Tíminn - 27.02.1971, Blaðsíða 7

LAUGARDAGUR 27. febrúar 1971
TÍMINN
GAGNRYNI
Hurðaras reistur um ðxl
Þessaliu: þú héy.rir sjálí og dæm-
ir — þei. — þei — dísir?
í fimmta þætti ávarpar Spóli
í hlutverki Pýramusar múrvegg
svofelldum orðuni:
Ó, skuggalcga nótt! Ó, svarta nótt!
Ó, nótt, sem kemur þegar dagur
fer!
Ó, vei, ó vei! ó vei! syo hljótt!
svo hljótt!
ég held að Þispa sé að gleyma mér.
Og þú, ó múr! ó góði gamli múr,
sem greinir föður míns og hénn-
ar lóð!
Þú múr, ó múr, ó’gamli góði múr!
HERRANÓTT 1971
Draumur á
Jónsmessunótt
eftir
William SHakespeare
Þýðing:
Helgi Hálfdánarson
Hljómlist:
Atli Heimir Sveinsson
Leikstj.: Hilde Helgason
Draumur á Jónsmessunótt er
ekki sjónleikur í orðsins fyllstu
merkingu, heldur ljóð flutt af leik
endum á sviði eða furðudraumur,
sem gerist fyrir vakandi augum.
Ef frá eru taldir Spóli og Bokki,
eru flestar persónur leiksins
dregnar fremur óljósum dráttum.
All-langdregnar lýsingar koma
stundum í staðinn fyrir atburði,
sem jafnsnjallt leikskáld og
Shakespeare hefði hæglega getað
skapað leikandi létta rás. Persón-
ur verksins eru samar við sig eða
hverfandi litlum breytingum háð-
ar frá leikbýrjun til leiksloka, og
er þvi' persónusköpun Shakespear
es ekki jafn frumleg hér og fjöl-
skrúðug og síðar varð raunin á.
Rímið ræður hvai-vetna ríkjum að
heita má og meira að segja þar,
sem óbundið mál og órímað hefði
verið drjúgum áhrifameira og
máttugra.
Elskendurnir fjórir, Hermina og
Lýsander, Helena og Demetríus,
eru jafn óstöðugir í ást sinni og
fiðrildi. sem flögra af einu blómi
á annað. Ástarvíman rennur af
þcim jafnskjótt og þeir leggja aug
un aftur, en þeir eru ekki fyrr
vaknaðir en þeii’: „fá . . . ást á
hverri / lifandi skepnu er fyrst
ber fyrir augu“. Þeim er að vísu
ckki sjálfrátt, vegna þess að álfur-
inn. Bokki, sá óforbetranlegi
hrekkjaJómur, beitir þau brögð-
um og glepur þeim ■ sýn með því
að dreypa safa úr blóminu „ástar-
angan“ á sofandi augnalok þeirra.
Draumur á Jónsmessunótt byrj-
ar sem ástarsaga, þar sem hrekk-
lausir elskendur fá óþyrmilega að
kenna á áhrifum töfragrasa, held-
ur síðan áfram sem saga um álfa,
er eiga líka við sínar ástarraunir
að striða, og endar sem skopleik-
ur. Þetta er þó ef til vill ekki
alveg svona einfalt, eftir á að
hyggja, vegna þess að Shake-
speare tekst með töfrasprota list-
ar sinnar i.að isameina það. em
ósameinandi ’ér. þ.e. álfhéimá Ög
mannfioiíha. Hann stillir smávöxn-
um og fíngerðum álfum við hlið-
ina á stórvöxnum og grófgerðum
handverksmönnum og gengur
meira að segja svo langt á braut
ósennileika, að hann lætur tígu-
lega álfadrottningu fá ofurást á
asnahaus af lægstu stigum.
Enda þótt finna megi sitthvað
að byggingu verksins. persónu-
sköpun og efnistökum skáldsins,
á stöku stað, þá er margt skoplega
mælt um eðli mannlegrar ástar,
stundarfuna hennar og duttlunga.
