landi litið inn þegar
tyrkja tengsl samfylkingarmanna.
Morgunblaðið/Kristinn
„SAMFYLKINGIN telur að út-
boð á rekstri hverfagrunnskóla
til einkaaðila geti fyllilega sam-
ræmst stefnu flokksins um upp-
byggingu grunnskólans, ef að
því er gætt að nemendur/
foreldrar njóti sömu þjónustu
hvað varðar gæði kennslunnar,
aðgengi barna í viðkomandi
hverfi og þeirra félagspólitísku
markmiða sem sett eru,“ segir í
greinargerð starfshóps á vegum
Framtíðarhóps Samfylking-
arinnar um rekstrarform í al-
mannaþjónustu, sem lögð voru
fram til umræðu á flokksstjórn-
arfundi á laugardag.
Þar segir ennfremur að ýmsir
fjárfestingar- og rekstrarþættir
geti einnig verið betur komnir í
höndum einkaaðila. Nauðsyn-
legt sé að sveitarfélög kanni for-
dómalaust hvenær slíkt leiði til
hagfelldari útkomu og jafnvel
aukinnar nýsköpunar, eins og
þar segir.
Tekið er fram að ef slíkar
leiðir séu farnar eigi skilyrð-
islaust að fara fram útboð. Einn-
ig kemur fram að meginreglan
eigi að vera sú að grunnskólar
verði hverfisskólar sem reknir
séu á ábyrgð sveitarfélaga.
„Skoða má eftirfarandi
rekstrarfyrirkomulag grunn-
skóla:
 Sveitarfélagið byggir og á
skólahúsið og sér alfarið um
rekstur skólans. Um getur
verið að ræða einhverja að-
keypta þjónustu, t.d. viðhald
og ræstingar. Þetta er lang-
algengasta fyrirkomulagið.
Sums staðar úti á landi hafa
verið stofnuð byggðasamlög
um byggingu og rekstur skól-
anna.
 Sveitarfélagið sér alfarið um
skólastarfið en leigir skóla-
húsið ásamt stoðþjónustu í
einkaframkvæmd.
 Sveitarfélagið leggur til
skólahúsið en semur við
einkaaðila um að annast
skólastarfið, t.d. Hjallaskóli.
 Sjálfseignarstofnun eða
einkaaðili stofnar skóla og
semur við viðkomandi sveit-
arfélag um tiltekinn fjárhags-
legan stuðning vegna rekstr-
ar skólans, t.d. Ísaksskóli og
Landakotsskóli.
 Sveitarfélagið býður út
byggingu, rekstur og skóla-
starf, t.d. í 25 ár. Um getur
verið að ræða fjórþætta
samninga, þ.e. um leigu, fast-
eignarekstur, kennslu og
fæði. Til greina kemur að
bjóða út byggingu og fast-
eignarekstur sérstaklega og
kennslu og fæði sérstaklega.
Var gert í Áslandsskóla og
dæmi eru um þetta úr nokkr-
um leikskólum, t.d. á Sjálandi
í Garðabæ,“ segir m.a. í grein-
argerðinni.
Móta tillögur um
leikreglur
viðskiptalífsins
Greinargerðir starfshópa Fram-
tíðarhóps Samfylkingarinnar
verða áfram til umfjöllunar sem
efniviður í stefnu Samfylking-
arinnar, sem afgreiða á á lands-
fundi næsta haust. Fram kom í
máli Ingibjargar Sólrúnar Gísla-
dóttur, varaformanns flokksins
og formanns Framtíðarhópsins,
á flokksstjórnarfundinum, að á
næstu mánuðum munu starfs-
hópar á vegum Framtíðarhóps-
ins vinna að mótun tillagna m.a.
um stöðu Íslands í samfélagi
þjóðanna, leikreglur viðskipta-
lífsins og lýðræði og jafnrétti.
Útboð á
rekstri
grunnskóla
samræmist
stefnu
flokksins
omfr@mbl.is