Tíminn - 29.09.1970, Blaðsíða 2
TIMINN
ÞRIÐJUDAGUR 23. september 1970
NASSER FELL I
VALENN í GÆR
Nasser forsetl Egyptalands Ihugar taflstöSuna, aS þessu slnnl á skákborS-
Inu en ekki i refskák stjórnmálanna.
NTB—Karíó, mánlidag.
Camal Abdel Nasser, forseti
Egyptalands, lézt skyndilega og
óvænt í dag eftir að hafa fengið
hjartaslag. Tilkynnt var um dauða
forsetans í Kairó-útvarpinu um kl.
8 í kvöld að íslenzkum tíma. Það
var varaforseti LanMsins, Sabat,
sem tilkynnti þjóð sinni þessi tíð-
indi, sem komu tæpum sólarhring
eftir að Nasser vann þann sigur,
að koma á sáttum milli Husseins
Jórdasníukoniungs og Yasser
Arafat, leiðtoga skæruliða, á fundi
æðstu manna Arabaríkjanna i
Kairó. Með Nasser er fallinn í
valinn vinsælasti og áhrifamesti
leiðtogi Araba.
Nasser varð 62 ára að áldri.
Hann lézt kl. 18.15 að egypzkum
tíma. Nokkru áður haRii hann
fundið til lasleika, er hann var
viðstaddur lokahóf fundar æðstu
manna Arabaríkjanna, og lézt
skörnmu síðar að sögn varaforset-.
ans.
Fréttin um fráfall Nassers kom
sem þruma úr heiðskíru lofti yf-
ir egypzku þjóðina og allar Araba-
þjóðir. Stjórnmálasérfræðingar í
Mið-Austuri'öndum segja, að frá-
fall hans muni hafa víðtækar póli-
tískar afleiðingar í Egyptalandi og
Mið-Austurlöndum öðrum. Er full
yrt, að enginn egypzkur stjórnmála
maður sé í þeirri stöðu, að teljast
eðlilegur arftaki Nassers, en vara-
forsetinn tekur við forsetaembætt-
inu til bráðabirgða.
Kairó-útvarpið, hljóðvarp og
sjónvarp, hætti þegar sendingum
fyrirfram ákveðinna dagskrárliða
og á eftir tilkynningunni um frá-
fall Nassers fylgdi upplestur úr
Framhald á bls. 14.
600 gestir í Ásmundarsal
Um 600 manns hafa nú séS sýningar þeirra Ragnars Kjartanssonar og
Gunnars Bjarnasonar í Ásmundarsal við Freyjugötu. Ragnar hefur selt
13 skúlptúr-myndir og Gunnar 16 olíumálverk. Sýningin verður opin alla
daga til 1. október frá kl. 2—10.
HAGSTÆÐUR VÖRUSKIPTAJÖFNUÐUR
EJ—Reykjavík, mánudag.
Hagstofa íslands hefur birt
txráðabirgðatölur um verðmæti út-
fiutnings og innflutnings í ágúst
MESTI LEIÐTOGIARABA
Ctemal Abdel Nasser, forseti
Egyptalands, var yinsaelasti og
valdamesti stjórnmálaleiðtogi Ar-
aba á síðari tímum — og um
leið sá umdeildiasti. Hann var
sameiningartákn þar sem sund-
urlyndi er regla fremur en und-
anteikning, og þar sem „bræður“
berast á banaspjótum. Honum
tókst enn einu sinni að stilla til
friðar og koma á sáttum, a. m. k.
í bili, skömmu fyrir andlát sitt.
Að honum föllnum er leitun að
arabiskum stjórnmálaleiðtoga. sem
getur tekið við forys-tuhlutverki
því sem Nasser gegndi um langt
áirabil.
Nasser var sonur skrifstofu-
manns. 35 ára að aldri gerði
hann stjórnarbyltingu í landi sínu
og tók völdin. Hann reyndi eftir
megni að fara milliveg milli aust-
urs og vesturs — báði aðstoð frá
Sovétríkjunum og Bandaríkhinum,
en reyndj að vera hvorugum háð-
ur um of.
Heima fyirir gerði hann land
sitt að sósíalistísku ríki, og lagði
áherzlu á félaglegar umbætur og
iðnvæðingu sem lausn Egypta-
lands frá aldargamalli fátækt.
Hann innblés þjóð sinni sjálfsvirð-
ingu og b.ióðarstolti eftir margra
elda erlenda kúgun.
Meðal landsmanna sinna og
annarra Araba var hann dýrk-
aður. Meðal arabískra konunga
og annarra leiðtoga, sem fylgdu,
að hans áliti. fornaldarlegu stjórn J ríkja bæði um þær aðgerðir og
airfari, var litið á hann sem hættu- j svo margt annað á sínurn póli-
legan ríkjandi skipulagi. Og leið-1 tíska ferli.
togar og þjóðir í austri og vestri! Hann náði miklum árangri á
litu á hann bæði með varúð og I mörgum sviðum, en beið einnig
tortiryggni en jafnfraim't aðdáun, i mikla ósigra.
er þeir sáu hann leika Tínudans! Nasser fæddist 15. janúar 1918
arabískra stjórnmála á aðdáunar- j í Alexandríu og var elstur þriggja
verðan hátt. | bræðra. Hann missti móður sína
Sumir töldu Nasser tákn þeirra' 8 ára og hafði það mikil áhrif á
nýju afia hins svonefnda þriðja hann, hann varð einræjin, við-
i heims, sem börðust fyrir sjálf-1 kvæmur og oft þungt hugsandi.
| stæði og áhrifum þeirra þjóða, 1 Um það jeyti var hann sendur í
J sem áður voru kúgaðar nýlendur > skóia i Kairó, og á skólaárunum
erlendra stórvelda. Aðrir töldu
hann lýðskrumara, sem hefði þá
löngun æðsta að berjast við ísra-
elsmenn og fella ríkisstjórnir,
sem ekki voru honum að skapi.
