Tíminn - 30.04.1972, Qupperneq 9

Sunnudagur 30. april 1972
TÍMINN
9
9ÍMWM

Útg?fandB PrantiókttarfJofckurtrtn
x:::: Þárartnsson: {ábLvAwdfÓSxKf iSfjÓníSUrt,: :H*J9aW>rt>.: :: : ::: : £t;: :í>or5l-e:insson : :Og:: :Tómft»::;::K 8:rf»SÖfl>: :-Atf9tý:sInjJ:aít56ri:: :::::::frrMrtor: :-9Ísla3on; ::RH'Sf ÍÓrnarskTWstOf téaóo — 1S3Q5. 5krif?tofVr Pankastrærf 7. tuaa. Aufliýstngásími lýí43k A$rar skrff?tofvr simt ÁskrtftárfJÍald kr, tt2S,ÖQ á mánúSt Innanfapits. 1 ia fcr. tS.ÓO — fitaSaprsftt b.f. [ÚítMil Stetrt- ÍÍitÍía^:::;:::::: stusfmi T830Q, úsasolu
Baráttumálið 1. maí
Það er ánægjulegt, að verkalýðssamtökin
hafa ákveðið að gera útfærslu landhelginnar að
aleina baráttumáli sinu 1. mai. öllum öðrum
baráttumálum verður þokað til hliðar að þessu
sinni. Um þetta er enginn ágreiningur i verka-
lýðssamtökunum. Þetta er glæsileg staðfesting
á þeirri þjóðareiningu, sem kom fram á Al-
þingi, þegar þingmenn allir samþykktu að færa
fiskveiðilögsöguna út i 50 milur ekki siðar en 1.
september næstkomandi.
Siðan lýðveldið var stofnað 1944 hefur ekki
orðið meiri þjóðareining um annað mál en út-
færslu fiskveiðilandhelginnar nú. Þetta sýnir,
að þjóðin litur ekki aðeins á útfærslu fiskveiði-
lancÖielginnar sem mesta hagsmunamál sitt
heldur sé hún jafnframt að berjast fyrir rétt-
lætismáli. Hún c sé ekki að gera annað en að
taka það, sem hún hefur átt og á.
Það er að verða ráðandi stefna i heiminum,
að strandriki eigi rétt til hagnýtingar á hafs-
botninum allt að 200 milum frá ströndum þess.
Hvert rikið á fætur öðru, sem fram til þessa
hefur haldið i gömul sjónarmið eru að viður-
kenna þetta. Spánverjar gerðu þetta i hafs-
botnsnefnd S.Þ. i fyrra, Frakkar gerðu þetta i
hafsbotnsnefndinni i siðastliðnum mánuði.
Jafnvel Bretar búa sig undir að hagnýta oliu-
námur á hafsbotni, sem eru langt utan við 12
milna fjarlægð. Þeir telja þessar námur sina
löglegu eign.
Það er vitanlega fjarstæða að gera hér
greinarmun á auðæfum hafsbotnsins og auðæf-
um i sjónum yfir honum. Ástæðan til þess, að
ýmis riki vilja ekki viðurkenna þessa einföldu
og augljósu reglu, er sú, að stórveldin notuðu
aðstöðu sina áður fyrr til að stunda fiskveiðar
alveg upp i landsteina hjá hinum máttarminni
strandrikjum. Vitanlega var hér ekki um ann-
að en yfirgang að ræða, sem byggðist á alveg
sama rétti og þegar sömu stórveldi voru að
leggja undir sig nýlendur i fjarlægum heims-
álfum. Það er alveg rétt, sem haft er eftir Jó-
hanni Hafstein, að Bretar eiga ekki meiri rétt
til að stunda fiskveiðar á íslandsmiðum en ís-
lendingar til að vinna kolanámur i Bretlandi.
Nýlendustefnan á hafinu, er lika hvarvetna á
undanhaldi. Sakir gamallar og nýrrar vináttu
við Breta og Vestur-Þjóðverja eru Islendingar
samt reiðubúnir til að veita fiskiskipum þeirra
vissar undanþágur á Islandsmiðum um tak-
markað skeið. Vonandi næst samkomulag á
þeim grundvelli. En það væri mikill misskiln-
ingur, ef einhverjir halda, að íslendingar láti
hótanir eða ofbeldi beygja sig i þessu máli. Um
það er samstaðan 1. mai ótviræður vitnisburð-
ur.
í landhelgismálinu sækja íslendingar ein-
huga fram til sigurs. Sá sigur mun vinnast, þótt
hann kunni að kosta einhverjar fórnir og bar-
áttu, þvi að réttarþróunin i heiminum er öll
'með Islendingum.
