Tíminn - 29.09.1972, Blaðsíða 5
Föstudagur 2!). september 1972
TÍMINN
Neðan við hamrana á miðri myndinni er sláturhúsið og þar fyrir framan leggja Flugfélagsmcnn flugvélunum i kjöll'lutningunum, svo vart er nema cinn ineter á milli
vængbrodds og húss. Til hægri er „flugstöðin" á Fagurhólsmýri, en ibúðarhús og útihús staðarins efst á myndinui. (Tiinamyndir Kári)
Kjötið handlangað úr geymslunni á vagn, en fyrir utan bíður „Faxi
Kristján", og flytur afurðirnar til Reykjavikur.
KJ-Reykjavik.
Sláturhúsið á Fagurhölsmýri,
stendur á milli Blesakletts og
flugbrautarinnar, og ástæðan
fyrir þvi, að þar hefur þvf verið
valinn staður er eflaust sú að frá
þvi haustið 1948, hefur kjöt og
sláturafurðir úr öræfunum verið
flutt flugleiðis til Reykjavíkur.
Lengst af hafa „þristarnir” hjá
Flugfélaginu liaft þetta árvissa
verkefni, en i ár er kjöt og inn-
matur flutt i fyrsta skipti í Fokker
Fricndship skrúfuþotum Flugfél-
agsins.
Þegar þessir einstæðu loftflutn-
ingar hér á landi hófust 1948, var
öræfasveitin mun einangraðri en
húner núna. Þá voru óbrúuð stór-
fljót báðum megin sveitarinnar,
og reyndar innan hennar lika. Nú
eru aftur á móti greiðar sam-
göngur við sveitina austan frá, og
það hefur m.a. haft i för með sér,
að öræfin eru nú á félagssvæði
Kaupfélags Austur-Skaftfellinga
á Höfn i Hornafirði, en voru áður
á félagssvæði Kaupfélags Skaft»
fellinga i Vik. En þrátt fyrir að nú
séu greiðar samgöngur á landi
við Höfn i Hornafirði, er ennþá
sett upp loftbrú á haustin á milli
Fagurhólsmýrar og Reykjavikur.
Núverandi sláturhús á Höfn
myndi vart geta tekið við fé til
slátrunar úr öræfum, og frysti-
geymslur fyrir kjöt eru af
skornum skammti á Höfn, en með
nýju frystihúsi rætist væntanlega
úr þvi.
ÞA VAR KJÖTIÐ SALTAÐ
Þorsteinn Jóhannsson bóndi á
Svinafelli er sláturhússtjóri á
Fagurhólsmýri, og er blaða-
maður Timans brá sér þangað
austur i gærmorgun, sagði
Þorsteinn frá ýmsu i sambandi
við slátrun og kjötflutninga
þeirra öræfinga.
Þorsteinn sagði.að fyrst hefði
verið slátrað á Fagurhólsmýri
árið 1928, og stóð þá sláturhúsið
töluvert austar en núverandi hús.
Arið 1948 hófust loftflutningarnir,
og árið 1958 var núverandi slátur-
hús tekið i notkun.
En hvernig var svo kjötið
geymt og flutt áður en loftbrúin
kom til sögunnar?
— Jú, þá var kjötið saltað i
tunnur og flutt þannig á markað. 1
fyrstunni var þvi skipað um borð i
skip, sem lögðust við akkeri
skammt undan sandströndinni al-
ræmdu, og á þeim timum kom
það fyrir að geyma yrði kjötið i
öræfunum i heilt ár, þvi að ekki
er alltaf hægt að fara á milli skips
og lands þarna við hafnlausa
Suðurströndina. Þegar geyma
þurfti kjötið i heilt ár, þurfti að
rifa það upp og umsalta, á
miðjum vetri, til að forða þvi frá
skemmdum.
Reynt var að flytja saltkjöts-
tunnurnar landleiðina frá Fagur-
hólsmýri og vestur yfir sandana,
en það þótti ekki gefast sem bezt,
þvi að bæði var þetta þungur og
erfiður flutningur.
En það er ekki aðeins að kjöt-
skrokkar og innmatur hafi verið
fluttur flugleiðis frá Fagurhóls-
mýri, þvi þegar fjárskiptin stóðu
yfir vegna mæðiveikiniður-
skurðarins, var fé flutt á fæti
flugleiðis úr öræfunum.
Þetta eru nokkur atriði frá lið-
inni tið um kjötflutninga þeirra
öræfinga.
Það hefur vist oft verið sagt,
„að þetta er siðasta haustið sem
loftflutningarnir fara fram,” en
samt halda þeir áfram, og ekki
vildu þeir öræfingar, sem blaða-
maður ræddi við i gær, fullyrða
neitt um það, að þetta væri
siðasta haustið, heldur mátti á
þeim heyra, að enn ættu þessir
loftflutningar eftir að fara fram.
VINNA IIEFST KLUKKAN
FJÖGUR A MORGNANA.
Aður en öræfin komust i vega-
samband við þjóðvegakerfi
landsins, urðu þeir i sláturhúsinu
á Fagurhólsmýri að vera við þvi
búnir að salta kjötið sem til féll,
ef flug féll niður þann daginn. Nú
aftur á móti sagði Þorsteinn að i
neyðværi sjálfsagt hægt að koma.
þessum 300 skrokkum, sem til
falla á hverjum sláturdegi, i
frysti á Höfn.
