Tíminn - 01.10.1972, Side 9

Tíminn - 01.10.1972, Side 9
Sunnudagur 1. október 1972. TÍMINN 9 Útgefandi: Fra'msóknarflokkurfnn : Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór : arinn Þórarinsson (ábm.).'Jón Helgason, Tómas Karlsson i'Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsbiabs Tlmins) :j Auglýsingastjóri: Steingrimur.' Gislasqbi, - Ritstjórnarqkrif-t :j stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306j j Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusfmi 12323 — auglýs ' : ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300..Askriftargjald: : £25 k£Ónur á mánuði innan lands, I lausasölu 15 krónur ein-í takið. Blaðaprent h.f. Hlutverk sveitanna Til eru menn, sem virðast fæddir með þeirri ástriðu að halda uppi metingi milli atvinnu- vega og telja einn atvinnuveg mikilvægari en annan. Einkum beinist þessi árátta að þvi að hallmæla landbúnaðinum og gera hlut hans sem minnstan. Hann svari tiltölulega minnstu i þjóðarbúið, hann sé illa rekinn og þar fram eftir götunum. Fyrst kastar þó tólfunum, þegar svo langt er gengið að kalla niðurgreiðslur á vöruverði styrki til landbúnaðarins. Niður- greiðslurnar koma öllum atvinnurekstri að gagni, þar sem tilgangur þeirra er fyrst og fremst að koma i veg fyrir kauphækkanir, sem væru atvinnuvegunum ofviða. Ef niður- greiðslunar væru felldar niður, myndi það sýna sig, að það yrði ekki landbúnaðurinn, sem stöð- vaðist fyrst, heldur margar aðrar atvinnu- greinar. Með þvi er ekki verið að segja, að þeim sé haldið uppi vegna þessara atvinnu- greina. Þeim er haldið uppi vegna alls atvinnu- lifsins og geta þvi ekki skrifazt á reikning einnar atvinnugreinar fremur en annarrar. Sannleikurinn er sá, hvað sem þessir and- stæðingar landbúnaðarins predika, að land- búnaður er óhjákvæmileg atvinnugrein- á íslandi, ef byggð á að haldast i landinu. Hann er það jafnt af efnahagslegum og menningar- legum ástæðum. Gott dæmi um hið siðar- nefnda, er grein, sem enskur blaðamaður birti nýlega i stórblaðinu Sunday Times um Island. Honum fannst islenzk menning ekkert frábær eftir að hafa verið i Reykjavik og var ekkert sérlega hrifinn af dvöl sinni þar. En hann var þó orðinn mikill aðdáandi islenzkrar menn- ingar áður en hann fór frá íslandi. En megin- ástæðan var sú, að hann hafði haft kynni af islenzkri sveit og einu af helztu skáldum hennar. Eftir þá heimsókn og lestur forn- ritanna komst hann að raun um, að þrátt fyrir allt væri Island kjarni norðursins, miklu fremur en önnur Norðurlönd. Kjörorð hins nýja heims er hreint land og dreifð byggð. Þetta er nú helzta herópið viða um heim. Afturhaldsmönnum má ekki takast að niða svo niður landbúnaðinn, að hann dragist saman og byggðin minnki mikið frá þvi, sem nú er. Ekki sizt borgarbúar þurfa að skilja, að borgarlif og sveitalif þurfa að haldast i hendur og miðla hvort öðru af sér- stæðri menningu sinni. Þetta skildi Einar Benediktsson vel, þegar hann kvað um Reykjavik: Af bóndans auð hún auðgast, verður stærri hún auðgar hann, — þau hafasamamið. Þannig á samstarfi borgar og sveitar að verða háttað á komandi timum. Nútimaþjóð- félag getur án hvorugs verið. Stefna hins nýja tima er að dreifbýlið eflist ekki siður en þétt- býlið. Hið nýja ísland krefst ekki siður við- lendra sveita en hið gamla ísland gerði. Þ.