Þ.Þ

ERLENT YFIRLIT
Leysir Nixon Vítnamdeiluna
fyrir forsetakosningarnar?
Fátt myndi styrkja hann betur f kosningabaráttunni
Nixon
Þótt undarlegt kunni a6
viröast, hafa hinar nýju loft-
árásir Bandarikjamanna á-
Noröur-Víetnam enn ekki
vakiö jafnmikla andstööu
innan Bandarikjanna eöa utan
og i fljótu bragöi heföi mátt
vænta. Viöbrögö almennings i
Bandarikjunum hafa hvergi
nærri veriö eins hörö og þau
voru á siöasta stjórnarári
Johnson forseta, en þau áttu
þá mikinn þátt i þvi aö neyöa
hann til aö breyta um stefnu.
Aö visu hefur þingiö brugöizt
öllu haröara viö en áöur.
Þannig hefur utanrikismála-
nefnd öldungadeildarinnar
lagt til, aö öllum fjárfram-
lögum til hernaöaraögeröa i
Vietnam veröi hætt um næstu
áramót, ef bandarisku fangar-
nir i Noröur-Vietnam heföu
veriö látnir lausir fyrir þann
tima. Mikill meirihluti þing-
manna demókrata I fulltriia-
deildinni hafa samþykkt aö
beita sér fyrir hliöstæöri
ályktun deildarinnar eöa
yfirlýsingu um, að hernaöar-
aðgerðum veröi hætt frá og
með ákveðnum degi, ef
fangarnir hefðu veriö látnir
lausir fyrir þann tima. Þegar
frá er skilin þessi afstaða
þingmanna, hafa loftárásir-
nar á Vietnam ekki vakiö
neinn meiriháttar styrr i
Bandarlkjunum. Jafnvel
frambjóöendur demokrata
meö sjálfan McGovern i
fararbroddi hafa ekki gert
loftárásirnar að teljandi
ádeiluefni i prófkjörsbarátt-
unni eöa Vfetnamstyrjöldina
yfirleitt. Þeir hafa i vaxandi
mæli snúiö sér að heimamál-
unum.
SENNILEGA er þaö tvennt,
sem veldur mest um þessa af-
stööu i Bandarikjunum. Annaö
er þaö, aö hin nýja innrás
Norður-Vietnama i Suöur-
Vietnam mæltist þar illa
fyrir og hefur þvi þótt
afsakanlegra en ella, aö
Bandarikjamenn gripu til loft-
árásanna, sem mótaögeröa.
Hitt er það, að mörgum hefur
fundizt þaö liggja i loftinu, aö
Nixon stefndi að þvi aö reyna
að ná samkomulagi I Vietnam
nokkru fyrir forsetakosn-
ingarnar i Bandarikjunum og
skapa sér þannig bætta
aöstööu til aö sigra i þeim.
A.m.k. bendir margt til, aö
Nixon haldi þessum mögu-
leika opnum og hafi veruleg
skilyröi til að notfæra sér
hann. Þetta á sennilega
meginþáttinn i þvi, aö forseta-
efni demókrata hafa farið var-
lega i þvi aö gera Vietnam-
styrjöldina að aöalmáli i kosn-
ingabaráttunni og að
McGovern hefur lagt mikiö
kapp á að sýna, að það sé
engan veginn eina kosninga-
mál hans, að styrjöldinni i
Vietnam veröi hætt, en mál-
flutningur hans á siðastliönu
ári bar mikinn keim af þvi.
ÞAÐ hefur ýtt undir þessa
skoðun, aö bæði Rússar og
Kinverjar hafa mótmælt loft-
árásunum á Norður-Vietnam
miklu hófsamlegar en flestir
áttu von á. Við þetta bættist
svo hin leynilega ferö
Kissingers til Moskvu, þar
sem hann ræddi meðal annars
viö Breshneff og Gromyko.
Eftir heimkomu Kissingers er
þaö svo tilkynnt, aö viöræöur-
nar á Vietnamráöstefnunni i
Paris veröi hafnar aö nýju, en
þær höföu legiö niöri nokkrar
vikur vegna þess, aö Banda-
rikin höföu lýst yfir þvi, aö þau
teldu þýöingarlaust aö halda
þeim áfram aö óbreyttum
ástæöum. Þessu lýstu Banda-
rikjamenn yfir nokkru áöur en
innrás Norður-VIetnama
hófst. Siöar bættu þeir þvi viö,
aö þeir myndu ekki hefja viö-
ræöur fyrr en Noröur-Viet-
namar heföu hætt innrásinni.
