Morgunblaðið - 01.12.2004, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 2004 31
MINNINGAR
✝ Matthías Bjarna-son fæddist í
Reykjavík 10. jan-
úar, 1926. Hann lést
á sjúkrahúsi í Lúx-
emborg 17. nóvem-
ber síðastliðinn. For-
eldrar Matthíasar
voru Bjarni Brands-
son, f. í Keflavík á
Snæfellsnesi 10.
september 1889, d. í
Reykjavík 3. janúar
1968 og Elín Jóns-
dóttir, f. í Leiru í
Leirársveit 14. nóv-
ember 1896, d. í
Reykjavík 19. nóvember, 1965.
Föðurafi Matthíasar var Brandur
Bjarnason, útgerðar- og formað-
ur, f. í Neðri-Lág á Snæfellsnesi 3.
október 1863, d. í Reykjavík 26.
febrúar 1925. Matthías var yngst-
ur fjögurra systkina, en hin voru
Jónas Hafsteinn sjómaður, f. 1918,
fórst með togaranum Jóni Ólafs-
syni, haustið 1942, Brandur bif-
reiðastjóri, f. 1920, d. 1977 og
Ingibjörg, húsmóðir, f. 1922, d.
1976.
Hinn 26. desember 1952 kvænt-
ist Matthías Margréti Guðrúnu
Magnúsdóttur, f. á Brekku í
Langadal fyrir botni Ísafjarðar-
djúps 9. júní 1932, d. 22. nóvember
saman soninn Gunnar Þorbjörn.
Frá fyrri hjónaböndum átti Gunn-
ar Ingi fyrir þau Huldu Margréti,
Guðrúnu Katrínu, Svanhildi Ástu,
Sverri Inga og Áslaugu Heiðu, en
Erna átti fyrir Daníel Jónsson
verkfræðistúdent. 4) Jónas Haf-
steinn rafeindavirki, f. 11. desem-
ber, 1959, kvæntur Inge Elisabeth
Nielsen. Þau eru búsett í Þýska-
landi. Frá fyrra hjónabandi átti
Jónas fyrir soninn Andra í Reykja-
vík og Inge dóttur í Þýskalandi.
Matthías var Reykvíkingur í
húð og hár, fæddur í Selbrekk-
unni, þar sem hann sleit barns-
skónum. Að skólaskyldu lokinni
fór Matthías að vinna fyrir sér.
Hann reyndi fyrir sér við ýmis
störf, þar á meðal millilandasigl-
ingar, áður en hann hóf sitt eig-
inlega ævistarf, verslunar- og
þjónustustarf hjá fyrirtækinu J.
Þorláksson og Norðmann í
Reykjavík, en þar vann Matthías í
um fjóra áratugi, eða þar til hann
fór á ellilífeyri árið 1993. Í rótleysi
ekkilsins, eftir andlát Margrétar
árið 1994, kynntist Matthías
þýskri ekkju, Marianne Wolf að
nafni, þar sem hann var á ferð er-
lendis. Með þeim Marianne tókst
smám saman traust vinátta, sem
leiddi til þess, að þau ákváðu að
hefja sambúð þar ytra árið 1996.
Þeirri sambúð lauk með andláti
Matthíasar, hinn 17. nóvember,
síðastliðinn.
Útför Matthíasar fer fram í Frí-
kirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 15.
1994. Foreldrar henn-
ar voru Magnús Jens-
son, bóndi á Brekku
og síðar Hamri, f. á
Gullhúsá í Snæfjalla-
hreppi 30. ágúst 1896,
d. í Reykjavík 19.
september 1969 og
Jensína Arnfinnsdótt-
ir húsfreyja, f. í Ísa-
fjarðarsýslu 7. sept-
ember 1894, d. í
Reykjavík 30. nóvem-
ber 1986. Þau Matth-
ías og Margrét bjuggu
fyrst á Vesturgötu
65a í Reykjavík, en
síðar í Búlandi 29. Börn þeirra
eru: 1) Jensína (Jenný), BA., f. 24.
