Morgunblaðið - 01.12.2004, Qupperneq 8

8 MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Viðtöl við framliðið fólk
GUÐMUNDUR KRI
STINSSON
Æ
Ð
R
I
H
EIM
A
Framliðnir segja frá
andláti sínu
og lífinu fyrir handan
TIL
ÆÐRI HEIMA
Hér eru frásagnir 26 fram-
liðinna af fyrstu lífsreynslu
fyrir handan og ítarleg
frásögn einkasonar, sem
fórst í bílslysi í marz 2002.
Runólfur, stjórnandi
Hafsteins, segir sögu sína.
Sýnir Bjargar við dánarbeð
og gerð er grein fyrir hug-
myndum þjóðkirkjunnar
um dauðann og annað líf
og áhrifum spíritismans á
trúarskoðanir þjóðarinnar.
Árnesútgáfan
Sími 482 1567
Svona, það er ekkert að óttast, elskan, ég bara fresta kjarnorkustríðinu þangað til við
verðum búin að selja.
Spölur gæti lækkaðveggjald um Hval-fjarðargöngin veru-
lega með því að ná fram
lækkun á vaxtakostnaði
fyrirtækisins en til þess
þarf að endurfjármagna
lán sem tekin voru vegna
byggingar ganganna, þar
sem mun lægri vextir eru í
boði nú en voru á þeim
tíma sem lánin voru tekin.
Þetta kemur fram í at-
hugun Ríkisendurskoðun-
ar sem unnin var fyrir
samgönguráðuneytið. Í
henni segir að ná megi
fram kostnaðarlækkun hjá fyrir-
tækinu með endurfjármögnun.
Telur Ríkisendurskoðun að með
skuldbreytingu innlendra lána
gætu sparast 50 milljónir í raun-
vaxtakostnað á ári og að endur-
fjármögnun erlendra lána gæti
einnig skilað verulega lægri
vaxtakostnaði til lengri tíma mið-
að við vaxtastig eins og það er í
dag, þrátt fyrir nokkuð háan upp-
greiðslukostnað sem bundinn sé í
núverandi samningum við erlendu
lánardrottnana.
Endurfjármögnun í skoðun
Stjórn Spalar, sem hefur raun-
ar um nokkurra mánaða skeið
haft til skoðunar þann möguleika
að endurfjármagna lán félagsins,
tekur undir þetta álit Ríkisendur-
skoðunar, þó með þeim fyrirvara
að tala hennar um vaxtasparnað
vegna innlendu lánanna sé í hærri
kantinum þar sem dýrasti hluti
innlendra lána við ríkissjóð, sem
beri 9,2% vexti, verði greiddur
upp strax á næsta ári. Líklegast
sé því að sparnaðurinn gæti numið
28–29 milljónum króna en minnt
er á innlendu lánin, sem nemi lið-
lega tveimur milljörðum króna,
séu öll hjá ríkissjóði sem hafi því
nokkuð um kjörin að segja og því
þurfi að semja um skuldbreytingu
þeirra; fulltrúar Spalar hafi þegar
átt fund með fulltrúum fjármála-
ráðuneytisins vegna málsins.
Þá telur Spölur að það þurfi að
fara afar vel yfir málin að því er
varðar endurfjármögnun erlendra
lána; uppgreiðslukostnaðar á lán-
um geti numið 450–550 milljónum
og því þurfi menn að vera alger-
lega vissir um að slík aðgerð skili
árangri.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar
kemur fram að nettótekjur af um-
ferð um göngin nema rúmum 930
milljónum króna í ár. Þegar tekið
hafi verið tillit til rekstrarkostn-
aðar standi eftir rúmar 700 millj-
ónir króna til greiðslu afborgana
og vaxta eða sem jafngildi 76% af
nettótekjum fyrirtækisins, en
þetta hlutfall hafi verið frá 74%
upp í 85% á undanförnum fimm
árum.
Fram kemur að rekstrarkostn-
aður Spalar hækkaði úr liðlega
102 milljónum árið 2000 í 172
milljónir í ár, á verðlagi hvers árs.
Mest var hækkunin milli áranna
2001 og 2002 en þá hækkaði
rekstrarkostnaðurinn úr 109
milljónum í 165 milljónir, meðal
annars vegna hækkunar iðgjalda
á tryggingum félagsins í kjölfar
atburðanna 11. september 2001.
Fram kemur í athugun Ríkis-
endurskoðunar að meðalveggjald
um göngin hefur lækkað um 22%
síðustu fimm árin miðað við verð-
lag hvers árs, eða úr 839 krónum
árið 1999 í 653 krónur í ár. Það
megi rekja til mikillar fjölgunar
ökutækja á tímabilinu eða úr um
einni milljón árið 1999 í tæpa eina
og hálfa milljón í ár og aukinni
sölu afsláttarkorta.
Þá kemur fram að langtíma-
skuldir fyrirtækisins námu 5,4
milljörðum króna í september síð-
astliðnum og höfðu lækkað um
200 milljónir króna frá árinu áður.
Lánin skiptast nokkurn veginn að
jöfnu milli erlendra og innlendra
aðila, þar sem ríkissjóður er lang-
stærstur innlendu aðilanna.
