Morgunblaðið - 08.07.2005, Side 20

reka það. Þá nýtur sú skoðun hylli í
Bretlandi að slíkar ráðstafanir
myndu í raun fela í sér viðurkenn-
ingu á því að hryðjuverkamönnum
hefði tekist að setja mark sitt á allt
daglegt líf venjulegs fólks í Lund-
únum.
Árás sögð „óhjákvæmileg“
Bretar hafa hins vegar búið sig
undir árás hryðjuverkamanna. Af
slíku hafa þeir vitanlega reynslu
vegna baráttu Írska lýðveldishers-
ins (IRA) á árum áður. Stjórnvöld
hafa ítrekað varað við því að hætt-
an á árás sé „raunveruleg og við-
varandi“ svo vísað sé til yfirlýs-
ingar Tonys Blairs forsætis-
ráðherra árið 2002. Blair nefndi þá
sérstaklega að al-Qaeda-hryðju-
verkanetið hefði hug á því að láta
til sín taka í Bretlandi. Samtökin
sem lýstu yfir ábyrgð á illvirkinu í
Lundúnum í gær kenna sig við al-
Qaeda.
Sir John Stevens, lögreglustjóri í
Lundúnum, tók dýpra í árinni í
marsmánuði árið 2004 þegar hann
lýsti því yfir að árás væri „óhjá-
kvæmileg“. Sagði hann og þá að
lögreglu hefði tekist að koma í veg
fyrir nokkur hryðjuverk í höfuð-
borginni.
Gagnvart almenningi hafa stjórn-
völd lagt áherslu á að fólk haldi
vöku sinni. Jafnframt hefur verið
fjallað ítarlega um viðbrögð þau
sem skipulögð hafa verið verði
Lundúnir fyrir árás hryðjuverka-
manna. Er það hald manna þar í
borg að lögreglu- og sjúkraliðs-
sveitir séu vel undir slíkt búnar. Al-
menningur hefur verið hvattur til
að sýna stillingu og fara ferða
sinna óhræddur.
Útgjöld hafa tvöfaldast
Vitanlega hafa ýmsir haldið því
fram að ekki sé nóg að gert.
Stjórnarandstæðingar í Íhalds-
flokknum hafa ítrekað fullyrt að
hryðjuverkaviðbúnaður ríkisstjórn-
ar Blairs sé ófullnægjandi. Þá hafa
þeir hvatt til þess að skipulögð
verði viðbrögð við kjarnorku- og
efnavopnaárásum.
Stjórnvöld hafa aukið útgjöld til
öryggismála stórlega á undanliðn-
um árum. Árið 2000 runnu 950
milljónir punda til þessa mála-
flokks. Nú er einum og hálfum
milljarði sterlingspunda varið í
þessu skyni og Gordon Brown fjár-
málaráðherra hefur ákveðið að tvö
þúsund og eitt hundrað milljónum
sterlingspunda verði varið til ör-
yggismála í Bretlandi fjárlagaárið
2007 til 2008.
Allt frá árásinni á Bandaríkin 11.
september árið 2001 hafa stjórn-
völd í Bretlandi óttast að hryðju-
verkamenn láti til skarar skríða í
Lundúnum eða annarri stórborg.
Nú liggur fyrir að sá ótti var á rök-
um reistur.
Fregnir einkum frá Bandaríkj-
unum þess efnis að þar hafi ísl-
amskir öfgamenn skipulagt tilræði
sem beinast áttu gegn jarðlestar-
kerfum risaborga á borð við New
York hafa vakið mikla athygli í
Bretlandi. Og vitanlega fylltust
menn hryllingi þar í landi sem ann-
ars staðar þegar hryðjuverkamenn
myrtu 191 mann í árás á lestarkerf-
ið í Madríd í marsmánuði í fyrra.
Í Bretlandi hefur mönnum lengi
verið ljóst að jarðlestakerfið í
Lundúnum kynni að verða skot-
mark hryðjuverkamanna. Um það
fara um þrjár milljónir manna á
degi hverjum. Það er viðamikið og
stöðvarnar margar. Rætt hefur
verið um að taka bæri í notkun ör-
yggisbúnað á borð við málmleit-
artæki á lestarstöðvum en sérfræð-
ingar segja að slíkt eftirlit myndi
hafa svo afgerandi áhrif á skilvirkni
kerfisins að í raun yrði ógerlegt að
Hafa lengi
óttast árás

Bresk stjórnvöld hafa ítrekað varað almenning við
því að hryðjuverkamenn kunni að láta til skarar skríða
Eftir Ásgeir Sverrisson
asv@mbl.is
AP
Særðum lestarfarþega, með kæligrímu á andliti vegna brunasára, er fylgt
frá Edgware Road-lestarstöðinni til frekari aðhlynningar.
20 FÖSTUDAGUR 8. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hryðjuverk í London
Berlín. AFP. | Leiðtogar fjölmarga ríkja fordæmdu í
gær árás hryðjuverkamanna á jarðlestakerfið í Lund-
únum.
Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands, las upp yf-
irlýsingu leiðtoga átta helstu iðnríkja heims sem funda
nú í Skotlandi (sjá frétt um viðbrögð í Bretlandi og yf-
irlýsinguna). George W. Bush Bandaríkjaforseti sem
situr fundinn birti að auki sérstaka yfirlýsingu og
sagði m.a. að „hnattræna stríðið gegn hryðjuverkaógn-
inni“ myndi halda áfram þar til sigur hefði unnist á
„hugmyndafræði hatursins“. „Hjörtu þessara manna
eru svo full af illsku að þeir hika ekki við að myrða
saklaust fólk. Stríðið gegn hryðjuverkaógninni heldur
áfram,“ sagði Bush m.a. er hann ræddi við fréttamenn
í Skotlandi. Bush sagði mikinn einhug einkenna fund
leiðtoganna sem stæðu sem einn maður gagnvart hinni
alþjóðlegu hryðjuverkaógn. „Staðfesta þeirra [leiðtog-
anna] er hin sama og mín“. Bush lýsti því yfir að hinir
seku yrðu fundnir og dregnir til ábyrgðar fyrir ill-
virkið. „Við munum finna þá og refsa þeim. Á sama
tíma munum við boða hugmyndafræði vonar og sam-
úðar sem mun reynast öflugri en sú hugmyndafræði
hatursins sem þeir aðhyllast,“ sagði forsetinn.
Aldrei verði gefið eftir
Anders Fogh Rasmussen, forsætisráðherra Dan-
merkur, fordæmdi illvirkið í Lundúnum og lýsti því yf-
ir að þjóðir heims mættu aldrei gefa eftir í baráttunni
gegn hryðjuverkaógninni. Í sama streng tók Jaap de
Hoop Scheffer, framkvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) og boðaði að samstaða aðild-
arríkjanna gagnvart þessari ógn myndi aldrei bila.
Vladímír Pútín Rússlandsforseti sagði árásirnar í
Lundúnum „ómannlegar“ og hvatti til samstöðu þjóða
heims gagnvart hryðjuverkaógninni. Í sama streng tók
Gerhard Schröder, kanslari Þýskalands, sem sagði al-
þjóðasamfélagið eiga að beita „öllum tiltækum með-
ulum“ til að sigrast á hermdarverkamönnum.
Jalal Talabani, forseti Íraks, sagði árásina til marks
um að hryðjuverkastarfsemi væri hnattrænn vandi.
Hryðjuverkamenn gætu látið til sín taka hvar sem
væri í heiminum. „Það sem er að gerast í Írak getur
gerst hvar sem er,“ sagði Talabani.
Jacques Chirac Frakklandsforseti sem átt hefur í
hörðum deilum við Tony Blair á undanliðnum vikum
lýsti yfir „algjörri samstöðu“ með bresku þjóðinni.
John Howard, forsætisráðherra Ástralíu, sem stutt
hefur Bush forseta dyggilega í „hryðjuverkastríðinu“
og heldur úti herliði í Írak, sagði atburðina í Lund-
únum engu breyta um „þann ásetning frjálsra þjóða
að gera það sem rétt er“.
Benedikt 16. páfi fordæmdi morðin í Lundúnum og
sagði þau „villimannsleg“. Kvaðst hann biðja fyrir
fórnarlömbunum og öllum þeim sem ættu um sárt að
binda.
Jose Zapatero, forsætisráðherra Spánar, minnti í
ávarpi á að Spánverjar hefðu áratugum saman þurft
að lifa við hryðjuverkaógn í landi sínu. Þeir þekktu því
vel þær þjáningar sem Bretar liðu nú. Minnti hann á
árásina í Madríd í fyrra sem telst blóðugasta hryðju-
verk sem framið hefur verið í Evrópu á síðari tímum.
Segir íslam ekki líða hryðjuverk og ofbeldi
Silvan Shalom, utanríkisráðherra Ísraels, kvaðst
vonast til þess að atburðirnir í Lundúnum yrðu til
þess að ríki hins frjálsa heims sameinuðust um að
auka viðbúnað sinn vegna hryðjuverkaógnarinnar. Ab-
dullah II Jórdaníukonungur harmaði atburði í Lund-
únum og sagði íslamstrú andvíga hvers kyns hryðju-
verkastarfsemi og ofbeldi. Lýsti hann yfir samstöðu
með bresku þjóðinni og hvatti til einingar ríkja heims
gagnvart starfsemi alþjóðlegra hryðjuverkasamtaka.
Stjórnvöld í Pakistan fordæmdu einnig ódæðið og hið
sama gerðu ráðamenn í Sýrlandi og Líbanon. Bashar
al-Assad Sýrlandsforseti sagði árásina „viðurstyggi-
lega“ og vottaði Bretum samúð sína. Stjórnvöld í Kína
sögðu ekkert geta réttlætt slíkan verknað. Ljóst væri
að alþjóðasamfélagið ætti mikið verk fyrir höndum áð-
ur en starfsemi alþjóðlegra hryðjuverkasamtaka hefði
verið brotin á bak aftur.
Ráðamenn í Palestínu fordæmdu einnig fjöldamorð-
ið í Lundúnum.
Ódæðið fordæmt og
hvatt til samstöðu