Tíminn - 16.01.1971, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 16. janúar 1971.
TÍMINN
9
Útgefancfi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
FramJcvæmdastjóri: Kristján Benediiltsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Jón Helgason, Indriði G. Þorsteinsson og
Tómas Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason. Rit-
stjómarskrifstofur í Edduhúsinu, símar 18300 — 18306. Skrií-
stofur Bankastræti 7. — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasími:
19523. Aðrar skrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr. 195,00
á mánuði, innanlands. f lausasölu kr. 12,00 eint. — Prentsm.
Edda hf.
Tökum ekki óþarfa á-
hættu í mengunar
málum
Á blaðamannafundi, sem haldinn var í Straumsvík
í fyrradag, gaf Halldór Jónsson, stjómarformaður
íslenzka álfélagsins, eftirfarandi yfirlýsingu:
„Ef ríkisstjórn eða Alþingi fer fram á það við íslenzka
álfélagið, að sett verði upp hreinsitæki í verksmiðju
ÍSALS í Straumsvík, þá munum við verða við þeim
óskum og setja hreinsitækin upp".
Þessari yfirlýsingu stjómarformanns ber sérstaklega
að fagna. Að vísu segir forstjóri Rannsóknarstofnunar
iðnaðarins, að flúormengun frá álverinu sé svo lítil, að
óþarfi sé að setja upp hreinsitæki. En verksmiðjan í
Straumsvík á eftir að stækka mikið og við það mun
mengun frá henni auðvitað aukast að sama skapi. Rann-
sóknir Ingólfs Davíðssonar, grasafræðings, benda til að
flúor-mengun frá álverinu sé þegar orðin skaðvaldur
gróðurs í Hafnarfirði og nágrenni. Ef gróður eyðileggst
á íslandi við ákveðið stig mengunar ætti það að vera
okkur næg sönnun, því að vel getur verið að íslenzkur
gróður sé viðkvæmari fyrir slíkri mengun en gróður
erlendis, þar sem allt annar jarðvegur og loftslag em.
Og hví skyldum við taka nokkra áhættu í þessu máli,
þegar fjnir liggur yfirlýsing frá stjórnarformanni ál-
félagsins, að hreinsitæki verði sett upp strax ef Alþingi
eða ríkisstjórn óski? Nú er að sjá, hver viðbrögð ríkis-
stjórnar og meirihlutans á Alþingi verða. Hér er engin
ástæða til að taka neina áhættu og Alþingi ber að taka
stjórnarformanninn á orðinu.
„Hér er auðvitað ekki
um tilviljun að ræða“
Því lengur sem menn hugleiða ýmis ummæli Gylfa
Þ. Gíslasonar, formanns Alþýðuflokksins, á undanfömum
árum, því erfiðara eiga menn með að trúa því, að heilindi
geti nokkur fylgt af hans hálfu í þeim vinstri viðræðum,
sem hann efndi til og mönnum skilst að enn standi yfir.
í áramótagrein sinni í Alþýðublaðinu 30. desember 1969
sagði hann m.a. í tilefni af 10 ára afmæli stjórnarsam-
starfsins við Sjálfstæðisflokkinn:
„í íslenzkri stjórnmálasögu hafa engir flokkar starfaS
jafnlengi saman samfleytt. Hér er auðvitað ekki um til-
viljun að ræða. í stjórnmálum getur tilviljun skipt máli
og jafnvel haft úrslitaáhrif á örlagastundum. En hið langa
og góða samstarf Alþýðuflokks og Sjálfstæðisflokks á
sér enga slíka skýringu. Grundvöllur þess er sá, að þeir
hafa reynzt líta líkustum augum íslenzkra stjórnmála-
flokka á það, hverri stefnu skuli fylgja i atvinnumálum,
viðskiptamálum, félagsmálum og utanríkismálum".
Ekki hefur Gylfi Gíslason þó skipt um skoðun á einu
ári í þessu máli, því að hann hefur nýlega lýst því yfir,
að hann telji þá, sem barizt hafa gegn stjórnarstefnunni
afturhaldsmenn og Sjálfstæðisflokkinn frjálslyndari og
framfarasinnaðri en aðra flokka, og nánast „vinstri“
flokk í nýrri merkingu. Spurningin er því þessi: Er
Gylfi ekki að villast? Af hverju hóf hann ekki ,,vinstri“
viðræður um sameiningu Alþýðuflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins? Mönnum sýnist það rökréttara! — TK
ERLENT YFIRLIT
Viöræðurnar um Berlmarmáiið
dragast sennilega á langinn
Samkomulag um það krefst tilslökunar beggja aSila
STROPH og BRANDT
ÞAÐ HBFUR jafnan verið
ljóst, að Berlínarmálið yrði tor
leystasti hnúturinn í samninga
viðræðum vestur-þýzku stjóra-
arinnar við ríkisstjórnir Austur
Evrópu. Samningar þeir, sem
ríldsstjórn Vestur-Þýzkalands
hefur þegar gert við Sovétríkin
og PóÚand, hafa verið tiltölu-
lega auðveldir, þvj að hvorug-
ur aðilinn hefur þurft aö gera
nokkrar tilslakanir í sambandi
við þá. Aðalefni þessara samn-
inga er viðurkenning á núver-
andi landamærum í Evrópu, og
þá vitaalega fyrst og fremst
á landamærum Sovétríkjanna
og Póllands O'g þýzku rfkjanna.