Norður-Vietnamar lýstu hins-
vegar yfir þvi, aö þeir myndu
ekki hefja viðræöurnar að
nýju fyrr en Bandarlkin hættu
loftárásunum. Nú hafa báöir
aöilar falliö frá þessum skil-
yröum. Jafnframt kemur svo I
kjölfariö orörómur um þaö, aö
hefjast muni leynilegar viö-
ræöur milli Bandarikjanna og
Norður-Vietnama.
Þá hefur þaö svo aö sjálf-
sögöu vakiö athygli, aö eftir
Moskvuför Kissingers til-
kynnir Nixon, aö haldiö veröi
áfram heimflutningi Banda-
rikjahers frá Vietnam og veröi
20 þús. hermenn fluttir heim
tvo næstu mánuðina. Sam-
kvæmt því verða hinn 1. júli
næstkomandi ekki eftir nema
49 þús. bandariskir hermenn i
Vietnam, en þeir voru þar 549
þús., þegar Nixon kom til
valda. Hann getur þvi bent hér
á ekki svo litinn árangur.
EN VORU þær mannfórnir
oghörmungar, sem fylgja inn-
rás Noröur-Vietnama og loft-
árásum Bandarikjamanna,
nauösynlegar til þess aö
skriður kæmist á sáttaviö-
ræður? Þannig spyrja eölilega
margir. Svörin eru aö vonum
mismunandi. Margir telja, aö
Norður-Vietnamar hafi gert
innrásina vegna þess, aö þeir
hafi veriö farnir aö óttast, aö
Suöur-VIetnamar kynnu aö
veröa nógu sterkir til aö
verja sig, ef þeir fengu mikiö
lengri tima til undirBúni'ngs.
Þá hafi þeir treyst á, aö
Nixon myndi ekki gripa til
loftárása og innrásin yröi þvi
auöveldari en ella. Hún myndi
gera Bandarfkjamönnum þaö
ljóst, aö þeir ættu ekki annan
kost en aö semja.
Ý msir telja, aö siöustu at-
buröir i Vietnam auöveldi
Nixon aö semja. Þeir sýni, aö
Bandaríkin eigi ekki annan
sæmilegan kost en aö semja,
þvi annars festist þeir áfram i
Vietnam i ótiltekinn tima.
Einkum hafi þetta opnaö augu
hægri sinna, sem Nixon á
mikiö undir, en jafnvel
Wallace segir nú, aö úr þvi,
sem komið sé, sé ekki annaö
fyrir Bandarikjamenn aö gera
en aö flýta sér heim, §f þeir fái
fangana lausa. Þá hafi loft-
árásirnar lika sina þýðingu,
þvi aö þær valdi Noröur-Viet-
nömum margvislegum vaní
ræöum, þótt þeir reyni aö gera
litiö úr þeim. Loftárásirnar
veröi þeim hvatning til aö
semja, ef þeir telja sig geta
fengiö hagstæöa samninga.
En aöstaöa Nixons er nú oröin
sú, aö hann viröist næstum
geta samiö um hvaö sem er,
vegna almenningsálitsins I
Bandarikjunum, ef hann fær
fangana heim. Nixon gerir sér
áreiöanlega vel ljósan þann
pólitiska ávinning, sem fylgdi
þvi, ef hann fengi bæöi fang-
ana og hermennina heim fyrir
kosningarnar.
Þ.Þ.
Hjálparstofnun kirkjunnar
hefur veitt 7 styrki hér
í tilefni af fórnarviku kirkjunnar
bárustHjálparstofnun kirkjunnar
framlög viöa aö og eru margvis-
leg dæmi um, að fólk hafi neitað
sér um eitt eöa annað og látiö
andviröiö I þess staö renna til
Hjálparstofnunarinnar.
Skólabörn, heilu bekkirnir
neituöu sér um sælgæti um lengri
eöa skemmri tima, fjölskyldur og
einstaklingar neituðu sér um
máltiö eöa létu andviröi máltiöar
af hendi rakna, starfshópur i litlu
fyrirtæki neitaöi sér um kvöld
skemmtun, fjölskyldur spöruöu
sér laugardagsbiltúrinn og
hjálpuðust aö viö þátttöku I
teiknisamkeppninni „Bróöir
minn og ég”, margir gáfu and-
viröi áfengisflösku. Þannig eru
mörg dæmin um beinar fórnir og
þaö aö fólk setur framlög sln i
samband viö eitthvaö, sem þaö
gæti sparað sér.
Þar fyrir utan bárust
fjölmargar gjafir, þótt þær væru
ekki beinllnis settar I samband
viö sparnaö, margir sendu jaf-
Framhald á