24 stundir - 06.06.2008, Blaðsíða 14

14 FÖSTUDAGUR 6. JÚNÍ 2008 24stundir
24stundir
Útgáfufélag:
Ritstjóri:
Fréttastjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Árvakur hf.
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Björg Eva Erlendsdóttir
Magnús Halldórsson
Þröstur Emilsson
Elín Albertsdóttir
Auglýsingastjóri: Gylfi Þór Þorsteinsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2, 110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: frettir@24stundir.is, auglysingar@24stundir.is, 24stundir@24stundir.is,
Prentun: Landsprent ehf.
Leghálskrabbamein er á heimsvísu annað algengasta krabbamein í kon-
um en um hálf milljón nýrra tilfella greinist á ári hverju. Að meðaltali
greinast 17 ný tilfelli hér á landi og innan við fimm árum eftir greiningu
látast 20% kvennanna af völdum sjúkdómsins.
Í 24 stundum í gær greindi Jakob Jóhannsson, krabbameinslæknir og
heilsuhagfræðingur, frá því að með notkun bóluefna gegn ákveðnum
gerðum vörtuveira sem m.a. orsaka meinið, mætti fækka tilfellum legháls-
krabbameina um allt að 60%.
„Það er hagkvæmt að bólusetja ungar stúlkur gegn leghálskrabba-
meini,“ sagði Jakob og benti á að kostnaðurinn við bólusetningu hvers ár-
gangs næmi einungis 30 milljónum króna, að teknu tilliti til þeirra fjár-
muna sem sparast með færri meðferðum og aðgerðum vegna meinsins.
Heilbrigðisráðherra hefur haft málið til skoðunar um nokkurt skeið en
ákvörðun um bólusetningu liggur ekki fyrir. Spyrja má hvort lífið liggi á
að ráðherra taki um það ákvörðun að bólusetja ungar stúlkur gegn mein-
inu. Bóluefnið er til og foreldrar geta leitað til læknis og fengið ávísun á
lyfið kjósi þeir það. Ábyrgðin er ekki síður foreldranna.
Í þessu máli á ekki, frekar en í öðrum, að bíða eftir stjórnvaldsákvörð-
un. Og ábyrgðin liggur víðar.
Leghálskrabbamein hefur lengi verið tengt lífsstíl og kynhegðun. Þar
skipta máli reykingar, aldur við fyrstu samfarir, fjöldi rekkjunauta og
getnaðarvarnapillan. Allir þessir áhættuþættir vega þungt og uppeldi
skiptir máli.
Þótt ákvörðun yrði tekin strax í dag um bólusetningu er fjölmörgum
spurningum ósvarað. Á til að mynda að bólusetja bæði drengi og stúlkur,
því veiran, sem er einn orsakavaldur, smitast við kyn-
mök. Þá veit enginn með vissu hve lengi bólusetn-
ingin varir eða hvort gefa þarf viðbótarskammt. Og
það sem ef til vill skiptir mestu máli, bólusetningin
yrði einungis viðbót við skipulagða leit að legháls-
krabbameini.
Leitarstöð Krabbameinsfélagsins hefur annast leit-
ina í rúma fjóra áratugi, eða frá árinu 1964. Árang-
urinn er ótvíræður. Nýgengi sjúkdómsins hefur fallið
um 65% og dánartíðnin um 80-90%.
Umræðan um bólusetningu gegn meininu má ekki
leiða til þess að ungar konur fyllist falskri öryggis-
kennd. Sprautan má ekki verða til þess að dragi úr
komum á leitarstöðina.
Eigin ábyrgð
SÆKTU LEIÐARANN Á WWW.MBL.IS/PODCAST
Makalaust er að horfa á talsmenn
flokks sem kennir sig við vinstri-
mennsku berjast með oddi og egg
gegn öllum breyt-
ingum á dýrasta
og óhagkvæmasta
landbúnaðarkerfi
í heimi. Innflutn-
ingur á landbún-
aðarvörum skal í
huga þeirra jafn-
gilda því að kerf-
ið verði lagt í
rúst. Svo lítils meta þeir landbún-
aðinn. Þannig standa þeir vörð
um fámenna stétt – eða telja sig
gera það – gegn hagsmunum
fjöldans sem er að borga óheyri-
legt verð fyrir matvöruna.
Í greininni sem bent er á hér að
ofan er þetta líka eins og hjá
kommunum í gamla daga.