ágúst 1952, gift Ásgeiri Torfasyni,
flugstjóra hjá Cargolux. Þau hafa
búið í Lúxemborg frá 1975 og eiga
saman þau Veru MA í myndlist og
Matthías verkfræðistúdent. Fyrir
átti Ásgeir þau Ingunni og Torfa,
frá fyrra hjónabandi, en Jenný
Önnu Margréti Birgisdóttur arki-
tekt, en hún býr í Sviss ásamt
makanum, Laurent Sonderegger
arkitekt og dótturinni Helenu
Margréti. 2) Bjarni Brands hús-
gagnasmiður, f. 8. október 1953.
3) Erna hjúkrunarfræðingur, f.
27. september 1957, gift Gunnari
Inga Gunnarssyni, lækni. Þau eiga
Það er sagt að góður sé hver
genginn. Það má vel vera að svo sé.
En þeir eru nú örugglega eitthvað
misgóðir, þessir gengnu. Það er ég
viss um. Og því segi ég þetta að nú
er enn einn okkar genginn – og það
einn af þeim bestu, að mínum dómi.
Þetta er hann Matti, tengdapabbi
minn, vinur og veiðifélagi. Þótt sárt
sé að missa Matta þá reynist mér
samt auðvelt að minnast hans. Það
er vegna þess að Matti átti orðið
svo mikla inneign í mér þegar hann
fór. Þess vegna hef ég af miklu og
góðu að taka þegar hugsað er til
baka. En það eru einmitt þess kon-
ar inneignir, sem eru okkur lang-
dýrmætastar, þegar yfir lýkur –
ekki þessar veraldlegu, heldur hug-
lægu – þessar óborganlegu.
En hver var þessi vinur og félagi
– hann Matti tengdapabbi? Fyrir
hvað stóð hann, þessi fyrrum vest-
urbæjarstrákur, sem sleppti lang-
skólagöngu til að missa ekki af líf-
inu og samtímanum? Þessi
myndarlegi strákur, já flotti gaur,
sem féll flatur fyrir lífsbyltingu
stríðsáranna og gerðist lífsglaður
heimsmaður, með hnattræn sjón-
armið og lífsviðhorf – löngu áður
en jafnaldrar hans í háskólum gátu
svo mikið sem gripið almennilega
líðandi daginn – á heimaslóð.
Matti var með sjómennsku föð-
urafans í æðunum og fylgdist með
öllum skipaferðum – íslenskum,
sem erlendum – alveg frá bernsku.
Ungur munstraði hann sig á frakt-
skip til að skoða heiminn. Hann var
með útþrá. Matti lét sig dreyma
um ferðalög um heim allan. Og
draumarnir hans rættust – loftleið-
is – með Ásgeiri tengdasyni:
Brazzeville – Kinsasa – Lusaga –
Kano – Lagos – Nairobi – Bagdad
– Karachi – Dubai – AbuDabi –
Madras – Kuala Lumpur – Singa-
púr – Hong Kong – Taipei – San
Fransisco – Seattle – Minneapolis –
Winnipeg – Hudson Bay – Mont-
real o.fl. o.fl. Allt þetta hafði heims-
maðurinn, Matti, skoðað, þegar yfir
lauk. Og þannig hafði Matti útskrif-
ast úr sínu eigin universitas – með
fullnaðareinkunn, sem honum þótti
samkeppnishæf við hvað sem var
hvar sem var. Engin minnimátt-
arkennd þar.
