Fréttablaðið - 10.03.2004, Blaðsíða 14

Tillaga nokkurra þingmanna Sjálf-stæðisflokksins um lausn á rekstr-
arformi Ríkisútvarpsins er skrítin.
Markmið hennar virðist vera að draga
ríkisvaldið út úr rekstri fjölmiðla en
viðhalda afskiptum þess af dagskrár-
efni. Þingmennirnir virðast því telja
aðra betur til þess fallna að reka fjöl-
miðla en ríkið samt best til þess fallið
að velja dagskrárefni fyrir fjölmiðl-
ana. Þeir vilja selja Ríkisútvarpið en
halda útvarpsráði! Ég efast um að
nokkrir aðrir en stjórnmálamenn
gætu komist að þeirri niðurstöðu að
mestu verðmætin innan Ríkisútvarps-
ins liggi í útvarpsráði. Það á alla vega
ekki við um starfsmenn stofnunarinn-
ar sem ég held að flestir séu þeirrar
skoðunar að útvarpsráð hafi lítið gott
til stofnunarinnar lagt hingað til.
Annars varpar þessi tillaga þing-
mannanna ljósi á hverskonar blind-
götu umræðan – um einkavæðingu og
minnkandi afskipti ríkisvaldsins af
einstaklingum, fyrirtækjum og sam-
félaginu í heild – hefur ratað í. Um-
ræðan hefur svo til einskorðast við
peningalegan rekstur. Menn stefna að
einkavæðingu með það að augnamiði
að auka hagræðingu. Menn vilja
stefna að aukinni skilvirkni og betri
meðferð fjármuna en tíðkast í opin-
berum rekstri. En þótt hagræðing og
sparnaður sé góðra gjalda verð þá er
ástæðulaust að líta aðeins á minnk-
andi afskipti ríkisvaldsins af athafna-
semi einstaklinga og fyrirtækja út
frá peningalegum sjónarmiðum. Það
er ekki síður mikilvægt að virkja ein-
staklinga og fyrirtæki til að leita
lausna til að auka þjónustu og mæta
betur þörfum, óskum og væntingum
almennings en hægt er þegar ríkis-
valdið hefur bundið allt niður í fyrir-
fram tilgreinda staðla eða brenglað
svo samkeppnisstöðu að þeir sem eru
á markaði hneigist til að veita allir
sömu þjónustu fyrir sambærilegt
verð. Drifkraftur einkavæðingar á að
vera fráhvarf frá þeirri trú að ríkis-
valdið – og þeir sem stjórna því
hverju sinni; stjórnmálamenn og for-
ystumenn ríkisstofnana – viti allt
best og séu hæfastir allra að finna
réttar lausnir. Auðvitað er gott ef ein-
hverjir fjármunir sparast í samfélag-
inu en ávinningurinn af því eru smá-
munir í samanburði við það ef sam-
félagið losnaði undan misvitri forsjá
ríkisvaldsins.
Það mætti því snúa tillögu þing-
mannanna við og spyrja hvort ekki
fælist meiri bati í því fyrir Ríkis-
útvarpið – starfsmenn og hlustendur
– ef ríkið héldi stofnuninni en seldi
útvarpsráð (ef einhver kaupandi
finnst). Í takt við vaxandi áhuga á
beinu lýðræði mætti sjá fyrir sér að
stjórn stofnunarinnar og útvarps-
stjóri yrðu kosin af landsmönnum öll-
um í stað félaga stjórnmálaflokkanna
á þingi. Með því að kljúfa á milli
Alþingis og Ríkisútvarpsins má síðan
búast við styrkara rekstrarlegu að-
haldi frá þinginu þar sem það hefði
ekki lengur annarlega hagsmuni af
því að halda úti dagskrá. ■
Costas Karamanlis er yngstiforsætisráðherra í sögu
Grikklands en hægri sinnaður
flokkur hans, Nýtt lýðræði, vann
þingkosningarnar þar í landi. Úr-
slitin komu nokkuð á óvart því
sósíalistar hafa átt öruggt vígi í
Grikklandi árum saman og setið
nær óslitið í ríkisstjórn síðan
1981. Nýtt lýðræði fékk 45,4 pró-
sent atkvæða en sósíalistar 40,4.
Karamanlis hefur aldrei áður
starfað í ríkisstjórn. „Sú reynsla
að hafa verið leiðtogi stjórnarand-
stöðunnar í átta ár nægir til að
stjórna landinu,“ segir hann.
Þekktur glaumgosi
Costas Karamanlis er fæddur í
Aþenu árið 1956. Hann lærði lög
og hagfræði við háskóla í Aþenu
og framhaldsnám í lögfræði
stundaði hann við háskóla í
Boston. Hann varð formaður Nýs
lýðræðis árið 1997 og frá þeim
tíma sem liðinn er hefur hann
fært flokk sinn inn á miðjuna. Á
yngri árum var Costas þekktur
glaumgosi sem virtist una sér
best á næturklúbbum. Árið 1998
kvæntist hann ritara sínum og
eignuðust þau tvíbura fyrir ári.