Dýrt er kveðið og dásamlega. Víða
er silfri og gulli og dýrum stcin-
um stráð. Þcgar Shakespeare tekst
bezt upp í ástadraum sínum, dreg-
ur hann ósvikinn arnsúg, enda
vckur hugniyndaflug hans og and-
ríki, myndhvörf og líkingar. skop-
vísi og sönn stílþrif, óþrjótandi
aðdáun og fögnuð þeirra fáu, sem
listar kunna að njóta, en til þeirra
viljum við sjálfsagt flestir tejjast,
Skógur Shakespearres og nán-
asta umhverfi fyllist skáldlegri
samhljóman, sem er runnin beinl
frá hljómgrunni náttúrunnar
s.iálfrar, þegar Þeseus og Hippó-
lýta ræðast við í íjórða þætti:
Þeseus: Farið, einn ykkar, finn-
ið veiðistjórann; — því nú skal
láta lokið skógargöngu; og meðan
dagai’, fær hin fagra brúður að
heyra tónlist.yvorx-a veiðihunda,,v-
látið þá þegár lausa í vestur-daln-
um. — farið og sækið veiðistjór-
ann strax! — Við göngum, drottn-
ing. uppá fjallsins eggjar og
hlustum á hve hljómar fáránlega
er hundgá kemst í kast við cigið
bergmál.
Hippólýta: Ég var þar hjá. er
Herakles og Kaðmus umkringdu
bjöi’n á eynni Krít, með hundum
frá Spöi’tu; ég hef ekki í annað
sinn heyrt glæsilegri glaum; því
allt um ki’ing var eins og holt og
himnar, fell og gljúfur kölluðust
á; slíkt hef ég aldrei heyrt, svo
hljómríkan misklið, fagra þrumu.
Þeseus: Mitt hundakyn er kom-
ið beint frá Spöi’tu svo kjaftmiklir
og ýrðir, hengja hausinn svo eyr-
un strjúka af stráum morgundögg;
bognir í hnjám, og hesið sem á
törfum; fylgja mcð gát, en gelta
í hljóm sem klukkur stilltar á
tónabil, svo kliðhreint kall rauf
aldrei kyrrð, né hló við horna-
þyt, hvorki frá Spörtu, á Krít, né
Hér vakir ef til vili ekki annað
fyrir Shakespegri-e en að bi’egða
á gleps ogi.dfjXga eilítið úr heilag-
leika ástarinnar, dýrð og væmni
■«g um leið að láta eftir sér smá-
vcgis sjálfshæðni, eins og sumx-a
stói-skálda er siður eða réttara
sagt skopstælingu á eigin iýsingu
á ástum þeirrar Römcós og Júlíu.
Ljóðlínur þaér, sem vitnað hefur
verið í hér að fi’aman, svo og flest
það, er elskendunum fjórum er
lagt í munn er skáldskapur af
guðdómlegustu gerð. Byrjendum
er ofraun að ljá slíkum örðum
vængi, enda falla þau möx-g hálf-
dauð og flöt á fjalir niður á sýn-
ingu Herranætur á Draumi á Jóns
nxessunótt í Háskólabíói, en það
er ekki við leikendurna ungu,
þetta aðlaðandi, elskulega og
föngulega æskufólk, að sakast,
þótt miður hafi til tekizt, heldur
fyrst og fremst við leikstjórann.
Honum verður tæplega hrósað
fyrir útsjónarsemi og yfirsýn,
næmleika og traust tök á viðfangs
efninu og sízt of öllu fyrir skyn-
bragð á eþli höpleiks og samstill-
ingu, en öllu þessu er vægast sagt
nokkurra bóta vanl.
Hilde Helgason rcynist ekki sú
stoð né stytta, sá aflgjafi né leið-
arijós, sem Brynja Bencdiktsdótt-
ir var menntskælingum um svip-
að leyti í fyrra vetui’. Mjög er
það t.d. leikstjórnarlega misráðið
að stilla sex til átta leikendum
hlið við hlið yfir þvex’t sviðið.
Fleiri dæmi um svipaðan skort
á verklagni og hugvitssemi inætti
hæglega tína til, þótt hér vci’ði
látið staðar numið að sinni.
