Tíminn - 29.09.1970, Blaðsíða 9

I»RIÐJUDAGUR 23. september 1970
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
FramJcvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tóxnas
KarJsson Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason. Ritstjórnar-
skrifstofUT i Edduhúsinu, símaT 18300—18306 Skrifstofur
Bankastræti 7 — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasím) 19523.
Aðrar skrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr 165,00 á mánuði.
innanlands — í lausasölu kr. 10,00 eint. Prentsm. Edda hf.
Seðlabankinn og
bændastéttin
Nú orSið eru áreiðanlega allir sammála um, að bændur
stigu merkilegt framfaraspor, þegar þeir reistu Bænda-
höllina í Reykjavik, og hófu í framhaldi af því rekstur
Hótel Sögu. Þjóðin öll nýtur góðs af þessu verki og á eft-
ir að gera það um langa framtíð.
Slíkt framtak bænda hefði vissuluga verðskuldað það,
að það nyti stuðnings og fyrirgreiðslu ríkisvaldsins, t.d.
í sambandi við útvegun lánsfjár. Slíku hefur síður en svo
verið að heilsa. Af hálfu íorráðamanna Bændahallarinn-
)
ar hefur verið lögð rnikil áherzla á, að fá innlend lán og
losna þannig við þá áhættu, sem fyrgir gengisfellingum.
Þetta hefur ekki fengizt fram og hefur þar vafalítið
strandað mest á þeim aðila, sem fer með yfirstjórn
peningamála í landinu, Seðlabankanum. Vegna skorts á
eðlilegri fyrirgreiðslu hans eru lán þau, sem enn hvíla
á Bændahöllinni, að verulegu leyti erlend.
Viðbrögð Seðlabankans eru hins vegar önnur, þegar
einkaaðilar eiga í hlut. Það er opinbert leyndarmál. að
Seðlabankinn hefur beint og óbeint átt þátt í því, að hið
nýja hótel, sem hefur risið hér á þessu ári, Hótel Esja,
hefur fengið innlend lán í ríkum mæli. Hótel Esja mun
því búa við allt önnur og betri kjör en Hótel Saga í
þessum efnum.
Ef landbúnaðarráðherrann væri karl í krapinu, ætti
hann ekki að una því, að hótel bændasamtakanna væri
þannig af hálfu Séðlabankans látið búa við önnur og lak-
ari kjör en Hótel Esja. Hann ætti, þótt seint væri, að beita
sér fyrir því, að hinum erlendu lánum. sem nú hvíla á
Bændahöllinni, verði breytt í innlend lán. Það myndi
mjög styrkja rekstur hennar í framtíðinni.
Jafnhliða ætti svo landbúnaðarráðherra að beita sér
fyrir því, að Seðlabankinn endurskoðaði alla afstöðu sína
til landbúnaðarins og bændastéttarinnar Ráðherra ætti
alveg sérstaklega að beita sér fyrir því, að bændur fengju
ekki hlutfallslega lægri afurðalán en þeir fengu áður en
hann tók sæti í ríkisstjórninni. Niðurskurður afurðalán-
anna hefur verið bændum þungur í skauti á undanförn-
um árum og er það enn.
Magnús og Hannibal
Það er nú sameiginlegt með þeim fornvinunum,
Magnúsi Kjartanssyni og Hannibal Valdimarssyni, að þeir
láta blöð sín krefjast þess, að Framsóknarflokkurinn
birti yfirlýsingu um, að hann muni aldrei fara í stjórn
með Sjálfstæðisflokknum. Hvers vegna ríða þeir ekki
sjálfir á vaðið og bírta yfirlýsingu um, að flokkar þeirra
muni aldrei fara í stjórn með Sjálfstæðisflokknum?
Meðan þeir Magnús og Hannibal birta ekki slíka yfir-
lýsingu sjálfir, ættu þeir ekki að vera að heimta hana
af öðrum.
Lærdómsirltin
Hið íslenzka bókmenntafélag hefur ráðizt í útgáfu á
merkum bókaflokki. í þessum bókaflokki eiga að vera
öndvegisrit eftir ýmsa þekkta erlenda höfunda. Tilgang-
urinn með útgáfunni er sá, að fyrir hendi verði bækur
á íslenzku um alla þekkingu mannsandans, samdar af
snjöllum höfundum og þýddar á gott mál. Slík útgáfa er
vissulega í góðu samræmi við upphaflegt markmið Bók-
menntafélagsins og ber fastlega að vænta þess. að
henni verði tekið vel. Þ.Þ.
