Morgunblaðið - 14.12.2004, Síða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 14. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÚR VERINU
Ævintýri í
Costa Rica
á morgun
TÖLVUNARFRÆÐINGUR sem hefur unnið hjá
greiðslukortafyrir tæki telur að með tiltölulega lítilli fyr-
irhöfn mætti draga verulega úr hættu á því að fólk ánetj-
ist spilakössum með því að kortavæða þá og setja þak á
þær fjárhæðir sem hægt er að eyða í kassana í einu.
Að mati tölvunarfræðingsins sem kýs nafnleynd mætti
breyta kössunum þannig að þeir tækju einungis kredit-
eða debetkort og þannig væri vel mögulegt að fylgjast
með notkuninni og fyrirbyggja misnotkun.
Hann bendir á að þegar hafi korta fyrirtæki möguleika
á að takmarka notkun korta háð sölustöðum, t.d. séu há-
marksúttektir bundnar við hvern dag í hraðbönkum. Þá
bendir hann á þær sérstöku ráðstafanir sem kortafyr-
irtækin gerðu á sínum tíma til að fyrirbyggja miklar út-
tektir á nektardansstöðum. Segir hann að ekki ætti að
vera neitt tæknilegt vandamál fyrir kortafyrirtækin að
takmarka krotanotkun fyrir hvern dag eða mánuð í spila-
kössum.
„Þetta kallar hins vegar á meiri breytingu á spilaköss-
unum þar sem það þarf að skipta út einingunni sem tekur
við peningunum eða seðlunum og setja í staðinn kortales-
ara,“ segir hann.
Einfalt að tengjast kortafyrirtækjunum
„Netsambandið er þegar til staðar að minnsta kosti í
Gullnámunni þannig að það ætti að vera einfalt að tengj-
ast kortafyrirtækjum til að sækja heimildir. Hugsanlega
mætti leysa þetta í spilakössunum á einfaldari hátt með
því að nota sérstaka spilapeninga sem væru seldir með
posum sem væru einungis notaðir fyrir slíkar greiðslur.
Þá þyrfti einungis að stilla seðlalesarana til að taka þessa
spilapeninga eingöngu,“ segir hann.
„Ef það er á annað borð vilji til að
stemma stigu við spilafíkn þá held ég að það sé athug-
unarinnar virði að skoða þetta. Kortavæðinga spilakass-
anna gerir spilafíklinum erfiðara fyrir að fela vandamálið
en mikilvægara er að hún gæti leitt til þess að færri nýir
einstaklingar ánetjist fíkninni. Mér myndi þykja með
ólíkindum ef Rauði kross Íslands varpaði þessum hug-
myndum frá sér, nema e.t.v. á tæknilegum forsendum.
Rauði krossinn heldur því fram að uppistaðan í innkom-
unni af kössunum sé frá fólki sem spilar sér til ánægju og
hefur stjórn á sér. Rauði krossinn veit það raunar ekki
með vissu hverjir það eru sem spila. Þó spilafíklar geti
tapað peningum sínum með ýmsum öðrum hætti í öðrum
peningaspilum hafa spilakassar reynst afkastameiri en
aðrar aðferðir í því að ná peningum af spilafíklum.
Það hefur verið sagt að forritin séu hönnuð í samráði
við sálfræðinga sem þekkja veikleika fíklana og vita hvað
virkar best til að byggja upp og viðhalda spennunni sem
þeir sækjast eftir. Hefðbundin happdrætti gera það alls
ekki í sama mæli.“
Kortavæðing
spilakassanna gæti
slegið á spilafíkn
Morgunblaðið/Kristinn
VÉLBÁTURINN Kristinn Friðrik
SI 5 frá Siglufirði hefur stundað
dragnótaveiðar fyrir Norðurlandi í
haust og að sögn Ólafs Gunn-
arssonar skipstjóra var veiðin ágæt
framan af. Verulega dró svo úr veið-
inni eftir fyrstu stóru brælu hausts-
ins en báturinn landaði á Húsavík
fyrir skömmu 7–8 tonnum eftir að
hafa verið að veiðum í Öxarfirði í
þrjá daga. Uppistaðan í afla Kristins
Friðriks í haust hefur verið ýsa og
eins hefur koli verið áberandi. Hef-
ur aflinn verið sendur ferskur á er-
lenda markaði og gott verð fengist
fyrir hann að sögn Ólafs.
Það er útgerðarfyrirtækið Skip-
eyri ehf. sem gerir Kristin Friðrik
út en hann hét áður Siggi Bjarna
GK 5. Báturinn, sem er 102 brúttó-
rúmlestir að stærð, var smíðaður ár-
ið 1960 í Noregi, hét upphaflega
Hrafn Sveinbjarnarson II og var
gerður út frá Grindavík.