Sé frammistaða menntskæling-
anna í hlutvei’kum handverks-
mannanna borin saman við leik
þeirra, sem voru i kór aþenski’a
karla og kei-linga í Lýsiströtu í
fyrra sést bezt, hversu rýr og
miður glæsilegur hlutur þeirra
fyrrnefndu í rauninni er. Undir
atkvæðameiri leikstjórn hefði
verið hægur vandi að ná farsælli
árangri og skoplcgri blæ. I-Iver
valdi annars þennan leikstjói’a og
þetta verk. sem er svo fjarri getu
og viði’áðanleik óskólaðra og
óreyndi-a áhugamanna? Spyr sá,
sem ekki veit.
Þótt Guðbjöi-gu Alfreðsdóttur,
Berki Gunnai’ssyni, Gyðu Guð-
mundsdóttur, Einari Loga Einars-
syni, Sigríði Kristmundsdóttur,
Einari Unnsteinssyni, Önnu Jóns-
dóttur og Erni Clausen, verði ekki
á nein stórmeinleg glappaskot,
þá sýna þau hins vegar ckki pf
sér nejn eftirminnileg tilþrif og
annálsverð. Gyða Guðmundsdóttir
og Anna Jónsdóttir skera sig þó
nokkuð úr, einkum sú síðarnefnda,
sakir skýrmælis, fagurs limaburð
ar og allálitlegrar túlkunargáfu.
Álfamærin, hún Björg Jakobsdótt,
ir, leikur og laglega og ber sig
einkar þokkalega og mjúklega.
Yfirbui-ðir Arnórs Egilssonar og
áskapaðir leikhæfileikar eru ótví-
ræðir, enda er flest til fyrirxnynd-
ar: raddþeiting og látbragð, svip-
bi’igði og limamýkt, cinbeitni og
inníi|yn. Þessi ungi maður gæti
senniiégu náð langt á leikbi’aut,
svo framarlega sem hann ber
gæfu til að ávaxta sitt pund og
vísa ofnxctnaði og öðrum löstum,
sem stundum vil.ia við listamenn
loða, út í yztu myrkur.
Skraparotspi’édikun og vatns-
tóna Atla Heimis Sveinssonar
kann undirritaður ekki að meta
vegna snxæðar eyrna sinna og sam
svarandi skynjunartregðu. Um
listíengi þýðingarinnar og alhliða
ágæti er óþarft að fjölyrða hér.
Vonandi tekst betur til urn val
leikstjói’a og verkefnis á næstu
I-Ierranótt. Þessar leiksýningar
menntskælinga eru þcgar búnir
að vinna sér hefð og því orðnar
fastur og næstum því ómissandi
liður í skcmmtanalífi borgarbúa,
enda hefur raunin jafnan vei’ið
sú, að þær hafa miklu oftar fært
þeirn fögnuð og birtu og ferskan
blæ heldur en hitt.
llalldór Þorstcinsson.
TAKIÐ EFTIR - TAKIÐ EFTIR
Höfuin opnað verziun að Klapparstíg 29. undir nafninu
núsmunaskálinn — Tilgangur verzlunarinnar er að kaupa
og seija eldri gerðír húsgagna og húsmuna, svo sem buffet-
skápa. fataskápa bókaskápa og -hillur skatthoi. skrifliorð-
borðstofubor? og -stóla. blómasúlur. útvörp, gömul mál
verk ©g mvndir. klukkur. rokka. spegla og margt fleira- —
Það erum við. sem staðgreiðum munina. — Hringið: við
korauir strax Peningarnir á borðið. — HÚSMUNASKÁL-
INN, Klapparstig 29. simi 10099.
SaLun
HJÓLBARÐAVIÐGERÐIR
|| snjómunstur veitir góða spyrnu
í snjó og hdlku.
önnumst allar viðgerðir hjólbarða
með fullkomnum tækjum.
Snjóneglum hjólbarða.
GÓÐ ÞJÖNUSTA. — VANIR MENN.
BARÐINN HF.
Ármúla 7. — Sími 30501. ~ Reykjavík..