Fréttablaðið - 02.01.2004, Blaðsíða 10

10 2. janúar 2004 FÖSTUDAGUR
■ Stjórnvöld
Davíð Oddsson forsætisráðherra:
Frelsið er fjöldans, ekki fárra
ÁRAMÓT Davíð Oddsson forsætis-
ráðherra varð, í seinasta ára-
mótaávarpi sínu, tíðrætt um
frelsi og forsætisráðherra í nú-
tíð og fortíð. Frelsið sem fyrir
100 árum færði Íslendingum
farsæld er nú að mati Davíðs
helsta ógnin sem samfélagið
stendur andspænis ef það er
aðeins fárra en ekki fjöldans.
„Þá mætti ætla að þetta land
væri ein allsherjar ræfildóms
ruslakista. Óþarft er að láta
þess háttar rödd ná til sín svo
fráleitt sem það er,“ sagði Davíð
og vísaði til Hannesar Hafstein,
fyrsta ráðherra Íslands, sem
fyrir 100 árum leit yfir land þar
sem eiginlega allt var ógert.
Davíð sagði baráttunni um
frelsið ekki lokið. Nú væri ekki
við óbilgjarnan erlendan and-
stæðing að eiga sem sameinaði
þjóðina til átaka heldur þyrfti
þjóðin að vara sig á eigin frelsi.
„Frelsið er gagnslítið ef það
er aðeins fárra en ekki fjöld-
ans,“ sagði Davíð og lagði áher-
slu á að ef þjóðin kynni ekki með
það að fara þá skipti ekki máli
hvort rót þess væri í Kvosinni
eða í Kaupmannahöfn.
Undir lok áramótaávarpsins
kom Davíð að væntanlegum
starfslokum sínum sem forsæt-
isráðherra í haust. Hann gaf
ekkert út um það hvort hann
hygðist sitja áfram í ríkisstjórn
þegar Halldór Ásgrímsson tek-
ur við sem forsætisráðherra.
„Ég hef í þrettánda sinn feng-
ið að tala til ykkar í árslok. Á því
verður nú breyting. Í því felast
meiri tímamót fyrir mig en ykk-
ur,“ sagði Davíð Oddsson for-
sætisráðherra. ■
Varar við að flæma
fyrirtæki úr landi
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, lýsti í nýársávarpi sínu óþrjótandi tækifærum Íslend-
inga í alþjóðasamfélaginu. Forsetinn segir að hert tök gætu flæmt íslensk athafnaskáld úr landi.
ÁRAMÓT Ólafur Ragnar Grímsson,
forseti Íslands, lagði út af bjart-
sýninni í nýársávarpi sínu og taldi
að Íslendingar
ættu nær óþrjót-
andi möguleika
til að verða leið-
andi þjóð á sviði
nýsköpunar og
framfara í heim-
inum. Rétt eins
og Davíð Odds-
son forsætisráð-
herra þá minnt-
ist forsetinn á
100 ára afmæli
heimastjórnar á Íslandi en taldi að
þar hefði almenningur skipt sköp-
um.
„Í annan stað kalla breyttir
tímar á öflugt og vakandi frum-
kvæði okkar í alþjóðlegu sam-
starfi. Sífellt verður brýnna að
framlag þjóða sé sérstakt,“ sagði
Ólafur Ragnar.
Hann lagði áherslu á að Íslend-
ingar legðu rækt við nokkra þætti.
„Hafið, auðlindir sjávar, skyn-
samleg nýting þeirra, samstarf
þjóða um uppbyggingu fiski-
stofna, rannsóknir á hafstraum-
um og vegvísum um loftslags-
breytingar sem hafið geymir.
Samspil heilbrigðis og fiskneyslu.
Baráttunnar gegn illvígum sjúk-
dómum og aðgengis að lykilefnum
sem sjórinn skapar. Allt þetta eru
viðfangsefni sem alþjóðasam-
félagið telur nú einkar brýnt,“
sagði Ólafur Ragnar.
Færa þjóðinni sóknarfæri
Forsetinn nefndi næst jarðhita
og vetnisvæðingu. „Ákaft er nú
leitað að orkugjöfum sem ekki
ógna lífríki jarðar, skapa grund-
völl framfara og hagsældar án
mengunar sem skaða heilsu og
heill milljónanna,“ sagði Ólafur
Ragnar og nefndi að áhrifaríkasta
ríki heims hefði nýverið boðið Ís-
lendingum samstarf um það
hvernig best verði að vetnisvæða
borgir og samfélög í framtíðinni.