TÍMINN
NORMAN WEBSTER, POLITIKEN:
Á samyrkjubúum í Kína er lesið
úr ritum Maos á hverjum morpi
Sagt frá samyrkjubyggð, sem hefur 64 þús. íbúa
MAO TSE TUNG
LANDBÚNAÐUR Kínverja
byggist einkura á hrísgrjónum
og svínarækt og í samyrkju-
búinu Pingchu, þar sem
þetta er skrifað, eru firnin öll
af hvoru tveggja, Pingehu-
byggð er skammt frá Canton í
suðurhluta Kwang-'tung héraðs.
Hrísgrjónaakrarnir teygja sig
eins og augað eygir, oftast
heyrir maður í grísum og finn-
ur lyktina af þeim.
í byggðinni bregður þó
fleira fyrir augu en hrísgrjón-
utn. Pingchu er afbragðs dæmi
um þá öru þróun, -sem verið er
að knýja fram hvarvetna í
. landbúnaðarhéruðum í Kina.
Akrarnir eru um 15 þúsund
dagsláttur að stærð og gefa
tvær hrísgrjónauppskerur á
ári, en bændurnir rækta auk
þess hvei'ti, gras. sykurreir,
miaís, kát, argúrkur, baunir,
jarðepli, hnetur, melónur, ban-
ana o. fl. o. fl.
SAMYRKJUB Y GGÐIN rek-
ur einnig aokkurn iðnað. Verk-
smiðja ein framleiðir múrstein
og er hann bæði notaður beima
fyrir og fluttur til Kanton. Önn
ur verksmiðja framleiðir litlar
vatnsdælur, stór vinnustofa ann
ast viðgerðir dráttarvéla og bú-
verkfæra og myndarleg maís-
grjónamylla er einnig í gangi
auk vianuvettlingaverlcsmiðju.
Samyrkjubúið á einnig mörg
önnur smáfyrirtæki, sem fram-
leiða bómullarefni, léreft, ýms-
ar vörur úr sojabaunum, hálm
mottur og tágakörfur,
Tágakörfurnar eru einkum
seldar tíl Afríku. Stúlkurnar,
setn ríða þær, eru ákaflega
fingrafimar og engu óduglegri
við hrísgrjónaræktina en í
meðferð s'cotvopna að sögn.
LANDAREIGN Pingchu-sam
yrkjubúsins nær norður að
Perlufljóti. íbúarnir eru 64 þús
und, skipt í 17 framleiðslusveit
ir og 273 vinnuflokka. Sam-
yrkjubúið var sett á stofn árið
1958 og var þar eins og annars
staðar heimilt að skrá fólk til
skylduvinnu við áveitu og land
þurrkun.
Nú liggja skurðir um landar-
eignina þvera og endilanga og
þar eru 24 rafdrifnar dælu-
stöðvar. Auk þess eru notaðar
360 færanlegar dælur á ökrun-
um. Raflínur hafa vérið lagðar
hvarvetna um akrana og
einnig milli þorpanna.
Samyrkjubúið er ákaflega
nútímalegt a® sumu leyti, en
á sumum sviðum ríkir furðu-
leg fastheldni við gamlar venj-
ur. Ræktað er flest það, sem
ræktað hefur verið frá fornu
fari, húsdýraáburður og áburð
ur frá mannabústöðum nýttu?
vel. en tilbúinn áburður eklci
notaður
VIÐ lauslegan lestur dH4-
blaðanna verður þegar ljóst.
hve áburðurinn er mikilvægu-
fyrir kinverskan landbúnað. eri
það ásannast þó enn betur.
þegar komið er upp í sveit.
Pin gchu-samyrkj ubúið nýtur
þess að greiðar samgöngur eru
eftir fljóti við stórborgina Kan-
ton. Feiknastórir áburðar-
prammar koma reglulega frá
borginni og er innihald þeirra
losað á afar stðra steinsteypta
geyma, sem mikinn óþef iegg-
ur af. Talsmaður byggðarstjóin
arinnar, Whu að nafni, Jró
enga dul á, að svínin væru
dýrmæt af fleiri ástæðum en
þeirri, hve mikið kjöt þau gefn
af sér. Hann vitnaði til beirra
ummæla Mao Tse-tungs, að sér
hvert svín væri lítil, lífræn
áburðarverksmiðja og tók
fram, að sérhvert svín gæfi af
sér 6—7 þúsund pund af
áburði meðan það lifði.