Það var þessi hressi ævintýra-
strákur sem hitti hana Möggu sína
fyrst niðri í miðbæ árið 1951. Þá
daga ók Matti, með Jóni vini sín-
um, um bæinn á stórri drossíu með
amerískt tyggjó, sígarettur og bús í
skottinu, tilbúinn að leggja undir
sig hvaða sveitaball sem var. Í lok
desember, 1952 gengu þau Magga í
hjónaband – þá búin að eignast
frumburðinn þremur mánuðum áð-
ur. Þótt Matti hafi verið stælgæi á
þessum tímum var hann samt afar
skyldurækinn, duglegur og greið-
vikinn, en þessir höfuðkostir Matta
urðu mjög áberandi þegar hlutverk
fjölskylduföðurins tók við. Matti
reisti fjölbýlishúsið á Vesturgötu
65A með bróður sínum og eignaðist
þannig sína fyrstu íbúð. Lág laun
verslunarmannsins stóðu engan
veginn undir metnaði þeirra Matta
og Möggu, þegar þau stóðu saman í
því að koma upp fjórum börnum
sínum, mennta þau og byggja rað-
hús í Fossvogi. Til þess að ná þeim
markmiðum hjónanna, þurfti Matti
að ná sér í kvöld- og helgarvinnu
við uppskipun hjá Eimskip, tína og
selja góðmálma, ganga í hús og
gera við klósettkassa og síðast en
ekki síst að tína, rækta og selja –
ávallt bakveikur – samanlagt
hundruð þúsunda orma, svo burg-
eisar bæjarins gætu sótt laxveiði-
árnar sínar vor og sumur. Og
Magga tók að sér þrif í húsum, áð-
ur en börnin uxu úr grasi þannig
að hún kæmist út á vinnumark-
aðinn til að róa með Matta. Þessi
afrek þeirra Matta og Möggu eru
klár vitnisburður um það að það er
sannarlega nokkuð til, sem kalla
má íslenska drauminn, þar sem
samhent alþýðufólk, sem tileinkar
sér skynsamlegan metnað, óbilandi
dugnað og klár markmið, skilar af
sér heilbrigðum og menntuðum
börnum og glæsilegu búi á besta
staða í borginni. Svo einfalt er það.
Matti missti Möggu sína fyrir um
tíu árum. Það voru erfiðir tímar.
Einmana og þunglyndur ekkillinn
reyndi að finna lífinu nýjan tilgang
– nýkominn á ellilaun – í stað þess
að mega eyða ævikvöldinu með
Möggu eftir áratuga róðurinn. Þá
kom Marianne hin dansk-þýska til
bjargar. Sjálf hafði ekkjan Mari-
anne ýmsa fjöruna sopið, þegar þau
hittust. En þau smullu vel saman
og höfðu átt um átta ár í sambúð,
þegar Matti lést. Marianne reynd-
ist Matta afar vel í erfiðum veik-
indum, sem hófust með bráðaað-
gerð, vegna leka í brjóstholsslagæð
og síðar í kjölfari aðgerðar á þrem-
ur mismunandi krabbameinum,
sem Matti fékk á sama tíma. Í kjöl-
far seinni aðgerðarinnar þurfti
Matti að þola erfiðleika á mörkum
hins mannlega þols. Smátt og
smátt hresstist Eyjólfur samt sem
áður og þar kom að Matti gat farið
á stjá og fundið einhvern tilgang í
nýjum degi. Þau Marianne komu
heim til Íslands, við batnandi
heilsufar Matta og batinn náði sínu
hámarki, þegar við Matti fórum
saman í Laxá í Kjós í sumar leið.
Þar varð Matti næstum samur og
naut sín mjög. En þannig fengum
við ekki að hafa Matta lengi. Matta
fór að svima fyrir nokkrum vikum
og síðar kom staðfesting á því að
heilaæxli væri í hröðum vexti. Eftir
tvær erfiðar aðgerðir varð ljóst að
Matti var kominn á leiðarenda. Að
skammt framundan væri aðeins
þetta eina örugga – dauðinn, sem
er í sjálfu sér alls ekki það versta –
heldur hitt, að neyðast til að lifa til-
gangslausu og sársaukafullu lífi.