Hann sagði íslenska vísindamenn
standa í fremstu röð á þessum
sviðum.
„Árangur þeirra er að færa
þjóðinni fjölmörg sóknarfæri. Það
er merkileg þversögn en líka
táknræn fyrir nýja tíma að ein
smæsta þjóð heims skuli vera
leiðandi afl á sviði þar sem heims-
veldin voru áður ráðandi,“ sagði
Ólafur Ragnar.
Hann sagði að þriðji stóri
möguleiki Íslendinga lægi í legu
landsins á norðurslóðum í þeim
heimshluta sem hafi verið hel-
frosinn á tímum kalda stríðsins
vegna kjarnorkuógnar heimsveld-
anna.
„Nú hefur þar skapast nýr vett-
vangur fyrir samvinnu ríkja og
Norðurlönd sitja hér við borðið
ásamt Rússlandi, Kanada og
Bandaríkjunum. Í málefnum
norðurslóða getum við Íslending-
ar lagt margt til mála með þeim
hætti að eftir sé tekið. Okkur er
sýndur trúnaður. Við förum nú
með formennsku í Norðurskauts-
ráðinu og gegnum veigamiklu
hlutverki í háskólakeðju Norður-
skautsins,“ sagði hann.
Ólafur Ragnar sagði að með
þessu gæfist Íslandi færi á að
tengjast tveimur áhrifamestu
ríkjum heims, Bandaríkjunum og
Rússlandi, um þróun samvinnu.
Norðurslóðir mikilvægar
„Margt bendir til að norður-
slóðir verði æ mikilvægari í fram-
tíðinni; lykilsvæði í framfarasókn
og hagsæld jarðarbúa. Þar er að
finna um fjórðung vannýttrar
orku í veröldinni. Forðabúr sem
verður sífellt verðmætari. Þar
kann senn að opnast ný siglinga-
leið, norðurleiðin, sem styttir
ferðir milli Ameríku og Evrópu
annars vegar og Asíu hins vegar á
jafn róttækan hátt og Suezskurð-
urinn umbylti heimsviðskiptun-
um,“ sagði Ólafur Ragnar.
Hann boðaði hugsanlegt for-
ystuhlutverk Íslendinga meðal
þeirra 50 smáríkja sem ráða
fjórðungi atkvæðavægis innan
Sameinuðu þjóðanna.
Ólafur Ragnar ræddi þá útrás
íslensks atvinnulífs sem lýsti sér í
því að meira erlent fjármagn
hefði komið til landsins en áður
þekktust dæmi um. Hann varaði
þó við því að frumherjarnir gætu
þurft að flýja land ef íslensk
stjórnvöld gengju of hart að þeim.
„Heimsvæðing viðskiptanna og
opnun hins íslenska hagkerfis hafa í
fyrsta sinn í sögu þjóðar okkar veitt
frumkvöðlum með íslenskar rætur
tækifæri til að verða forystuafl á
heimsvísu og árangur þeirra getur
skapað svo mikinn arð að engin
dæmi eru um slíkt í reynsluheimi
síðustu aldar,“ sagði hann.
Hann vísaði til fyrirtækja í
smásöluverslun, matvælafram-
leiðslu, lyfjaframleiðslu og
bankastarfsemi sem hefðu náð ár-
angri í heimsviðskiptum.
Ræðum af sanngirni
„Við þurfum að ræða á sann-
gjarnan og heiðarlegan hátt
hvernig við ætlum að gefa at-
hafnafólki tækifæri til að njóta
sín um leið og við varðveitum eð-
alkosti samfélagsins. Hvernig
ætlum við að tryggja að arðurinn
af heimsvæðingu viðskiptanna
skili sér hingað heim og komi öll-
um til góða? Hver verður hlutur
íslensks almennings í hinum
mikla auði sem nýju íslensku at-
hafnaskáldin eru að skapa?“
spurði Ólafur Ragnar.
Davíð Oddsson fékk ábendingu
frá forseta Íslands.