Þorsteinn fræddi blaðamann á
þvi, að vinna hæfist i sláturhús
inu klukkan fjögur á morgnana,
og er þá byrjað á þvi að búa kjötið
til flutnings, vigta og setja i
grisjupoka, en um klukkan tiu
þarf þvi að vera lokið, þvi þá
kemur flugvélin að sunnan. I
hverri ferð með Fokker Friend-
ship vélunum eru flutt um fimm
tonn af áburði, en alls mun um
einn þriðji af áburðinum i öræfin
vera flutt loftleiðis.
Það þarf þvi að byrja á þvi að
afferma flugvélina, sem gengur
nokkuð fljótt fyrir sig, þvi að
þarna eru vanar hendur að
störfum. Þegar áburðurinn er
kominn á bil, er vélin hreinsuð, og
kjötinu siðan staflað i stólalaust
farþegarýmið. Reiknað er með
300skrokkum, hausum og innmat
i hverri ferð, en i gær voru þó
skrokkarnir 10 færri en venju-
lega, þvi að gera þurfti ráð fyrir
tveim blaðamönnum við ferm-
ingu vélarinnar.
Ferðin i gær var sú fimmta á
þessu hausti, en alls má gera ráð
fyrirum 15ferðum, þvi Þorsteinn
bjóst við að 3.700 - 4.000 fjár yrði
slátrað á Fagurhólsmýri i haust.
KASKEITUNUM SLEPPT
Friendship vélin, sem er i
þessum flutningum i haust, er
„Faxi Kristján”, og þetta kjöt-
flug hlýtur að vera svolitil til-
breyting frá hinu venjulega far-
þegaflugi. Flugstjórinn i gær var
Geir Garðarsson og flugmaður
Sigurður Elli Guðnason. 1 kjöt-
fluginu sleppa þeir bindum og
kaskeitum, en klæðast gjarnan is-
lenzkum lopapeysum, þvi að það
getur verið kalsamt að biða i
nærri tvo tima á Fagurhólsmýri á
meðan afferming og ferming á
sér stað. Skýjahæðin var nú ekki
mikið meira en 11-1200 fet i gær,
og blindflug alla leið úr Reykja-
vik og að Skarðsfjöruvita. Þá loks
komum við niður úr skýjaþykkn-
inu, og það fyrsta, sem við blasti
var Núpsvatnaósinn. Siðan var
liogið sjónflug beinustu leið i átt-
ina að Fagurhólsmýri, og lent þar
i austan vindi með áburðarfarm-
inn. Skyggnið á Fagurhólsmýri
var nú ekki meira en það, að
Ingólfshöfði sást ekki i mestu
skúrunum, en um það leyti sem
afferming hófst, stytti ’ann upp,
og hélzt þurr þar til búið var að
l'erma vélina 300 vænum dilka-
skrokkum.
Það var ekki til setunnar boðið,
hjá bændum og búaliði, sem verið
höl'ðu við störf frá þvi klukkan
fjögur um morguninn, þvi að rétt
fyrir tólf luku þeir við aö afgreiða
vélina, og eftir hádegið átti
slátrun að hef jast, og stendur hún
venjulega yfir fram að kvöldmat.
Um 35 manns vinnur i sláturhús-
inu þegar slátrað er, en ekki er
þar þó alltaf sama fólkið, svo alls
munu um 60 manns komast á
launaskrá hjá Þorsteini slátur-
hússtjóra á hverju hausti.
27,4 KÍLÖA DILKUR
Við fyrstu sýn, virðist meðal-
vigtin ætla að verða nokkuð góð
hjá öræfingum i haust, þrátt fyrir
að margt var tvilembt hjá þeim i
vor. Þá kom nú á dögunum
þyngsti dilkur, sem komið hefur i
sláturhúsið á Fagurhólsmýri, og
vóg hann hvorki meira né minna
en 27.4 kiló. Eigandi dilksins hann
Ingimundur Gislason á Hnappa-
völlum, sagði, að dilkurinn hefði
gengið á Brimfjalli i sumar.
Það er ekki til setunnar boðið,
þvi i Reykjavik biða kjötbilar frá
Sambandinu eftir dilka-
skrokkunum austan úr öræfa-
sveit. Þegar Sigurður Elli flug-
maður hefur fengið upp veður og
annaö hjá Oddi Jónssyni, flugaf-
greiðslumanni og útibússtjóra
kaupfélagsins, er haldið vestur á
brautarendann, og i bakaleiðinni
kemur það i hlut blaðamanns
Timans að vera spenntur niður i
salernisklefa flugvélarinnar, en á
austurleiðinni var það sætið á
milli flugstjóra og flugmanns,
sem hann yljaði, og fékk þar góða
yfirsýn yfir vandasamt starf flug-
mannanna.
KR. 4.05 A KÍLÓIÐ
Eðlilegt er að margir spyrji nú,
hvað þessir flutningar kosti.
Samkvæmt upplýsingum Einars
Helgasonar yfirmanns innan-
landsflugs Flugfélagsins, þá er
gjaldið i ár kr. 4.05 á kilóið, en til
samanburðar þá er venjulegt
lægst gjald fyrir kilóið á þessari
flugleið fimm krónur, og hæsta
gjald kr. 6.60. Þetta haustgjald er
við það miðað, að vélin sé full-
fermd báðar leiðir, en vél sú, sem
tekin er til þessara flutninga,
getur litlu öðru annað i um tvær
vikur, nema um sé að ræða vöru-
flutningaflug til annarra staða á
landinu.
Yzt til vinstri er Geir Garðarsson flugstjóri, þá Sigurður Elli flugmaður, Þorsteinn Jóhannsson slátur-
hússtjóri og starfsfólk i sláturhúsinu.