Þ. FRLENT YFIRLIT Hve norrænir verða Danir við kjörborðin á morgun? Óvenjumikill lögregluvörður verður við kjörstaðina Krag, forsætisráðherra A MORGUN fer fram þjóð- aratkvæðagreiðsla i Dan- mörku um aðildina að Efnahagsbandalagi Evrópu. Mjög harðar deilur hafa verið um þetta mál i Danmörku að undanförnu og óttast lögregl- an i Kaupmannahöfn,að róstur geti orðið við kjörstaðina á morgun. Hinir sextiu kjör- staðir i Kaupmannahöfn og á Friðriksbergi verða undir strangari lögregluvernd en áður er dæmi um i Danmörku. Þetta veitir nokkra visbend- ingu um, hve mikið til- finningamál þetta er i Danmörku. MJÖG er dellt um, hvort úrslit þjóðaratkvæðagreiðsl- unnar i Noregi muni hafa veruleg áhrif i Danmörku. Andstæðingar aðildar reyna að sjálfsögðu að notfæra sér hana eftir megni og hvetja til samnorrænnar afstöðu. Undir eðlilegum kringumstæðum ætti slikt að vera þungt á met- unum. En fylgjendur aðildar hafa ekki látið skorta mótrök. Danir eiga ekki að láta Norð- menn, eða aðra, segja sér fyr- ir verkum, heldur taka afstöðu um eigin mál, án allra slikra sjónarmiða. Þeir eiga aðeins að vera háðir dönskum hags- munum og sjónarmiðum við kjörborðin. Ef til vill kann þetta að hafa einhver áhrif, en mest áhrif hefur það þó senni- lega, að Krag forsætisráð- herra tilkynnti, að gengis- lækkun væri óhjákvæmileg, ef Danmörk yrði ekki aðili að Efnahagsbandalaginu. Þótt slik yfirlýsing sé býsna hæpin og hafi þegar valdið miklum erfiðleikum i efnahagsmálum Dana, hefur hún vafalitið haft veruleg áhrif á afstöðu ýmissa til aðildarinnar, þvi að for- ustumenn flestra hinna stjórn- málaflokkanna hafa tekið kröftuglega undir þessa yfir- lýsingu Krags. Vel má vera, að Krag hafi hér kastað mörs- iðrinu, sem getur ráðið úrslit- unum. Þá hafa sum blöðin, t.d. Berlingske Tidende, flaggað þvi, að það geti orðið Danmörku hagstætt að ganga i Efnahagsbandalagið, ef Noregur verður utan við. Mörg erlend fyrirtæki séu þá likleg til þess að flytja starf- semi sina frá Noregi til Danmekur, þar sem þau fái þá hagstæðari starfsskilyrði þar. Einnig munu erlend fyrirtæki, sem hafi ætlað sér að fjárfesta i Noregi, þá snúa sér heldur að Danmörku. ÞVi er ekki að neita, að ýms efnahagsleg rök mæla meira með aðild Danmerkur en Nor- egs að Efnahagsbandalaginu. T.d. er danskur landbúnaður jiklegur til að hagnast á aðild, öfugt við norska landbúnað- inn. Það hafa lika verið aðal- rök þeirra, sem mæla með aðild, að Danmörk verði fá- tækt land og lifskjörin muni versna, ef Danir væru utan Efnahagsbandalagsins. Fátæktin og kjaraskerðingin hefur verið grýlan, sem þeir hafa notað i áróðri þessum. Þvi er ekki að neita, að þessi áróður hefur verið öflugur. Allir stjórnmálaflokkar lands- ins hafa lýst sig fylgjandi að- ild, nema Sósialiski þjóðflokk- urinn, en hins vegar er klofningur mikill i röðum jafnaðarmanna og radikala. Þá hafa nær öll blöð landsins mælt með aðild. Skoðana- kannanirhafa