„Höfum í huga að fyrirtækin
geta einfaldlega flutt heimkynni
sín, skattskyldu og þjóðþrifa-
framlög til annarra landa ef tökin
eru hert um of hér heima,“ sagði
Ólafur Ragnar Grímsson í nýárs-
ávarpi sínu.
rt@frettabladid.is
Menn ársins:
Ómar og
Hringskonur
VERÐLAUN Hlustendur Rásar 2 völdu
Ómar Ragnarsson, sjónvarpsfrétta-
mann á Ríkisút-
varpinu, mann árs-
ins í símakosningu
sem lauk á gaml-
ársdag. Í öðru sæti
varð Hrafn Jökuls-
son, forseti Hróks-
ins, og þriðji varð
Garðar Sverrisson,
formaður Öryrkja-
bandalags Íslands.
Fréttastofa Stöðvar 2 útnefndi
mann ársins. Fyrir valinu varð þó
ekki ákveðinn einstaklingur heldur
konurnar í Kvenfélaginu Hringnum
sem hafa unnið að uppbyggingu
Barnaspítalans Hringsins. ■
Erlend skip:
Minni afli en
ári áður
SJÁVARÚTVEGUR Erlend fiskiskip
veiddu talsvert minni fisk í íslenskri
landhelgi á síðasta árið en árið þar á
undan samkvæmt tilkynningum
þeirra til Landhelgisgæslunnar.
Á síðasta ári tilkynntu 149 erlend
skip um afla upp á samtals 169.757
tonn. Þar er nær 40.000 tonnum
minna en árið áður en tilkynntur afli
erlendra skipa var 206.330 tonn.
Mestu munaði þar um að minna
veiddist af loðnu en árið áður.
Loðnuafli Norðmanna féll úr 56.000
tonnum 2002 í 865 tonn í fyrra. ■
Ísraelskir þingmenn:
Svindluðu í
sjónvarpi
JERÚSALEM, AP Nokkrir ísraelskir
þingmenn svindluðu þegar þeir
tóku þátt í greindarprófi í sjón-
varpsþætti á dögunum. Þrátt fyrir
svindlið voru þeir ekki nema í með-
allagi greindir af fulltrúum þeirra
starfsstétta sem tóku þátt í leiknum.
Lögfræðingar mældust með
hæsta greindarvísitölu en fyrirsæt-
ur og líkamsræktarmenn með þá
lægstu. Á milli þeirra voru þing-
mennirnir en einn þeirra, Haim
Katz, viðurkenndi þó í útvarpsvið-
tali að þeir hefðu svindlað. „Líkt og
börn vildum við ná árangri vegna
þess að þjóðin fylgdist með.“ ■
AFLI ERLENDRA SKIPA Í LAND-
HELGINNI
Færeysk skip 135.468 tonn
Grænlensk skip 30.230 tonn
Norsk skip 1.472 tonn
Þýsk skip 1.307 tonn
Bresk skip 1.279 tonn
ÓMAR
Fjallaði mikið um
virkjunarmál.
DAVÍÐ ODDSSON
Sagði ekkert um hvað hann hyggst fyrir
þegar hann lætur af embætti
forsætisráðherra síðar á árinu.
FORSETI ÍSLANDS
Sagði ekkert um hvort hann hyggst gefa kost á sér á ný og þá þriðja sinni, en kjörtímabil
forseta endar á þessu ári.
„Í málefn-
um norður-
slóða getum
við Íslending-
ar lagt margt
til mála með
þeim hætti að
eftir sé tekið.
SÓKNARFÆRI Í VETNI
Forsetinn sagði sóknarfæri fyrir Íslendinga í vetni enda væri ákaft leitað að orkugjöfum
sem ekki ógna lífríki jarðar. Íslenskir vísindamenn séu þar í fremstu röð.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/B
IL
LI
NÝR FORSTJÓRI Tryggvi Axelsson
var skipaður forstjóri Löggilding-
arstofu til fimm ára frá gærdeg-
inum að telja. Tryggvi hefur
starfað í viðskiptaráðuneytinu og
hjá lagadeild EFTA í Genf og
Brussel. Hann hefur verið settur
forstjóri frá í apríl.
Svonaerum við
ÍBÚAFJÖLDI Í HELSTU SVEITAR-
FÉLÖGUM
Reykjavík 113.387
Kópavogur 25.291
Hafnarfjörður 21.190
Akureyri 16.048
Reykjanesbær 10.907
Heimild: Hagstofan