Þegar ljóst var að hverju stefndi,
safnaðist fjölskyldan utanum Matta
og Marianne í Lúxemborg og þann-
ig var Matti umvafinn ástvinum
sínum, þegar hann skildi við í ró-
semd og kyrrð. Þannig kvaddi
Matti með reisn og skildi eftir sig
frábærar minningar um pabba, afa,
langafa og tengdapabba. Já, vel á
minnst. Er það ekki alveg sérstök
tilviljun – eða hvað – að Matti skuli
– að lokum – hafa gefið okkur Ás-
geiri fallegu dæturnar sínar? Flug-
stjóranum Ásgeiri, sem uppfyllti
draumana um heimsferðirnar allar
og mér, laxveiðimanninum, sem
kynnti Matta síðar fyrir nokkrum
af þeim laxveiðiám, sem hann lét
sig oftsinnis dreyma um, þegar
hann tíndi bograndi maðkana
handa burgeisunum á regnvotum
kvöldum. Tilviljun, forlög eða eitt-
hvað annað – skiptir ekki máli, því
við Ásgeir erum og verðum æv-
inlega þakklátir honum Matta okk-
ar fyrir hvort tveggja – gefandi
samfylgdina og dæturnar báðar.
Meira en þetta getur enginn
tengdapabbi gefið. Frábær maður
er genginn. Hafðu þökk fyrir allt
og allt.
Gunnar Ingi Gunnarsson.
Matthías Bjarnason lést hinn 17.
nóvember sl. í Lúxemborg, þar sem
hann bjó hin síðari ár ásamt sam-
býliskonu sinni Marianne Wulf.
Matthías var vesturbæingur eins
og frekast var hægt. Fæðingar-
staður hans og uppeldisstaður var
vestast á Vesturgötunni, og var
leiksvæðið því að sjálfsögðu fjaran,
höfnin og Örfirisey. Þar man ég
fyrst eftir Matta þar sem hann fór
yfirleitt í broddi fylkingar stráka,
sem léku sér í ósnortinni náttúru.
Þar var mikið um útgerð, trillubáta
t.d. í Selvör sem var undan húsi
Jóns Loftssonar, sem í dag er Nóa-
túnsverslun. Karlarnir stunduðu
hrognkelsaveiðar og skak og svona
strákahópar gátu gert mikið gagn,
við sjósetningu bátanna og löndun.
Ég þekkti Matta ekki nema í sjón
þá, ég var yngri og átti heima við
Túngötuna sem var jaðargata þá
og tún og móar úti á Seltjarnarnesi
og kýr á beit og víða voru hænsni
við hús. Það var rúmt um okkur
alla og frelsið mikið á þessum ár-
um. Þegar kreppan reið yfir heim-
inn og mikil fátækt var á mörgum
heimilum bæði hér heima og í öðr-
um löndum, óvissa og milliríkjadeil-
ur voru miklar. En þessar deilur
enduðu með heimsstyrjöld sem
barst hingað til lands og breskt
herlið gekk hér á land 10. maí 1940.
Með komu hersins skapaðist
mikil vinna og á skömmum tíma
voru flestir komnir í vinnu hjá
Bretunum. Matti var stór miðað við
jafnaldra sína og því fyrirhafnarlít-
ið fyrir hann að fá vinnu. Miðað var
við að strákar þyrftu að vera 16 ára
til þess að vera hlutgengir í vinnu
hjá Bretum, en algengt var að
strákar segðust vera eldri en þeir
voru til að fá vinnu. Þarna var
breyting á, allt í einu höfðu allir
nóg að gera og enginn leikaraskap-
ur lengur. Ég veit ekki um skóla-
göngu Matta, en það veit ég að
hann varð vel enskumælandi á
skömmum tíma í samskiptum við
Bretana.
