Sunnudagsblaðið - 14.03.1965, Blaðsíða 15

Konungurinn hafði enn citt
vopn eftir. Hann hótaði nú að
láta ákæra Tómas fyrir meinsæri;
hann hefði áður svarið að hann
skyldi fallast á þessar kröfur, en
nú hygðist hann greinilega ætla
að rjúfa þann eið. Við þessa hót-
nn lét Tómas skyndilega undan.
An þess að hafa neitt samráð við
biskupana lýsti hann því yfir, að
konungurinn þröngvaði sér til að
skrifa undir; hins vegar neitaði
hann að leggja innsigli sitt við
skjalið og hann sendi sérstakan
sendimann til páfa til að biðjast
fyrirgefningar á því, að hann
hefði svikið kirkjuna. En með því
að láta undan á þennan hátt, tókst
honum bæði að móðga konunginn
og koma sér út úr húsi hjá bisk-
upunum, sem höfðu staðið óbug-
aðir gegn kröfum konungsins.
Eftir fundinn sendi Hinrik
greinarnar sextán til páfa til stað-
festingar. Alexander III, sem þá
sat á stóli Péturs postula, var að
vísu afar háður konungi Breta-
veldis, en þrátt fyrir það gat hann
ekki viðurkennt jafngífurlega
réttindaskerðingu kirkjunnar
eins og fólst í afnámi áfrýjunar-
réttarins til páfa. Hann gat ekki
staðfest opinberlega reglur, sem
gengu í berhögg við allt, sem fyr-
irrennarar hans höfðu barizt fyr-
ir. Alexander stáðfesti því aðeins
sex af greinunum og um leið
leysti hann Tómas Becket undan
Öllum eiðum, sem hann kynni að
hafa svarið um að fara eftir þess-
um greinum.
Þessi synjun páfa gerði Hinrik
enn ákveðnari í því að losa sig
við þann mann, sem hann taldi
bera ábyrgð á synjuninni. í októ-
ber kallaði konungur saman ríkis-
ráðsfund í Northampton, og þang-
að lét hann stefna erkibiskupnum
fyrir smávægilegar yfirsjónir. —
Þegar á þingið kom, lét konung-
ur ásakanirnar rigna yfir erki-
biskupinn og krafðizt þess, að
hann yrði dæmdur frá öllum eig-
um sínum. Hann heimtaði einnig
fyrirvaralaust, að Tómas gerði
grein fyrir því fé, sem hefði far-
ið um hendur hans, er hann
gegndi kanzlaraembættinu, og sak-
aði hann um að hafa dregið sér
óleyfilega af því fé. Tómas bauðst
þá til að gjalda 2000 mörk í bæt-
ur, en því tilboði var liafnað.
Þessar harkalegu aðferðir kon-
ungs stöppuðu aðeins stálinu í
Tómas. Hann ákvað nú að víkja
ekki hársbreidd framar, heldur
taka á sig þær þjáningar, sem
kynnu að bíða hans síðar. Með
þessu hefst sá ferill hans, sem
síðar leiddi til píslarvættis hans
og heilagleika. Hann varpaði öllu
trausti sínu á guð og kirkjuna
og kom fram eins og fulltrúi
allra þeirra, sem berjast von-
lausri baráttu gegn órétti og yf-
irgangi. Auðmýkt og hógværð
urðu helztu eiginleikarnir í fari
hans. En hann fékkst ekki til að
víkja framar fyrir konungi. „Vilj-
irðu komast áfram í þessum
heim,i.” sagði einn trúbræðra
hans, ,,þá skaltu semja frið við
konunginn. En viljirðu þjóna
Guði, þá skaltu fara þínu fram
án ótta.” Þetta einsetti Tómas sér
að gera. Hann lýsti yfir, að allt
veraidlegt vald væri frá Guði kom-
ið, og því gæti sonur ekki dæmt
andlegan föður sinn, og hann
kvaðst skyldu skjóta öllum dóm-
um, sem konungur léti segja upp
yfir sér, til páfa.
13. október 1164 var Tómas
kvaddur fyrir ráðið til að hlýða
á dóm sinn. Áður en hann fór
að heinian söng hann messu til
heiðurs Stefáni píslarvotti, fyrsta
píslarvotti í sögu kristninnar. —
Síðan fyrirskipaði hann öllum við-
stöddum biskupum að bannfæra
hvern þann, sem kynni að leggja
hendur á sig. Síðan gekk hann á
fundinn í fullum skrúða og bar
kross fyrir sér eins og vopn. —
Lundúnabiskupinn mótmælti
þessu og sagði: „Ef þú reiðir upp
krossinn, mun konungurinn reiða
upp sverðið.” Þessum andmælum
svaraði Tómas um hæl: „Kross-
inn er tákn friðar. Eg ber hann
til verndar allrar ensku kirkjunn-
ar.”
Allan þenhan dag sat Tómas
einn í herbergi. Konungurinn og
aðalsmennirnir sátu í öðru og á
milli þeirra gekk stöðugur straum
ur sendimanna með tilboð og
gagntilboð, ásakanir og hótanir.
Á milli þessara heimsókna sat
Tómas einn og hélt fast í kross-
inn og þráblíndi á róðuna. And-
stæðingar hans litu á hann sem
glórulausan angurgapa, sem hefði
bitið í sig óverjandi afstöðu, —
mann, „sem er fífl og hefur allt
af verið fífl,” eins og Foliot
Lundúnabiskup orðaði það. Sjálf-
ur taldi hann sig vera að berj-
ast heilagri baráttu við óargadýr.
Frh. á bls. 223.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - SUNNUDAGSBLAÐ 215