Morgunblaðið - 15.05.2005, Blaðsíða 14

14 | 15.5.2005
hóf hún nám í fatahönnun í Københavns Mode og Design Skole og þaðan útskrif-
aðist hún tveimur árum seinna, árið 2000. Allt gerðist þetta alveg óvart, eða hvað?
Birna á vissulega ekki langt að sækja hæfileikana en amma hennar var mjög fær
saumakona og allt sem hún snerti á varð að listaverkum. „Mamma var líka alltaf að
prjóna og hekla föt á okkur,“ segir Birna sem er elst í hópi fjögurra systkina. For-
eldrar hennar eru þau Jóhanna Magnea Björnsdóttir og Einar Þór Vilhjálmsson
heitinn.
Hannar föt í fataskápinn sinn | Þegar Birna setti fyrstu línuna á markaðinn haustið
2003 small allt saman. Nú voru engir náttkjólar á saumaborðinu heldur samanstóð
línan af ullarflíkum; peysum og kápum með risastórum krögum. Þetta sló í gegn og
flíkurnar halda áfram að seljast en á hverju hausti endurgerir Birna ullarlínuna út frá
sömu grunnsniðunum. „Það eina sem breytist eru skeringarnar, litirnir og áferðin á
ullinni, og svo koma náttúrulega alltaf inn ný módel,“ segir Birna og bætir við að
margar konur eigi ákveðna týpu af kápu í öllum litum. Frá því að Birna útskrifaðist
hefur allt gengið mjög hratt fyrir sig og þrátt fyrir stutta viðveru í bransanum er nafn
hennar nokkuð þekkt á Norðurlöndunum. Það er jafnframt sá markaður sem hún
einbeitir sér að í augnablikinu þótt hún
vilji ekki útiloka neitt seinna meir.
Fyrir rúmu ári opnaði Birna versl-
unina og eins og svo oft áður var aðdrag-
andinn næstum enginn. „Allt í einu var
ég bara komin með verslun og fullt af
lánum,“ segir hún og sýpur slurk úr
kaffibollanum. „Verslunin hefur alltaf
skilað hagnaði, ég er samt ekki neinn
milli þótt ég geti borgað sjálfri mér og
konunni sem vinnur hjá mér laun og
greitt af lánunum,“ segir hún passlega
kæruleysislega. „Stofnkostnaðurinn við
dæmið hljóp á mörgum milljónum en ég
er með endurskoðanda sem sér um fjár-
málahliðina. Ef ég hugsa til baka er ég
nokkuð viss um að ég hefði getað grætt
mun meira á fyrstu línunni, ef til vill
mörgum milljónum meira, bara ef ég
hefði haft stærri lager til að selja.“ Merk-
ið BIRNA virðist höfða til ólíkra kvenna
á öllum aldri, elsti kúnninn er níræður
en flestar eru konurnar á bilinu 20–40
ára. „Ég hanna föt sem seljast, annars
gæti ég ekki lifað á þessu,“ ítrekar hún.
„Þetta má ekki hljóma yfirlætislega en ég
er býsna góð í því sem ég fæst við án þess
að ég hafi mikið fyrir því,“ bætir hún
við.
Augun staðnæmast við flíkurnar í
versluninni á Vesterbro, á slám hanga
prótótýpur af alls konar sumarfötum í
litríkara lagi og einstaka vetrarflíkur.
Fötin sjást líka út um allan bæ því merk-
ið er vinsælt. Birna viðurkennir að henni
finnist næstum óþægilegt að sjá fólk í
fötunum sem henni finnst alltaf vera sín
eigin. Hugsunin sem skýtur upp koll-
inum er því næstum: Hvað ert þú að
gera í kápunni minni?! Birna hannar
nefnilega föt í fataskápinn sinn og hún
segist sjaldan leiða hugann að tísku-
straumum. „Það er bara heppni að þessi stíll minn skuli falla öðrum í geð,“ segir
hún og bætir við að flíkurnar séu frekar klassískar og þar af leiðandi tímalausar. Hún
segir það einnig mikinn kost að hafa ráðið til sín klæðskera sem jafnframt er sauma-
kona, góð snið séu forsenda þess að fötin seljist.
Línurnar hennar Birnu selja sig í raun sjálfar og hún hefur hvorki þurft að auglýsa
merkið né búðina. Hins vegar lánar hún oft föt til stílista og þekktra leikkvenna. Slík
auglýsing margborgar sig. Þegar þekktu skvísurnar birtast á síðum hins danska Séð
og heyrt byrjar síminn að hringja eins og skot! „Margar konur eru æstar í að kaupa
fötin sem fræga fólkið klæðist og það skiptir engu máli þótt þær hafi aldrei mátað
flíkurnar. Við seljum alltaf vel í gegnum símann eftir að þessar myndir birtast og
sendum síðan fötin í póstkröfu – þetta er bara fyndið,“ segir Birna. Hún situr við
borð innst í versluninni, talar hratt og óþvingað, rétt eins og hún hugsi upphátt.
