Fréttablaðið - 18.11.2002, Blaðsíða 12

12 18. nóvember 2002 MÁNUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLAÐSINS
INNLENT
Áfyrsti níu mánuðum þessa árstapaði deCODE, móðurfélag Ís-
lenskrar erfðagreiningar, 10 millj-
örðum íslenskra
króna. Mest af tap-
inu lagðist á þriðja
ársfjórðung; frá
júlí og fram í sept-
ember. Þótt upp-
gjör félagsins sé
flókið er samt
óhætt að draga þá
ályktun að mikið
tap fyrirtækisins fari vaxandi.
Hver mánuður bætir gráu ofan á
svart. deCODE tapar um 2 millj-
örðum á mánuði þessa dagana; það
gera um 95 milljónir hvern virkan
dag; tæpar 12 milljónir hverja
klukkustund af átta stunda vinnu-
degi. Tæpar 35 milljónir fyrir há-
degi í dag.
Þetta er sorgleg staða. Ekki síst í
ljósi þeirra væntinga sem lands-
menn báru til þessa fyrirtækis. Og
gera sumir enn. Samkvæmt nýlegri
könnun myndu um 5 prósent Íslend-
inga kaupa hlutabréf í deCODE ef
þeir fengju eina milljón til að fjár-
festa á markaði. Ef þessum hópi,
um 10.000 fjárráða Íslendingum,
yrði að ósk sinni og fengi eina millj-
ón í dag myndi de CODE geta selt 10
milljarða króna af nýju hlutafé. Það
myndi duga til rekstrar í níu mán-
uði með sama tapi og verið hefur á
þessu ári.
En auðvitað munu 10 þúsund
fjárráða Íslendingar ekki fá milljón
hver til að leika sér með á hluta-
bréfamarkaði. Það er kannski þess
vegna sem ríkisstjórnin hefur aflað
heimildar frá Alþingi til að ábyrgj-
ast fyrir hönd ríkissjóðs og skatt-
borgara allt að 20 milljarða lán til
deCODE. Sú upphæð jafngildir því
að 10 prósent fjárráða einstaklinga
myndu kaupa hlut í félaginu fyrir
eina milljón hver. Og þessi upphæð
dugir til 18 mánaða reksturs með
sambærilegu tapi og verið hefur á
þessu ári.
Þegar stjórnvöld taka ákvarðan-
ir þurfa þau sífellt að vikta saman
hagsmuni. Í tilfelli ríkisábyrgðar til
deCODE þarf að bera saman hags-
muni skattborgara, sem gætu þurft
að borga sem nemur 100 þúsund
krónum á hvern fjárráða Íslending,
á móti hagsmunum starfsmanna og
eigenda deCODE við að halda áfram
rekstri fyrirtækisins. Meta þarf lík-
ur á því að ábyrgðin falli á ríkissjóð
og hvort hún geti tryggt áframhald-
andi rekstur félagsins. Er verjandi
að ráðstafa 100 þúsund krónum frá
hverjum fjárráða Íslendingi til að
tryggja rekstur deCODE í 18 mán-
uði? Þetta er spurningin sem níu
mánaða uppgjör deCODE skilur eft-
ir á borði ráðherranna. Og ef félag-
ið verður jafn fjárþurfi eftir 18
mánuði, ætlar ríkisstjórnin þá að
hlaupa aftur undir bagga?

Hver mánuður
bætir gráu
ofan á svart.
deCode tapar
um 2 milljörð-
um á mánuði
þessa dagana.
20 milljarðar í 18 mánaða rekstur
skrifar um tap deCODE það sem af er
þessu ári og 20 milljarða ríkisábyrgð til
fyrirtækisins sem vofir yfir skattborgurum.
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
Af öllum þeim gjöldum sem ríkið innheimtir á Íslandi eru
tollar af innfluttum vörum skaðlegastir. Tollar valda
verðhækkunum, eru neyslustýrandi og skattgreiðendur
eru lítt meðvitaðir um þá. Því á að afnema alla tolla,
vörugjöld og innflutningsgjöld á næstu 4 - 8 árum og
draga um leið úr styrkjum til íslensks landbúnaðar svo
ekki þurfi að auka álögur á almenning vegna þessa.
• Enga tvísköttun
Leggja á niður bæði eignaskatt og erfðafjárskatt.
Tollar eru
tímaskekkja!
Guðrún Inga í 9. sætið!
Ný rödd, nýr styrkur –fyrir Sjálfstæðisflokkinn
www.gudruninga.net – www.tikin.is
• Burt með tollana
Grímulaus
Framsóknar-
flokkur
Albert Jensen skrifar:
Allt er í heiminum hverfult,nema ef vera skyldi Framsókn-
ar- og Sjálfstæðisflokkur í ríkis-
stjórn Íslendinga. Útséð er um að
hægt verði að losna við Framsókn-
arflokkinn á meðan landsmenn sjá
ekki vandræðin sem af honum
stafa. Lífsmáti þjóðarinnar er
flokknum hagstæður meðan hluti
hennar er önnum kafinn við að
njóta og hinn að þrauka..
Framsóknarflokkurinn er mikil
byrði á íslensku þjóðinni og hefur
verið lengi og það án þess að alþýð-
an skilji hvernig honum tekst að
hanga svona á henni. Kannski eru
þetta bara forn álög gerð til að
reyna hana. Dulbúin ritskoðun fjöl-
miðla bjargar flokknum frá að fá
það sem hann á skilið.
Hann ber með hinum íhalds-
flokknum alla ábyrgð á fólksflótta
úr sjávarplássum, en ógeðfelldustu
lög um nýtingu sjávar sem gerð
hafa verið eru undan hans rótum
runnin. Sjómenn mega ekki lengur
róa á nálæg mið en togarar fá að
skrapa landgrunnið.
Fyrir utan að vilja nú setja mik-
ilvægustu mál okkar á vald útlend-
inga berst formaður flokksins fyr-
ir hagsmunum erlendra álfursta á
kostnað lands okkar. Víst er að
Reykvíkingar þurfa að biðja Guð
að hjálpa sér komist Halldór Ás-
grímsson á þing fyrir þá.