Egill Helgason
eyjan.is/silfuregils
BLOGGARINN
Óhagkvæmt
Í borginni er reyndar athygl-
isverð þróun í gangi á vinstri
vængnum. Þar hafa tekist mjög
traust tengsl með
upprennandi for-
ystumönnum
Samfylkingar og
Vinstri grænna,
Degi og Svandísi
Svavarsdóttur.
Þau hafa teflt
þannig skákina
að í núverandi
stöðu er líklegt að flokkarnir
myndi saman meirihluta ef Sam-
fylkingin nær ekki hreinum
meirihluta. Þó ólíklegt sé á þess-
ari stundu að það hafi beinlínis
áhrif á landsmálin, gæti sú sam-
vinna þeirra tveggja hins vegar
leitt til uppstokkunar í meiri-
hlutum víðs vegar um landið …
Össur Skarphéðinsson
eyjan.is/goto/ossur
Traust tengsl
Jón Ársæll hringdi í mig í gær. Ég
var farinn að undirbúa ræðuna
um að ég væri ekkert merkilegur,
líf mitt væri alveg
glamúrlaust og
að ég ætti ekkert
að vera í þætt-
inum hans, þegar
ég komst að því
að hann var bara
að spyrja mig út í
næsta viðfangs-
efni sitt. Ég varð
aðeins sár að hann skyldi ekki
ætla að gera þátt um mig en líka
feginn. Var farinn að sjá hann
fyrir mér sofandi á stofugólfinu
með myndatökumanninum inn-
an um barnaleikföngin í þrjá
daga. Leist ekkert á það að þurfa
að svara „Hver ertu?“-spurn-
ingum í þrjá daga samfleytt.
Gunnar Hjálmarsson
eyjan.is/goto/drgunni
Hver ertu?
Þröstur
Emilsson
the@24stundir.is
Ég álít að rétt sé að bólusetja stúlkur
gegn leghálskrabbameini. Í vetur fékk ég
áskorun um að bætast í hóp þeirra sem hvetja til
bólusetninga og það tók mig örskamma stund að
sannfærast um réttmæti þess. Ég byrjaði á að athuga
hvað Leitarstöð Krabbameinsfélagsins telur rétt og
einnig kynnti ég mér upplýsingar hjá evrópskum
samtökum sem heita ECCA (European Cervical
Cancer Association: http://www.ecca.info) og berjast
fyrir því að allar evrópskar konur hafi sama rétt til
bestu fáanlegra forvarna gegn þessum sjúkdómi.
Vísindamenn eru lengi og mikið búnir að leita að
orsökum krabbameina og við þekkjum marga þætti
sem hafa áhrif á hvort einstaklingur er líklegur til
að fá tiltekna tegund krabbameins. Í fáum tilvikum
er eins augljóst samband milli orsakavalds og mein-
semdar eins og vírusa sem berast í leghálsslímhúð
hjá konum og sjúkdómsins leghálskrabbameins.
Leghálskrabbamein var eitt algengasta banamein ís-
lenskra kvenna og náði að granda bráðungum kon-
um, áður en reglubundið var farið að leita með
strokprófi frá leghálsinum. Miklu betra er hins veg-
ar að geta hindrað sýkingu af völdum vírusa, eins
og við gerum til dæmis gegn ýmsum öðrum mjög
skæðum sóttum svo sem mislingum, rauðum hund-
um, stífkrampa og barnaveiki. Það er hægt að bólu-
setja fyrir 2 af algengustu vírusunum sem valda um
2/3 af leghálskrabbameinunum ef það er gert nógu
snemma. Það þarf að bólusetja áður en vírusinn
berst í leggöng stúlkna og þess vegna er mælt með
að 12 ára stúlkubörn sem við væntum að ekki séu
farnar að stunda kynlíf séu bólusettar og nái að
mynda mótefni í tæka tíð. Engu að
síður verðum við að halda áfram að
leita að leghálskrabbameini því
bóluefnið dugar ekki á alla vírusana
og bóluefnið gerir ekki gagn hjá
þeim konum sem þegar hafa smit-
ast. Því fyrr sem við byrjum þessa
bólusetningu, því betra. Bólusetning
er alvöru forvörn.
Höfundur er formaður
Læknafélags Íslands
Bólusetning er alvöru forvörn
ÁLIT
Birna
Jónsdóttir
birna@lis.is
www.signature.is Fiskislóð 45 • 101 Reykjavík • Sími 565 3399Opið virka daga 11-18, laugardaga 11-15
Sumarið er tíminn