lika jafnansýnt, að fylgismenn aðildar væru i meirihluta, en þó yrði munur- ------- --- - -- inn minni, ef Norðmenn höfn- uðu aðildinni. RÖKSEMDIR þeirra, sem eru á móti aðild, hafa m.a. verið þær, að þótt einhver bráðabirgðahagur yrði af að- ild i byrjun, yrði vafasamt að hann héldist til lengdar Reyndin yrði oftast sú i hinum stóru heildum, að útkjálkarnir drægjustaftur úr. Það sem úr- slitum réði til frambúðar, væri framtak og dugnaður, og þetta framtak reyndist oft mest hjá sjálfstæðum smáþjóðum, sem þyrftu á öllum dug sinum að halda, en hefðu lfka frjálsræði til athafna. t þeim efnum væri skemmst að minna á Sviss- lendinga og Svia, sem óttuðust ekki versnandi lifskjör, þótt þeir yrðu ekki aðilar að Efnahagsbandalaginu, heldur teldu viðskiptasamninga við það æskilegri. Danir mættu ekki gerast svo glámskyggnir að halda, að þátttaka i ein- hverju efnahagsbandalagi geti tryggt hlut þeirra um aldur og ævi, heldur verði það framtak og dugnaður þeirra sjálfra, sem marki lifskjör þeirra. Og frjáls Danmörk hefði betri skilyrði til fram- taks og frumkvæðis, en Danmörk, sem væri heft i efnahagsbandalagi stórvelda. AF HÁLFU fylgismanna aðildarinnar hefur þó nokkuð verið hampað Rússagrýlunni, eða þvi, að Danmörk myndi frekar færast undir rússnesk áhrif, ef hún stæði utan Efnahagsbandalagins. Andstæðingar aðildar hafa aftur bent á Sviss, Sviþjóð og Austurriki. Eru þessi lönd nokkuð á leið bak við járn- tjaldið, þótt þau gangi ekki i Efnahagsbandalagið? Þá hafa fylgismenn aðildar bent á, að smáriki eins og Hol- land, Belgia og Luxemburg séu með i Efnahagsbandalag- inu og óttist ekki neitt. Andstæðingar aðildar hafa sýnt fram á, að þessi riki eigi sér allt aðra fortið en Norður- lönd. Sjálfstæði þeirra er til- tölulega nýtt af nálinni og þau hafa á liðnum öldum heyrt til allskonar bandalögum. Hugsunarháttur og tilfinning þessara þjóða er þvi allt önnur i þessum efnum en Norður- landaþjóðanna. MEÐAL andstæðinga aðild- ar rikir hvað mestur ótti við það, að það hljótist af aðild- inni, að Danir missi eignaráð yfir dönsku landi, sem þýzkir auðhringar séu fúsir til að kaupa i stórum stil. Lög hafa að visu verið sett til að hindra þetta, en þau má vafalitið sniðganga með ýmiss konar leppmennsku. Þá óttast þeir, að erlent vinnuafl leiti til landsins. Þetta og annað stuðli að þvi að lama sjálfstæði og menningfí Dana. 1 þeirra sjálfstæðu aðstöðu, sem Danir búa við nú, verði hlutur þeirra svipaður og Walesbúa, Lappa, Baska og Týróla, sem hafa glatað sjálfstæði sinu innan hinna stóru heilda. Fylgismenn aðildar mótmæla þessu, og segja það einmitt kost aðildar, að Danir verði þátttakendur I öllum stofnunum bandalagsins og geti þannig haft áhrif á allar ákvarðanir þess. Andstæðing- ar aðildar gera litið úr þessu og benda á ýms dæmi þvi til sönnunar. Annað kvöld verður það ljóst, hver ákvörðun Dana verður, en úrslit atkvæða- greiðslunnar verður loka- ákvörðun um afstöðu Dana. Annars staðar á Norðurlönd- um er nú spurt: Hve norrænir verða Danir við kjörborðin á mánudaginn? Þ.Þ.

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.