„Það sem vakti fyrir mér með náminu var löngunin til að vera sjálfstæð, ég er eng-
in níu-til-fimm-manneskja,“ segir hún. Engu að síður hefur hún fengist við ýmislegt
í gegnum tíðina; afgreitt í sjoppu, staðið í búð, unnið á skrifstofu og meira að segja
verið á skurðgröfu! „Ég hef prófað allan andskotann,“ segir hún og blaðamaður sér
hana í anda á gröfunni. Við tölum síðan um framleiðsluna á tískufatnaði og Birna
segir að það kosti ekki svo mikið að láta sauma fötin. „Það er markaðssetningin og
sölumálin sem útheimta vinnuna og peningana. Fólk yrði hissa ef það vissi hve mik-
ið umstang og þrotlaus vinna fylgir ekki stærra fyrirtæki en þessu, segir hún og hrist-
ir höfuðið. „Sköpunin er bara brotabrot af allri heildinni, líklega einn hundraðasti
hlutinn. Langmest orka fer í að sinna daglegum rekstri, eins og til dæmis því að
panta efni, sjá um skipulag, framleiðslu, vera í stöðugu sambandi við alla sölustaðina
og sjá til þess að þeir hafi vörur og að þær seljist. Síðast en ekki síst þarf líka að redda
einhverju sem hefur klikkað á síðustu stundu. Reglan er sú að það klikkar alltaf eitt-
hvað einhvers staðar í ferlinu þar sem keðjan er flókin og allt verður náttúrulega að
smella saman,“ segir hún. Þetta þýðir einfaldlega að Birna er sífellt að og hún við-
urkennir fúslega að hún sé vinnualki sem slaki best á yfir fótboltanum í sjónvarpinu.
Taugaáföll og leit að jafnvægi | Í hverju felst vinnan við eina flík? „Þegar ég hef skiss-
að hugmyndina upp vinn ég sniðið í samstarfi við klæðskerann minn. Við saumum
flíkina kannski þrisvar sinnum í léreft og ég máta hana bara sjálf. Í lokin kalla ég í
módel og síðan er frumgerðin saumuð „af omhu“,“ slettir Birna á dönskunni. Það er
ekki nema eðlilegt eftir margra ára búsetu á meðal Dananna. Flíkurnar eru fram-
leiddar í pólsku þorpi og þar er Birna jafnframt með umboðsmann sem sér um öll
samskipti við verksmiðjuna. Einhvers staðar í Póllandi sitja fimmtán saumakonur
með hárnet og keppast við að sauma tískuföt daginn út og inn. Framleiðslan er send
til sölustaðanna á Norðurlöndunum.
Um tíma voru ýmis stykki úr línunum
seld í verslununum Centrum og GK í
Kringlunni. Á döfinni er líka nýtt sam-
starfsverkefni við verslunina Trilogia á
Laugavegi 7. Verslunin er ný af nálinni
og hefur að leiðarljósi framleiðslu og
sölu á fatnaði framsækinna tískuhönn-
uða, bæði íslenskra og erlendra. Reglu-
lega berast fyrirspurnir og einstaka gylli-
boð frá aðilum sem sækjast eftir
fötunum í sölu en Birna er pollróleg.
„Ég bíð bara þangað til búið er að skrifa
undir samningana og fyrsta greiðslan
hefur verið lögð inn á reikninginn minn.
Tískan er fallvölt, það er eitt í dag og
annað á morgun. Í byrjun tók ég allt inn
á mig og var að fara á taugum. Ég fór í
panik ef eitthvað klikkaði hjá seljend-
unum eða í verksmiðjunni. Einu sinni
hafði ég pantað kápur úr hvítköflóttu
efni, þegar þær komu svo loksins tveim-
ur mánuðum of seint voru þær gulköfl-
óttar … Þarna sat ég uppi með heilan
lager af nær óseljanlegum flíkum,“ segir
hún og heldur áfram að telja upp. „Sum-
ar verslanir fóru að endursenda mér flík-
ur sem þær höfðu keypt mörgum mán-
uðum áður og vildu að ég skipti þeim út
fyrir aðrar og nýrri sem seldust betur hjá
þeim. Ég hætti strax að skipta við þessar
verslanir enda get ég ekki skipulagt mín
framleiðslu- og sölumál eftir svona
prímadonnustælum,“ segir Birna og bætir við að sumt seljist auðvitað betur en ann-
að. Allt sé þetta einfaldlega hluti hinnar svokölluðu tísku sem getur í byrjun valdið
mörgum vægum áföllum hjá flestum smærri hönnuðum sem standa sjálfir í hönnun,
framleiðslu, markaðssetningu og sölu á flíkum sínum. Svona sé þetta einfaldlega í
byrjun þegar fjármagnið er oftar en ekki takmarkað.
Myndirðu ráðleggja einhverjum að verða fatahönnuður? „Ég myndi ekki hvetja
neinn áfram nema viðkomandi hefði mikið fjármagn á bak við sig og þyldi nokkur
örlétt taugaáföll án þess að brotna gjörsamlega saman. Sjálfsagt væri ég ekki enn
starfandi í faginu ef ég hefði ekki búðina til að fleyta mér áfram. Fólki kann að þykja
starf hönnuða sérstakt en það er það alls ekki. Þetta er ekkert meira spennandi en að
vinna á gröfu eða vera læknir. Þegar öllu er á botninn hvolft erum við bara að tala
um föt. Ég vinn við það sem mér þykir skemmtilegt. Ekki fann ég upp pensilínið og
bjargaði hálfri Afríku! Það skiptir í raun engu máli hvað maður gerir í lífinu ef mað-
ur er sáttur. Kannski væri ég ánægðari að vinna á kassa í Nettó? Þetta snýst allt um
jafnvægi og einhver þarf að vera á kassanum.“
L
jó
sm
yn
di
r:
M
ad
s
T
he
m
be
rg
HUGMYNDAHEIMUR BIRNU
„Ég hanna
föt í fataskápinn
minn. Það er bara
heppni að þessi
stíll minn skuli
falla öðrum í geð.“