Erlendu lánin eru í dollurum,
pundum og evrum og eru með frá
6,7% upp í 8,1% vexti eftir mynt-
um. Innlendu lánin eru verð-
tryggð með 6% og 9,2% vöxtum.
Iðgjöld lækki um 10 milljónir
Ríkisendurskoðun bendir einn-
ig á í athugun sinni að ná mætti
fram tíu milljóna króna lækkun á
tryggingum fyrirtækisins og einn-
ig komi til greina breytingar á
mannahaldi ef tekin yrði í notkun
sjálfvirk innheimta veggjalds.
Stjórn Spalar segir þegar hafa
verið unnið að þessu og þannig
muni iðgjöld trygginga lækka úr
um 60 milljónum í tæplega 50 en
tryggingaiðgjöld séu hæsti ein-
staki útgjaldaliðurinn í almennum
rekstrargjöldum félagsins.
Að því er varðar sjálfvirka inn-
heimtu veggjalds bendir Spölur á
að þegar göngin hafi verið opnuð
hafi verið kannaðir ýmsir kostir til
innheimtu veggjalds en niðurstað-
an hafi verið sú að hafa vakt við
göngin allan sólarhringinn, fyrst
og fremst vegna öryggissjónar-
miða. Reynslan hafi sýnt og sann-
að að vakt í gjaldskýlinu geti skipt
sköpum ef eitthvað bjátar á í
göngunum eða við þau. Bent er á
að mikill meirihluti vegfarenda
noti nú þegar sjálfvirkan inn-
heimtubúnað. Einhver sparnaður
næðist með því að leggja niður
vakt í gjaldskýli en það væri
óveruleg fjárhæð þegar horft væri
til þess að öryggi vegfaraenda
myndi minnka verulega.
Fréttaskýring | Er hægt að lækka veggjald
í Hvalfjarðargöngin?
Skoða endur-
fjármögnun
Ríkisendurskoðun telur Spöl geta lækk-
að vaxtakostnað og þar með veggjald
Umferð um göngin hefur aukist mikið.
Uppgreiðslukostnaður allt
að 450—550 milljónir

Spölur hefur um skeið haft til
skoðunar að endurfjármagna lán
félagsins en minnir þó á að inn-
lend lán þess séu öll hjá ríkinu
sem hafi því nokkuð um kjörin að
segja. Þá þurfi að fara afar vel
yfir málin að því er varðar end-
urfjármögnun erlendra lána,
uppgreiðslukostnaðar þeirra
geti numið 450–550 milljónum og
því verði menn að vera algerlega
vissir um að slík aðgerð skili ár-
angri áður en ákvörðun er tekin.
arnorg@mbl.is
„FYRIR mér er Reykjavík mið-
borgin,“ sagði Björgólfur Guð-
mundsson, formaður bankaráðs
Landsbanks Íslands, þegar hann
tók við viðurkenningu Þróunar-
félags miðborgarinnar, en félagið
veitir viðurkenningu þeim sem
hafa með eftirminnilegum hætti
stuðlað að þróun og uppbyggingu í
miðborg Reykjavíkur. Viður-
kenningin var veitt í tólfta sinn og
var verðlaunagripurinn hannaður
af Sigríði Ágústsdóttur leir-
listakonu.
Jakob H. Magnússon, formaður
Þróunarfélags miðborgarinnar,
sagði Landsbanka Íslands vel að
viðurkenningunni kominn því
bankinn hefði „styrkt miðborgina
með myndarlegum hætti, haldið
hugmyndasamkeppni meðal al-
mennings um miðborgina – og síð-
ast en ekki síst tekið ákvörðun um
að höfuðstöðvar bankans verði í
miðborginni, eins og verið hefur
frá stofnun hans árið 1885.“ Hann
sagði bankann vera órjúfandi hluta
miðborgarinnar og vonaði að það
yrði um langa framtíð. „For-
ráðamenn bankans hafa sýnt og
sannað að þeir eru hollvinir mið-
borgarinnar og vilja hag hennar
sem mestan og bestan.“
Björgólfur Guðmundsson, for-
maður bankaráðs Landsbankans,
veitti viðurkenningunni viðtöku og
þakkaði fyrir hönd bankans. „Við
erum stoltir af þessu og við viljum
leggja okkar skerf fram, og við
gerum það að miklum hug,“ sagði
Björgólfur og bætti reyndar við að
bankinn væri í vandræðum með að
fá leyfi til að gera eitthvað. „Eitt
er að vilja gera eitthvað og annað
er að fá leyfi til að gera það en
þetta stendur allt til bóta.“
Hann sagði ástæðuna á bak við
hugmyndasamkeppnina vera þá að
kanna hver hugur borgarbúa væri
til miðborgarinnar. „Það var rosa-
lega mikil þátttaka sem sagði okk-
ur að fólk vill hafa lifandi mið-
borg,“ sagði Björgúlfur og bætti
við að þátttakan hefði komið
mönnum geysilega á óvart og ver-
ið ánægjuleg.
Morgunblaðið/Kristinn
Jakob H. Magnússon, formaður Þróunarfélags miðborgarinnar, Björgólfur Guðmundsson, formaður bankaráðs
Landsbankans, og Einar Örn Stefánsson, framkvæmdastjóri Þróunarfélags miðborgarinnar.
„Fólk vill hafa lifandi miðborg“