Aadstæðingar Brandts tala um,
að í þessu felist nokkur til-
slökun af hans hálfu og ríkis-
stjórnar hans, en þessu mót-
mælir hann réttilega. Brandt
segir, að í þessu felist ekki
annað en viðurkenning á stað-
reynduro .sem ekki þýðir ann-
að .en að sætta sig við. Það
megi ekki standa í vegi fyrir
nauðsynlegum viðræðum, að
viljá ekkj viðurkénn'a sfað-
reyndir. Óbeint hafí fyrrver-
andi ríkisstjórnir Vestur-Þýzka-
lands verið búnar að veita um-
rædda viðurkenningu, þar sem
þær hafi lýst yfir, að Vestur-
Þýzkaland myndi aldrei grípa
til þess að breyta umræddum
landamærum með vopnavaldi.
Augljóst sé, að í reynd verði
þeiro ekki breytt öðruvísi, og
því séu samningarnir við Sovét
ríkin og Pólland ekki annað en
formleg staðfesting á fyrri yfir
lýsingu. Með þeim hafi verið
rutt úr vegi formlegum hindr-
unum, sem nauðsynlegt hafi
verið að losna við.
ÞEGAR kemur að viðræðum
um Vestur-Berlín, er útilokað
að leysa málið á þann auðvelda
hátt, að viðurkenna aðéins það
ástand. sem orðið er. Báðir að-
ilar eru óánægðir með það
ástand, sem nú er, og viija
breyta þvi. Báðir eru því jafn
ófúsir til að semja um að festa
eða frysta núverandi ástand til
frambúðar. Það gildir jafnt um
Vesturveldin og Vestur-Þýzka-
land annars vegar og Varsjár-
bandalagsríkin og Austur-
Þýzkaland hins vegar. Sam-
komulag um Vestur-Berlín get-
ur ekki náðst, nema háðir geri
verulegar tilslakanir.
Af hálfu Vesturveldanna og
Vestur-Þýzkalands er lögð
áherzla á, að tryggðir verði
frjálsir, ótruflaðir flutningar á
vegum, vatnaleiðum og járn-
brautum til Vestur-Berlínar
(loftflutningar hafa ekki verið
truflaðir að heitið geti), að
pólitísk og efnahagsleg tengsl
Vestur-Berlínar og Vestur-
Þýzkalands verði viðurkennd,
að Vestur-Berlínarbúar njóti
,sömu réttinda og vestur-þýzkir
ríkisborgarar og sjálfstæði
Vestur-Berlínar verði tryggt á
þennan og aunan hátt.
Af hálfu Sovétríkjanna og
Austur-Þýzkalands er hins veg-
ar lögð áherzla á, að Vestur-
Berlín sé svo til í miðju Aust-
ur-Þýzkalandi og því sé ómögu-
lega að viðurkenna hana sem
stjórnarfarslegan hluta annars
ríkis. Bretar myndu t.d. aldrei
vilja viðurkenna ,að helmingur
Lundúna lyti rússneskri yfir-
stjóm eða Bandaríkin að helm
mgur Washingtonhorgar væri
undir kínverskri stjórn. Þess
vegna verði að búa svo um
hnútana, að Vestur-Berlín
haldi sérstöðu sinni, án náinna
pólitískra tengsla við Vestur-
Þýzkaland, og að Vestur-Berlín
verði ekki notuð sem bækistöð
fyrir þá, sem vilja hindra efna-
hagslega uppbyggLngu Austur-
Þýzkalands, líkt og átt hafi sér
stað áður en múrinn var reist
ur. Samkomulagi um þetta at-
riði þurfi helzt að nást áður
en gengið verði endanlega frá
samningum um flutningana.
Orðrómur hefur gengið um,
að Sovétrikin og Austur-Þýzka-
land séu ek.ki á einu máli um
þetta atriði. Sovétríkin vilji
teygja sig lengra til samkomu-
lags um Austur-Þýzkaland
Þessi orðrómur virðist mjög
ósennilegur. Rússar telja það
ekki síður rússneskt hagsmuna-
mál en austur-þýzkt, að staða
Austur-Þýzkalands sé sem bezt
tryggð. Hias vegar má vera.
að Rússar telji það klókt að
láta austur-þýzku stjórnina
hafa meira orðið um þetta, og
skapa þannig það álit, að þeir
séu eitthvað samningafúsari.
VIÐRÆÐUR um Berlín milli 1
Vesturveldanna annars vegar, R
þ.e. Bandaríkjanna, Bretlands |
og Frakklands, og Sovétríkj- g
anna hins vegar, höfðu legxð |
niðri um talsvert skeið, þegar |
samkomulag náðlst utn það i |
marzmánuði síðastl. vetur, að M
þær skyldu hefjast að nýju. |
Síðan hafa fulltrúar þeirra
komið saman til nokkurra
funda um þetta efni. en iftið
þokað þar til samkomulags, að
því talið er.
Af hálfu Vesturveldanna hef g
ur verið lögð áherzla á, að g
ná fyrst samkomulagi um flutn- 1
ingamálið, en Rússar hafa talið ;[
að semja beri um fleiri efni |
samhliða. Þa hafa Rússar talið S
eðlilegt, að þýzku ríkin semdu |
sjálf sem mest um þetta efni |
sín á milli. Hér væri um mál- |
efni að ræða, sem fyrst og I
fremst varðaði þýzku ríkin tvö. |
Svo virðist, sem þessar vi5- |
ræður hafi tafizt mest til J
þessa vegna deilu um það
formsatriði, hvort stórveldin j
eigi að semja fyrst um aðal-
Framhald á bls. 14.