Ummælin er ekki að finna
meðal þeirra setninga, sem ág
hef lesið í rauðu bókinni
minni, en engin ástagða var til
að rengja tilvitnunina. Margt af
því, sem haft er eftir „formann
inum“, er hversdagsiegt og
raunhæft.
BÆNDUR fá nokkuð af hlut
sínum greitt í hrísgrjónum. Ein
staklingurinn fékk um 600
pund í sinn hlut árið sem leið,
— allvænn haugur af soðnum
hrísgrjónum. Við launagreiðsi-
ur eru 100 pundin reiknuð á
10 yen (tæpl 300 kr. ísl.).
Laun í samyrkjuhúinu námu
186 yenum á einstakling ár-
ið sem leið, og eru hrísgrjc:i-
in innifalin. Skipt er í sjö
launaflokka og námu meðal-
launin í fjórum hæstu flokK-
unum um 450 venum árið 1969
(um 14.000 kr. ísl.).
f fyrstu var mikii áherzla
lögð á hvers konar verðJnuna-
kerfi, e,n frá því er nú horfið.
Wu benti þó sérstak.’ega á,
að erfiðið við vinnuna og dagn-
aður og fimi verkamannanna
réði úrslitum um launahæðina.
„í sem fæstum orðum sagt,
því meiri vinna, því hærri
laun. sag' hann. Heildarlaun-
in eru ekki ákveðin fyrr en að
búið er að draga ríkisgjöldin
af landbúnaðinum, hlut ýmiss
konar sjóða samyrkjubúsins,
framleiðslusveitarinnar og
vinnuflokksins.
BÆNDUR vinna níu stundir
á dag alla sjö daga vikunnar
þegar annasamast er, en sex
stundir þegar annir eru minni
og þá eiga karlmenn fjóra frí-
daga í mánuði en konur sex.
Stjórnendur samyrkjubú-
anna hafa orðið að vinna helm-
inginn af daglegum vinnutíma í
verksmiðjum eða á ökrum síð-
an menningarbyltingin hófst.
Þeir hafa ekki nein sér- g
réttindi hvað laun snertir. Wu
og Chang samstarfsmaður hans
sögðu, að laun þeirra næmu
um 45 yenum á mánuði (rúmar
16 þús. kr. ísl. á ári). Wu greip
tækifærið, sem þarna gafst, og
sagði:
„Stj órnendur samyrkjubúa í
Sovétríkjunum fá hærri laun H
og njóta betri aðbúnaðar, en
vegna þess hafa þeir ekki sam-
stöðu með hinu vinnandi fólki
og hneigjast til endurskoðunar-
stefnu. Við erum sífellt á ferli
meðal starfsmannanna, kynn-
umst viðhorfum þeirra frá
fyrstu hendi og getum leyst
hvern vanda undir eins.“
Stjórnmál eru mikið ástund-
uð í samyrkjubyggðinni. Stjórn
snálaráðgjafi er að starfi í
hverjum vinnuflokki og leið-
beinir við lestur og rétta notk-
un „hugsana Maos“ (hina and-
legu fæðu) á tveggja stunda
fundi. sem haldinn er sex sinn-
um í mánuði. Kafli úr bók for-
mannsins er lesinn hvern morg
un áður en lagt er af stað til
vínnu. og auk þess lesið sam-
vizkusamlega í bókinni, þegar
hlé er gert á störfam.
ÁRIÐ sem leið var flokks-
nefnd kommúnistaflokksins
stofnuð i samyrkjubyggðinni
og hún ieysti byltingarnefndina
af hólmi og annast yfirstjórn-
ina. Wu og Chang eru báðir í
Kommúnistaflokknum. Sagt er,
að starfsamir maoistar séu
hvarvetna á kreiki. Þegar ég
var þarna á ferð voru um 1200 I
þeirra saman komnir í sam- |
komasal samyrkjubyggðarinn- 1
ar til að „sitja ráðstefnu og |
skiptast á reynslu." Gert var tj
ráð fyrir. ið ráðstefnan stæði |
nokkra daga