Uppistaða
aflans í
haust ýsa
og koli
Morgunblaðið/Hafþór
Fiskveiðar Sigurgeir Hrólfur Jóns-
son, stýrimaður á Kristni Friðrik SI
5, við löndun á Húsavík nýlega.
ekki lengi á miðunum en það var ekki
annað að sjá en að þarna væri tals-
vert af loðnu. Þetta er fínasta loðna,
um 57 stykki í kílói og frystingin
gengur vel.“
Alls eru fryst um 100 tonn af loðnu
á sólarhring um borð í Hugin VE og
er nú verið að frysta fyrir Rúss-
landsmarkað. Átti Ómar von á að af-
urðunum yrði landað á fimmtudag,
um 500 tonnum af frosinni loðnu en
um 100 tonn fari til bræðslu.
Gengur erfiðlega að mæla
Upphafskvóti í loðnu á fiskveiði-
árinu er 235 þúsund tonn og er þegar
búið að veiða um 39 þúsund tonn
samkvæmt upplýsingum af vef
Fiskistofu, sem veiddust aðallega í
lok síðasta sumars og framan af
hausti. Ekki náðist að mæla loðnu-
stofninn í loðnurannsóknaleiðangri
Hafrannsóknastofnunarinnar sem
LOÐNA veiddist djúpt norðvestur
af landinu um helgina en enn sem
komið er stunda ekki mörg skip veið-
arnar. Ekki hefur tekist að mæla
stærð loðnustofnsins og því hefur
Hafrannsóknastofnunin ekki gert
tillögu um endanlegan loðnukvóta
fiskveiðiársins.
Tvö loðnuskip hafa stundað veið-
arnar að undanförnu, Huginn VE og
Guðmundur Ólafur ÓF, og lágu bæði
skipin í vari í Ísafjarðardjúpi í gær.
Skipverjar sátu þó síður en svo auð-
um höndum því í báðum skipum er
verið að frysta loðnu. Ómar Steins-
son, stýrimaður á Hugin VE, sagði í
samtali við Morgunblaðið í gær að
veiðarnar hefðu gengið vel og það
hefði verið fljótlegt að veiða nægi-
lega mikið fyrir frystinguna.
„Við fengum tvö 300 tonna tog en
það nægir okkur til að fylla skipið af
frosinni loðnu. Við vorum þannig
farinn var í nóvember og er fyrir-
hugað að fara í annan leiðangur
strax eftir áramót. Ef tekst að mæla
loðnustofninn þá, gerir stofnunin til-
lögu endanlegan loðnukvóta.
Mikil óvissa var um stærð loðnu-
stofnsins undir lok síðasta árs, enda
mistókust þá einnig mælingar. Sömu
sögu var að segja um aðra mælingu í
upphafi janúar og var ákveðið að
stöðva veiðar þar til meira fyndist af
loðnu. Um miðjan janúar hófst
skipulögð vöktun á líklegustu veiði-
svæðum í samvinnu við útgerðir og
fannst þá stór loðnuganga út af Mel-
rakkasléttu. Var þá veiðibanninu af-
létt. Þriðji loðnurannsóknaleiðang-
leiddi svo í ljós mikið af loðnu djúpt
út af Austfjörðum. Var í kjölfarið
gerð tillaga um 875 þúsund tonna
heildaraflamark á vertíðinni og varð
afli íslenskra skipa á síðustu vetr-
arvertíð alls 479 tonn.
Gekk vel að veiða loðnuna
LÍKT og fram kom í blaðinu um
helgina hefur lyfjafyrirtækið
Merck Sharp & Dohme, framleið-
andi Vioxx, ákveðið að endurgreiða
innkallað lyfið að fullu, en það var
tekið af markaði í október síðast-
liðnum.
Spurður hvort þeir sem notað
hafa lyfið fái einnig endurgreitt
fyrir lyf sem þeir hafa þegar tekið
inn segir Pétur Magnússon, mark-
aðs- og sölustjóri Merck Sharp &
Dohme á Íslandi, svo ekki vera.
„Enda væri það óframkvæman-
legt. Þó að prófanir á lyfinu hafi
leitt í ljós að langvarandi notkun
þess geti hugsanlega aukið hlut-
fallslega hættu á hjarta- og æða-
sjúkdómum virkaði lyfið eins og
skyldi hvað liðagigtina varðar. Öll
ný lyf sem koma á markað í dag
fara í gegnum rannsóknir og leyf-
isveitingar, þannig að lyf eru ekki
samþykkt af lyfjayfirvöldum nema
þau hafi verulegt gagn fyrir sjúk-
linginn og það átti við um þetta
lyf.“
Aðspurður segir Pétur notendur
lyfsins geta skilað jafnt ónotuðum
birgðum, sem og pakkningum sem
búið sé að taka af, í það apótek sem
afhenti lyfið og fengið endur-
greiddan kostnað sinn. Að sögn
Péturs verður tekið við lyfinu fram
að jólum, enda sé þá gert ráð fyrir
því að loka uppgjörinu.
Óframkvæmanlegt er að
endurgreiða tekin lyf