Keisaraskurðir:
Tíðni fimm-
faldast
HEILBRIGÐISMÁL Tíðni keisara-
skurða hefur rúmlega fimmfald-
ast á þremur áratugum. Við upp-
haf áttunda áratugarins kom inn-
an við þrítugasta hvert barn í
heiminn með keisaraskurði en á
síðasta ári var svo komið að
sjötta hvert barn fæddist með
keisaraskurði.
Fjöldi keisaraskurða hefur
hækkað úr rúmlega hundrað ár
hvert fyrir 30 árum síðan í um
það bil sjö hundruð ár hvert í
kringum aldamót, að því er fram
kemur í svari Jón Kristjánssonar
heilbrigðisráðherra við fyrir-
spurn Svanfríðar Jónasdóttur og
Þórunnar Sveinbjarnardóttur.

90.000 TONN Á LAND Í OKTÓBER
Alls bárust nær 90.000 tonn á
land í síðasta mánuði. Það er
tæpum níu þúsund tonnum
minna en árið áður. Botnfiskafl-
inn eykst lítillega milli ára, var
rúm 41.000 tonn í síðasta mán-
uði. Alls hafa tæpar tvær millj-
ónir tonna borist á land.
DECODE-GENGI ÓBREYTT Gengi
hlutabréfa í deCODE breyttist
ekki á Nasdaq-markaðnum á
föstudag þrátt fyrir upplýsingar
sem birtar voru á fimmtudag um
tíu milljarða tap hjá fyrirtæk-
inu.
Heimilislæknar eldast
Árið 1987 var einn sérfræðingur í heimilislækningum á aldrinum 50-54 ára en nú eru þeir 45.
Þórir Kolbeinsson segir áhyggjuefni fyrir landsbyggðina að um leið og gæti fækkunar í stéttinni
fjölgi konum, sem séu ekki eins fúsar að standa vaktir og flytja út á land.
HEILBRIGÐISMÁL Meðalaldur heimil-
islækna fer ört hækkandi. Á síð-
ustu fjórtán árum hefur meðalald-
ur þeirra hækkað úr 30 árum í 54
ár, eða um 24 ár. Fyrir fjórtán
árum var einn starfandi læknir á
aldrinum 50-54 ára en nú eru þeir
45. Aðeins tólf heimilislæknar eru
á aldrinum 35-39 ára en voru þrjá-
tíu árið 1987. Ef fram heldur sem
horfir verður
minnihluti heimil-
islækna undir sex-
tugu eftir um það
bil fimmtán ár.
Ef litið er til
aldurs allra starf-
andi lækna á Ís-
landi kemur í ljós
að flestir eru á
aldrinum 50-54 ára
eða 170, þar af
fjórtán konur.
Þeim fer síðan ört
fjölgandi eftir því
sem aldurinn
lækkar og hlut-
fallslega eru kon-
ur flestar á aldrinum 35-39 ára en
47 prósent allra lækna á þeim
aldri er konur. Aðeins ein kona er
meðal starfandi lækna á aldrinum
65-69 ára.
Þórir Kolbeinsson, formaður
félags heimilislækna, segir það al-
varlegt mál hve nýliðun sé lítil í
stéttinni. „Þetta er það sem við
höfum bent á og þess vegna er það
svo mikilvægt að fá unglækna til
að starfa við heimilislækningar.
Ef ekki verður breyting á líður
stéttin undir lok.
Þórir bendir á að reyndir lækn-
ar séu að hverfa út. „Enn eitt sem
vert er að gefa gaum er að hlutfall
kvenna hefur aukist og það hefur
sýnt sig að þær hafa meiri áhuga
á hlutastörfum. Þær vilja síður
vinna á vöktum og það er
áhyggjuefni, einkum fyrir lands-
byggðina. Þess vegna erum við
hættir að tala um þetta sem launa-
baráttu heldur réttindabaráttu,
því ef unglæknarnir hafa ekki
áhuga á starfinu þá fáum við enga
lækna. Það er sorglegt, því allar
helstu nágrannaþjóðir okkar
byggja á heimilislæknum.“
Þórir segir að til að viðhalda
núverandi kerfi þurfi tólf
unglæknar að hefja nám í heimil-
islækningum á ári en undanfarin
ár hafa fjórir til sex læknar hafið
nám í heimilislækningum ár
hvert. bergljot@frettabladid.is
LÆKNAR ERU AÐ ELDAST
Ef fram heldur sem horfir verður minni-
hluti heimilislækna undir sextugu eftir um
það bil fimmtán ár.
„Þess vegna
erum við
hættir að tala
um þetta sem
launabaráttu
heldur rétt-
indabaráttu,
því ef
unglæknarnir
hafa ekki
áhuga á starf-
inu þá fáum
við enga
lækna.“
MEÐALALDUR
HEIMILISLÆKNA
Aldur 1987 2001
30-34 5 1
35-39 30 12
40-44 20 54
45-49 3 39
50-54 1 45
55-59 0 15
60-64 1 4
65-69 1 3