Ég giftist Kristínu Magnúsdótt-
ur frá Brekku í Langadal og systir
hennar Margrét kom hingað til
Reykjavíkur upp úr 1950. Ekki leið
á löngu þar til hún kom í heimsókn
til okkar með herra, og hver skyldi
það nú hafa verið nema athafna-
maðurinn Matthías Bjarnason.
Hann var þá ásamt bróður sínum
Brandi Bjarnasyni að byggja
myndarlegt hús á sínum heimaslóð-
um á Vesturgötunni. Það þarf ekki
að orðlengja það að þau Margrét
og Matti giftu sig og fluttu í sitt
nýbyggða glæsilega hús og bjuggu
þar. Þau eignuðust 4 börn, Jenný,
Bjarna, Ernu og Jónas.
Nú var komin stór fjölskylda og
því nauðsynlegt að stækka húsnæð-
ið. Réðust Matti og Magga því í
það að byggja raðhús í Fossvogi.
Var þar allt mjög vandað, þau voru
einstaklega samhent hjónin að allt
skyldi vera vandað og smekklegt
og var Magga engin eftirbátur í
því. Þau báru bæði gott skynbragð
á hvað var vandað og hvað ekki.
Matti var fjölhæfur og góður verk-
maður og var lengst af hjá J. Þor-
láksson og Norðmann bygginga-
verslun. Þar setti hann sig inn í
starfið og gat leiðbeint mönnum
um hvað heppilegast væri að
kaupa. Matti var skemmtilegur og
sagði vel frá. Hann ferðaðist mikið
og var flinkur veiðimaður. Margrét
veiktist og lést fyrir 10 árum, langt
um aldur fram. Matti var oft hjá
dóttur sinni Jenný sem býr í Lúx-
emborg, og þar kynntist hann
Marianne Wulf sem misst hafði
mann sinn. Þau höfðu greinilega
gleði og styrk hvort af öðru. Þau
ferðuðust mikið bæði hingað til
lands og annað. Þau komu hér sl.
sumar og höfðu þá verið hér við
veiðar bæði í ám og sjó, Matti naut
sín vel, þegar hann rakti ferðasög-
una og Marianne var ánægð, enda
veðurfar það besta hér sem elstu
menn muna.
Matthías var sannarlega eftir-
minnilegur maður og mætti margt
um hann segja, en ég læt hér stað-
ar numið og við Kristín vottum
börnum hans, barnabörnum og
Marianne, sem missir góðan félaga,
okkar dýpstu samúð.
Ingvar Jónsson.
Látinn er í Lúxemborg frændi
minn og samstarfsmaður til margra
ára, Matthías Bjarnason, 78 ára að
aldri. Hann starfaði um langt árabil
hjá fyrirtæki fjölskyldu minnar, J.
Þorláksson & Norðmann hf., við út-
keyrslu og afgreiðslustörf. Matth-
ías kom til starfa hjá fyrirtækinu
ungur að árum og starfaði þar
lengst af. Ég minnist Matta, eins
og hann var oftast kallaður, frá
bernskuárum mínum. Fjölskylda
mín bjó á hæðinni fyrir ofan J.Þ.&
N í Bankastræti 11, og var leik-
svæði mitt var gjarnan vöruport
fyrirtækisins á baklóðinni. Þar
voru miklir ævintýraheimar fyrir
ungan strák, stórir kassar og tunn-
ur sem breyttust í hús og hallir í
hugarheimi barns. Portið var ekki
með öllu hættulaust og minnist ég
þá fyrst Matta, er hann hafði vök-
ult auga með okkur strákunum í
portinu og gætti þess að við færum
okkur ekki að voða. Í minningunni
eru margar skemmtilegar ferðir í
vörubílnum með Matta og
skemmtilegar frásagnir hans.
Magnaðastar þóttu mér frásagnir
hans frá stríðsárunum, enda sá tími
í lífi Matta honum ákaflega hjart-
fólginn. Á þeim árum upplifði hann
ungur komu umheimsins til Íslands
í formi hermanna, skipa og alls
kyns búnaðar, sem íslensk ung-
menni höfðu aldrei séð fyrr.