Karamanlis er frændi
Konstantins Karamanlis, sem var
forsætisráðherra Grikklands á ár-
unum 1955–1963 og 1974–1980 og
síðan forseti 1980–1985. Fyrir
fjórum árum tapaði Karamanlis
þingkosningum naumlega en sig-
urinn nú var afgerandi. Í kosn-
ingabaráttunni réðst hann ítrekað
á ríkisstjórnina og sakaði hana um
að ljúga að almenningi og gefa
innihaldslaus kosningaloforð.
Lítill munur var þó sjáanlegur á
stefnu flokkanna í harðri baráttu
þeirra um hylli kjósenda. Valið er
fyrst og fremst talið hafa staðið
milli persónu forystumanna
flokkanna, en forystumaður
sósíalista George Papandreou,
sem á eins og Costas Karamanlis
ættir að rekja til þekktra grískra
stjórnmálamanna, er barnabarn
og sonur fyrrum forsætisráð-
herra, Georgios Papandreou og
Andreas Papandreou.
Lítil trú á stjórnmálum
Á sigurstundu, eftir að úrslit
voru ljós, hét Karamanlis því að
ríkisstjórn hans myndi leggja
rækt við menningu og menntun og
halda veglega Ólympíuleika en
margir hafa áhyggjur af því
hversu framkvæmdir vegna leik-
anna eru langt á eftir áætlun. „Það
eru engir sigurvegarar og engir
taparar. Grikkland eitt hefur unn-
ið,“ sagði Karamanlis í sigurræðu
sinni. Hann gæti þó lent í vand-
ræðum fljótlega þvi vinstri sinn-
uð verkalýðsfélög hafa hótað
ýmis konar aðgerðum vegna
óánægju sinnar með úrslit kosn-
inganna. Ríkisstjórnar hans bíður
það erfiða verkefni að takast á við
vaxandi fátækt, glæpi og atvinnu-
leysi sem er níu prósent í Grikk-
landi. Ekki virðist heldur vanþörf
á að auka trúverðugleika flokks-
ins, þrátt fyrir sigurinn, en nýjar
skoðanakannanir sýna að einungis
20 prósent Grikkja hafi trú á
stjórnmálaflokkum. ■
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um tillögur um lausn á vanda
Ríkisútvarpsins.
14 10. mars 2004 MIÐVIKUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúi: Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Enn er verið að bollaleggja umskattalækkanir. Enda var
þeim lofað fyrir kosningar af
valdhöfunum og stærsta stjórnar-
andstöðuflokknum. En nú er orðið
tímabært að hætta slíku tali.
Ljúka sjónarspilinu og horfast í
augu við veruleikann. Það vel-
ferðarkerfi, sem meirihluti þjóð-
arinnar hefur til þessa staðið vörð
um, er í kreppu og að líkindum er
almennur vilji til að losa rekstur á
vegum ríkis og sveitarfélaga úr
því ástandi. Ef að er gáð er enginn
grundvöllur fyrir skattalækkanir
og sennilega ekki almennur vilji
til aðdraga úr samneyslunni með
því að lækka skatta.
Hvað blasir við?
Sem betur fer er enn ekki byrj-
að að lækka skatta en samt blasir
þetta við:
· Verið er að draga saman
rekstur helstu sjúkra-
húsanna.
· Langir biðlistar eru eftir
plássi á hjúkrunarheimilum
· Óvíst er hvort framhaldsskól-
ar og háskólar geta tekið við
öllum sem sækja um skóla-
vist í haust. Sumir háskólar
leggja á óvinsæl skólagjöld
og aðrir safna skuldum.
· Mörg sveitarfélög eiga í erf-
iðleikum með rekstur grunn-
skólanna og safna skuldum.
· Barnabætur og vaxtabætur
hjálpa unga fólkinu, sem er
að reyna að komast inn í
samfélagið, verr en áður
vegna tekjutengingar og
nýlegrar skerðingar.
Til að koma þessum grunn-
rekstri velferðarkerfisins í þann
farveg, sem óskir standa almennt
til, þarf sennilega sex til átta
milljarða króna á ári. Meira fé,
ekki minna. Ennfremur er vert að
hafa í huga fréttir af því að um
300 milljarða vanti til að ríkissjóð-
ur eigi fyrir áföllnum lífeyris-
skuldbindingum.
Afstaða ábyrgra samtaka
Lækkun skatta mundi vita-
skuld grafa enn frekar undan
þeirri samtryggingu og sam-
neyslu sem góð sátt hefur verið
um hingað til. Enda hafa helstu
samtökin, sem gæta almanna-
hagsmuna í landinu, Alþýðusam-
bandið, Bandalag starfsmanna
ríkis og bæja og Neytendasamtök-
in, ekki gert kröfu um skattalækk-
anir. Þau hafa hins vegar unnið-
rækilegar úttektir og gert mark-
vissar samþykktir um margt sem
betur má fara í rekstri velferðar-
kerfisins og ekki horft fram hjá
kostnaði sem fylgir framkvæmd
þeirra tillagna.