Og enn aðrir töldu Nasser snjail-
an, en tækifærissinnaðan leiðtoga,
sem hefði pólitíska snilldargáfu.
Nasser hafði útslitaáhrif á
flesta stóraitburði síðari áratuga
í Egyptalandi og Mið-Austurlönd-
um almennt. Hann kom egypzka
konungaveldinu á kné, fékk brezkt
herlið til að yfirgefa Egyptaland
eftir 74 ára hernám, þjóðnýtti
Suez-skurðinn, styrkti her lands
síns með sovézkum vopnum af
nýjustu gerð, barðist gegn ísra-
eismönnum, Frökkum og Englend-
ingum, er þeir gerðu innrásina
1956, átti verulega sök á sex-daga-
stríðinu, féllst á friðartillögur
Bandaríkjamanna fyrir Skömmu og
barðist ákaft fyrir einingu Araba-
stjórnaði hann mótmælaaðgerðum
stúdenta gegn brezka hernáms-
liðinu. Hann hafði ör á enni,
og var það eftir sár er
hann hlaut í átökum við egypzk-
an lögreglumann í einni mótmæla-
aðgerðinni, sem hann stjórnaði.
Hann féfck inngöngu í herskóla
iandsins 1937, þá 19 ára, og útskrif-
aðist sem liðsforingi í landgöngu-
liðinu 1. júlí 1938. Hann var send
ur til herstöðvar í Suður-Egypta-
landi og hóf þegar undirbúning
að byltingu hersins. Hann hvatti
meðliðsforingja sína óspart til að
gera heilaga skyldu sína og fella
hina spjlltu valdhafa. Hóf hann
þá þegar að leita að, þjálfa og
æfa þá menn, sem stóðu með hon
uim að hyltingunni 15 árum síðar.
í síðari herstyrjöld var Nasser
með her lands síns fyirst í Alex-
andríu en siðan í Súdan og við
E1 Alamein, þar sem hin fræga
eyðimerkurorusta var háð. Hann
var árið 1942 gerður að kapteini
og um leið að kennara við her-
skólann [ Kaiiró. Á næstu árum
stofnaði hann ásamt öðrum ung-
um 'liðsforingjum samtök „Frjálsra
liðsforingja", sem voru kjarninn
í byltingarliði hans síðar. Hann
efldi þau samtök, sem voru leyni-
leg, næstu árin eða fram til þess
dags er styrjöldin í Palestínu
hófst árið 1948.
Nasser tók þátt í styrjöldinni í
Palestínu og var sæmcíur hciðurs-
merkjum fyrir vaska framgöngu.
Að styrjöldinni lokinni hélt hann
áfram að efla samtök sín og í júlí
1952 tók hann og stuðningsmenn
hans völdin í landinm.
Fyrstu árin átti Nasser í valda-
átökum við ýmsa af þeim, sem
stóðu að byltingunni með honum.
en tókst að sigrast á andstæðing-
um sínum.
En árið 1954 var hann endan-
lega orðinn ofan á og hinn eini
raunverulegi valdhafi í landinu,
og var hann það til dauðadags.
I utanríkismálum varð Nasser
fljótlega leiðtogi rótækari afla
meðal Araba, og í alþjóðamálum
varð hann ásamt Titó og Nehru
leiðtogi hinna svonefndu hlut-
lausu þjóða heimsins.
Nasser kvæntist árið 1944 Tahia
Kazem, dóttur tekaupmanns. Þau
eignuðust fimm börn, tvær dætur
og þrjá syni. — E.J.
1970. Vöruskiptajöfnuðurinn var
hagstæður um 146 milliónir króna,
en var hagstæður um 72,1 milljón
ir í sarna mánuði 1969. í heild
hefur vöruskiptajöfnuðurinn ver-
ið hagstæður um 528.4 milljónir
fyrstu átta mánuði ársins.
Aðalfimdur Nemenda-
sambandsins
Aðalfundur nemendasambands
Samvinnuskólans fyrir árið 1970,
verður haldinn á laugardaginn
kemur í Glaumbæ, uppi og hefst
kl. 3 e. h.
Dagskrá: Venjuleg aðalfundar-
störf. — Stjórnin.
Skoðanakönnun
Sjálfstæðismanna í
Reykjaneskjördæmi
EJ—Reykjavík. mánudag.
Úrslit í skoðanakönnun Sjálf-
stæðismanna í Reykjaneskjör-
dæmi, sem fram fór um helgina,
voru þau, að Matthías A. Mathie-
sen lenti í 1. sæti með 2650 at-
kvæði, en Oddur Ólafsson. lækn-
ir, í öðru sæti með 2000 atkvæði.
F>- sagt, að könnunin sé bindandi
varðandi þessi tvö sæti vegna at-
kvæðamagns.
í þriðja sæti kom Ólafur G. Ein-
arsson, sveitarstjóri i Garðahreppi.
í fjórða sæti varð Axel Jónsson
í Kópavogi, sem nú situr á Al-
þingi í sæti Péturs Benediktsson-
ar, sem lézt á yfirstandandi kjör-
tim'abili.
Næstir komu Ingvar Jóhanns-
son. framkvæmdastjóri í Kefla-
vík með 1147 atkvæði og Bene-
dikt Sveinsson, með 1146 atkvæði.