Þeir sem þekktu Matta minnast
þess hve léttur hann var í lund,
brosmildur og greiðvikinn með af-
brigðum. Fjölskylda mín stendur í
mikilli þakkarskuld við Matta, þar
sem hann var alltaf boðinn og bú-
inn að leggja sitt lið í hverju því
sem gera þurfti. Matti var sann-
kallaður þúsundþjalasmiður, það
var nánast ekkert handverk sem
hann hafði ekki góð tök á.
Leiftrandi frásagnargleði var
einn af þeim þáttum í fari hans sem
samferðamenn hans muna sérstak-
lega. Hann hafði unun af því að
segja frá því sem fyrir hann hafði
borið á lífsleiðinni, hvort sem það
voru frásagnir af ferðum hans með
ms. Fold eða með Cargolux vítt og
breitt um heiminn sem hann fór
með tengdasyni sínum.
Sem dæmi um frásagnargáfu
Matta er mér minnisstætt þegar
við fjölskyldan vorum eitt sinn
stödd í Lúxemborg og ákváðum að
heimsækja dóttur hans. Hún býr í
litlum bæ í Móseldalnum og feng-
um við leiðarlýsingu til þess að
rata. Þegar við nálguðumst staðinn
kannaðist ég við flest það sem fyrir
augun bar og þekkti meira að segja
húsið þeirra úr fjarlægð. Skýringin
var sú, að Matti hafði svo oft sagt
mér sögur af því þegar hann hjálp-
aði til við byggingu hússins. Frá-
sagnir hans voru svo ljóslifandi að
maður þekkti staðinn án þess að
hafa komið þangað áður. Frásagnir
Matta voru jafnan jákvæðar og
glettnar, en aldrei var hallað á
nokkurn mann.
Matti var mikill gæfumaður.
Hann kvæntist Margréti Guðrúnu
Magnúsdóttur 1952 og eignuðust
þau fjögur glæsileg börn sem lifa
foreldra sína. Guðrún lést fyrir
réttum tíu árum. Síðar kynntist
Matthías Marianne Wolf frá Þýska-
landi og bjuggu þau saman í bæn-
um Ehnen í Lúxemborg síðustu ár-
in. Þau nutu þess að ferðast og
fóru víða á þessum árum sínum
saman.
Þó að fundum okkar Matta hafi
fækkað síðustu árin eftir að hann
flutti út, þá hélst sambandið alltaf.
Þegar hann kom til Íslands, nú síð-
ast í ágúst, lét hann ekki hjá líða að
koma við hjá mér og spyrja frétta
af mér og mínum. Jafnframt hafði
hann gjarnan meðferðis einhverja
smáhluti, s.s. frímerki eða seðla frá
Þýskalandi stríðsáranna, sem hann
gaf mér. Þessir hlutir urðu oftar en
ekki kveikjan að upprifjun atburða
úr fortíðinni og sýnir manni hve
hugleikinn honum þessi tími var.
Fyrir nokkrum árum veiktist
Matti alvarlega og þurfti hann að
gangast undir margar erfiðar
skurðaðgerðir. Þær tókust vel og
hafði hann orð á því við mig síðar
aðspurður um veikindi sín, að hann
væri „meira skorinn en vel flakaður
þorskur“. Þetta lýsir vel hve lund
hans var létt, þrátt fyrir mótlæti
erfiðra sjúkdóma.
Ég kveð nú þennan kæra frænda
minn og samstarfsmann með sökn-
uðu og virðingu. Við Hrefna og
synir okkar sendum fjölskyldu
Matta innilegar samúðarkveðjur.
Hjörtur Örn Hjartarson.
MATTHÍAS
BJARNASON
Kársnesbraut 98 • Kópavogi
564 4566 • www.solsteinar.is