Í handritinu, sem málsvarar
stjórnmálaflokka í örvæntingar-
fullri baráttu um valdastóla fá í
hendur frá auglýsingastofum og
kosningaráðgjöfum, er hins vegar
margtuggið að vænlegt sé að lofa
kjósendum skattalækkunum. Það
handrit er til þess ætlað að setja
upp sjónarspil, skapa sýndarveru-
leika þar sem kjósandinn á að
halda að bæði sé hægt að auka
sameiginleg gæði og senda honum
peninga til aukinnar einkaneyslu;
lækka skatta. Hver telur það
ábyrga afstöðu?
Hvað ber að gera?
Gott velferðarþjóðfélag verður
ekki byggt á útsmoginni ráðgjöf
auglýsingastofa eða vanhugsaðri,
tilfinningalegri skírskotun til
kjósenda í aðdraganda alþingis-
kosninga. Það verður að byggja á
raunsæi og skírskotun til sam-
kenndar fólksins. Nú reynir á
þroska valdhafanna og stjórnar-
andstöðunnar. Átta valdhafarnir
sig á því að það er vottur um yfir-
vegun, raunsæi og opinn hug að
skipta um skoðun í þessu máli?
Getur stjórnarandstaðan látið
vera að stríða valdhöfunum með
því að þeir séu að svíkja kosn-
ingaloforð um skattalækkanir?
Jákvætt svar við slíkum spurn-
ingum getur varla talist raun-
sætt. Hins vegar getum við gert
okkur vonir um að valdhafarnir
reyni að láta líta svo út að skattar
séu að lækka um leið og þeir
hækka. Nokkur reynsla er þegar
fengin í þeirri kúnst. En þá verð-
um við líka að láta sem ekkert sé.
Með því sýnum við bæði stjórn-
völdum og náunganum samúð og
tillitssemi. ■
Nóg komið
„Í leiðara Morgunblaðsins sl.
föstudag er ítrekuð sú afstaða
blaðsins að það telji opinberar
umræður á Íslandi ekki fara
fram með þeim málefnalega
hætti sem hægt sé að krefjast
af vel menntaðri og upplýstri
þjóð. Morgunblaðið veltir upp
þeirri spurningu hvort þau við-
brögð Sigurðar Inga Jónssonar
að segja sig úr Frjálslynda
flokknum vegna óánægju með
tjáningarform varaformanns
flokksins og viðurkenningu for-
ystu flokksins á því tjáningar-
formi, séu vísbending um að
hinum almenna borgara sé að
verða nóg boðið. Þá kastar
blaðið fram þeirri spurningu
hvort tímabært sé að stjórn-
málamenn, fjölmiðlar og aðrir
sem taki þátt í opinberum um-
ræðum, taki höndum saman um
að bæta umgengnishætti sína
hver við annan að þessu leyti.
Ég verð að taka undir þessi
sjónarmið Morgunblaðsins og
hrósa Sigurði Inga fyrir að
kjósa að sætta sig ekki við
þessi vinnubrögð forystu flokks-
ins. Ég sem áhugamaður um
pólitíska umræðu nenni ekki
lengur að láta bjóða mér að
þurfa að lesa í gegnum eða
hlusta á neikvæð gífuryrði og
svívirðingar um nafngreinda
einstaklinga áður en greinarhöf-
undur/ræðumaður/nafnlaus höf-
undur kemur sér að kjarna
málsins, þ.e. ef það er þá
einhver kjarni yfir höfuð.“
- UNNUR BRÁ KONRÁÐSDÓTTIR Á DEIGLAN.COM
Um daginnog veginn
HÖRÐUR
BERGMANN
■
skrifar um
skattalækkanir.
Ekki lækka skatta –
verndum velferðarkerfið
■ Af Netinu
Seljið frekar útvarpsráð
Engjateigi 5, sími 581 2141
Opið virka daga frá kl. 10.00-18.00, laugardaga frá kl. 10.00-16.00.
NÝ SENDING FRÁ
TUZZI
COSTAS KARAMANLIS
Hinn nýi forsætisráðherra Grikkja lofar að
leggja rækt við menningu og menntun og
halda veglega Ólympíuleika.
Maðurinn
COSTAS KARAMANLIS
■ er yngsti forsætisráðherra í sögu
Grikklands.
Yngsti forsætis-
ráðherra Grikkja
SJÚKRAHÚS
„Sem betur fer er enn ekki byrjað að lækka skatta,“ segir Hörður Bergmann meðal annars
í grein sinni – „Langir biðlistar eru eftir plássi á hjúkrunarheimilum.“