Sunnudagsblaðið - 03.11.1963, Blaðsíða 8

LJÓSHÆRÐUH, renglulegur pilt-
ur. ekki tvítugur, stendur á þil-
fari eins af „Fossunum”, sem er
að sigla út a.f löngum og mjóum
firði vestra.
Pilturinn horfir athugull á tvo
gamla, veðurbltna sjómenn gutla
í hálsi á síðasta farmbátnum, sem
er að fara í land, en hinn þriðji
stendur í skutnum og er að bisa
við brotinn kandískassa, auðsjáan-
lega í þeim tilgangi að ná þar í
ókeypis mola, sem síðan má geyma
í snýtuklút, þar til heim er komið.
Þá gellur við í gegnum fjanda-
ganginn í akkerisvintjunni bál-
reið rödd stýrimannsins: „Þú
þarna djöfull, sjáðu kassann í
friði”.
Sá, sem talað er til, heykist
hljóðlaust niður á „plittinn” og
sleppir kassanum, en skýtur um
leið augum í skjálg til gufutrölls-
ins og ibúa þess, sem í þetta sinn
hafa gert sig að hans siðferðilegu
forsjón. PÍÍtinn tekur sárt til
gamla mannsins, og verður ónota-
legt af að sjá, hve vesældarlega
iiann tekúr þessum ruddalegu á-
kúrum.
Hann veit, að hinn mikli járn-
skrokkur, með himlngnæfandi
möstrum, reyk- og gufuspúandi
vélum og gegnumskerandi öskri,
er í huga gamla sjómannsins eins
og fjarlægur og lítt skiljanlegur
heimur, hvers áhrlf og snerting
maður eigi fær skilið á hversdags-
legan hátt, og því verður viðbragð
lians undan óumflýjanlegri til-
veru þessa óskiljanlega heims
bæði auðmjúkt og ratalegt í senn.
Að stundu liðinni er „Fossinn”
kominn út fyrir fjarðarkjaft og þá
stendur pilturinn enn við öldu-
stokkinn og rennir sjónum yfir
hnarreist fjöll og fjarðamúla, sem
eru að hverfa og renna saman í
langan og breiðan, gráan borða,
undir blárri hjálmhúfu loftsins.
Hann er búinn að fara um allt
skipið og skyggnast um eftir rúmi,
en það er hvergi að fá nema I lest-
inni, og þykir honum það sízt fýsi-
legur samastaður.
Þar var kös af fólki á öllum
aldri, sem búið hafði sér náttból
á fiðursængum, dívönum, mat-
vörusekkjum, þakpapparúllum og
skolpleiðslurörum. En með því að
hinir notalegri staðirnir voru yfir-
fullir af körlum og konum í inni-
legri sameiningu og án alls mann-
greinarálits, þá bjóst hann við, að
sitt hlutskipti yrði papparúllurnar
eða skolprörin, og vildi hann í
lengstu lög fresta, í öllum skiln-
ingi, svo liörðum örlögum.
Hann ranglaði því aftur undir
varastýrið og var svo þrælhepp-
inn að slysast þar á kaðlaiirúgu,
sem var auð þá stundina. Var
hann því fljótur að leggja hana
undir sig og gera sig sem breið-
astan í sætinu. Fótastillinguna
skeytti hann minnst um, enda voru
skórnir ekki verulega ríkmannleg-
ir, en snotran, gráan rykfrakka
brelddi hann vandlega yfir hnén
og þar á ofan svartan járnstaf
lakkdreginn, með nikkelhúðuðu
handgripi. Það var til að sjá ekki
ólíkt gljáandi íbenholti og glitr-
andi sUfrl, enda var þetta mesti
forláta gripur, sem kostað hafði
sinar tvær krónur og tuttugu aura,
Brúna ferðatösku og lúða, setti
setti hann við hlið sér. Er hann
hafði þannig um búizt, og leit
með velþóknun yflr allt, sem
hann hafði gert, og sá það var
harla gott, varð hugurinn bljúgur
og lundin létt, en lind hins orð-
vana ljóðs, sem falin liggur í
brjósti hvers íslendings, spratt
fram hrein og tær eins og lind sú,
er af bergi streymir.
Hver, sem hefur reynt það að
sitja heila nótt á skolpleiðslurör-
um og hvfla sig á því að hafla bak-
ánu upp að þakpappahlaða, hann
má lofa það ef hann vjll, ,en það
munu fæstir gera. Jafnvel þó að
gott sé í sjóinn og sumarnótt hafs-
ins fylli lestina andhlýju og ann-
ariegri ró, þá er slíkt náttból ekki
til þess fallið að njóta þar sælla
drauma, á nótt eður degi.
Það fór eins og piltinn hafði ór-
að fyrir, er hann fór að leita sér
náttstaðar þá lenti hann á rör-
unum og þakpapparúllunum, á-
samt tveim eða þrem öðrum, sem
sýndust taka þeim forlögum með
óbifanlegri ró, svo ill sem þau
voru. En með söguhetju vora höfðu
þau farið þannig, að fyrst og
fremst liöfðu þau rænt hann öllu
hefðarmanns útliti, því að þarna
varð hann að sitja samanhnipr-
aður á sínum snotra frakka til
þess að hafa viðþol. Silfrið og
íbenholtið í stafnum góða sá hann
ekki lengur; að ekki sé talað um
llstina, hina streymandi lind án
orða, sem fyrir löngu var gengin
allrar veraldar veg.
Hugurinn var fullur af mátt-
vana reiði, viðbjóði, sorg og ve-
sælli sjálfsmeðaumkun með bjána-
legri heimspeki 'í bland.
Hann var að reyna að stytta
tímann með því að horfa í kring-
um sig.
Einkum hafði hann gætur á
dimmasta horni lestarinnar, þar
sem pera hafði verið skrúfuð nið-
ur til þess að forðast hnýsni ná-
ungans, og að því, er liann hugði,
dylja fyrir honum eitthvað af
kenndum Freyjukatta.
Þar grillti f eldrautt vattteppi, sem
skýldi tveim mönnum og einni
konu, að því er fremst mátti sjá.
Hann gerði sér í hugarlund, að
konan væri í grænum kjól úr
128 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