Tíminn - 04.01.1974, Page 3

Föstudagur 4. janúar 1974
TÍMINN
3
Gáttir a\\ar, áðr gangi fram,
of skoðask skyli, of skyggnask skyli
Upphafsorð verðiaunaóperu Jóns Ásgeirssonar
— Edduljóöin hafa
alltaf verið lifandi fyrir
mér, og sem barn las ég
þau mikið, sagði Jón Ás-
geirsson, en ópera hans,
Þrymskviða, hlaut verð-
laun í samkeppni Þjóðleik-
hússins. Efnið er tekið úr
goðsögunum og styðst við
Þrymskviðu, Hévamál,
Völuspá, Vafþrúðnismál
og Grímnismál.
Vorið 1972 auglýsti bjóð-
leikhúsið samkeppni i tilefni þjóð-
hátíðarársins. Var samkeppnin
reyndar þrenns konar: um leik-
rit, ballett, bæði efnisþráð og tón-
list, og svo óperu, bæði tónlist og
texta. Frestur var veittur fram i
febrúar árið 1973, en var siðan
framlengdur fram i mai. Ekkert
verk á ballettsviðinu barst.
Fjögur leikrit bárust, en i dóm-
nefnd voru Jónas Kristjánsson,
Vilhjálmur Þ. Gislason, Brynja
Benediktsdóttir, Stefán Baldurs-
son, og Sveinn Einarsson. Dóm-
nefndin hefur nú skilað áliti og
niðurstaða hennar er sú, að ekk-
ert ieikritanna hljóti verðlaunin.
Sveinn Einarsson þjóðleikhússtjóri afhendir Jóni Ásgeirssyni verðlaunin. —Timamynd: Róbert.
íhaldið í Reykjavík klofnar
A BORGARSTJÓRNARFUNDI i
gær átti að ganga frá ráðningu
forstöðumanns Heiisuverndar-
stöðvarinnar I Reykjavík, en þvi
máii hafði verið frestað frá sið-
asta fundi borgarstjórnar. Þau
tiðindi urðu á fundinum i gær, að
málinu var enn frestað að beiðni
borgarstjóra.
í SAMTALI við biaðið i gær
kvaðst Sverrir Garöarsson,
formaöur FtH, álita að
þegar hafi veriö sagt upp um
20% af hljómlistarmönnum
þeim, er leika i veitingahús-
unum, og álika fjöldi myndi
fara af launaskrá um næstu
mánaðamót. Hljómlistar-
mennirnir voru á kaupi sam-
kvæmt samningi i 1 mánuð,
eftir aö þjónaverkfallið hófst
ihaustog uppsagnarfrestur-
inn er 30 dagar, miðað við
mánaðamót.
— Ég vona, að þegar þjóna-
deilan leysist, þá lagist þetta
Astæðan var sú, að borgar-
stjórnarmeirihlutinn gat ekki
komið sér saman um að Jón
Magnússon lögfræðingur hlyti
starfann. Jón Magnússon hefur til
þessa starfað á lögfræðiskrifstofu
Eyjólfs Konráðs Jónssonar.
Borgarfulltrúar minnihluta-
flokkanna lögðu til, ásamt Alberti
aftur, sagði Sverrir. —
Komið hefur til tals, aö
manni skilst, aö veitingahús
i bænum breyti starfsemi
sinni, þannig að ekki verði
þörf á hljómsveitum, en ég
hef enga trú á þvi persónu-
lega, að fólk hætti að dansa,
og ég held, að fólk láti ekki
bjóða sér það að dansa eftir
hljómplötum, og á ég þá sér-
staklega við árshátiðir og
annað slikt. Og fyrsta flokks
veitingahúsin hér, sem við
köllum svo, koma aldrei til
meö að „lifa á hljómplöt-
um.” -Step.
Guðmundssyni, að Geir Guð-
mundsson fengi stöðuna, en hann
er reyndur og traustur borgar-
starfsmaður, hefur starfað hjá
borginni áratugum saman og
uppfyllir allar þær kröfur, sem
gerðar eru til forstöðumanns
Heilduverndarstöðvarinnar. Geir
Hallgrimsson og aðrir forystu-
menn Sjálfstæðismanna munu
undanfarið hafa lagt mjög hart aö
j Alberti Guðmundssyni og skorað
á hann að lúta vilja flokksins i
þessu efni, en hann hefur ekki
| gefið sig, heldur fast við þá
sannfæringu sina, að réttara sé og
eðlilegra, aö reyndur borgar-
starfsmaður hljóti stööuna, en
ekki einhver flokksgæðingur
Sjálfstæðisflokksins.
Þegar ljóst var á fundinum i
gær, að ekki næöist samstaða
innan meirihlutans um að veita
Jóni Magnússyni stöðuna, óskaði
borgarstjóri eftir enn einni frest-
un sem fyrr segir. Nú mun
i ætlunin að reyna að *fá Jón
Magnússon til þess að reyna að
j draga umsókn sina til baka.
— HHJ.
„Þau lifa aldrei á hljómplötum"
Þó hvetur dómnefndin einn höf-
undanna „Kasandra” til að gefa
sig fram, en umslögin með
höfundanöfnunum hafa ekki verið
opnuð, þvi hún telur, að væri
verkið umsamið gæti það orðið
gott til flutnings siðar. Vonast
dómnefndin þvi til að Kasandera
gefi sig fram við forráðamenn
hússins, en þaö er siður að opna
ekki umslögin með nöfnum höf-
unda nema hjá þeim, sem verð-
launin hlýtur. Einnig vonast
nefndin til aö hinir höfundarnir
þrir gefi sig fram, þvi sú hug-
mynd hefur komið fram, að verk
þeirra verði lesin upp i Þjóð-
leikhúskjallaranum.
Eitt óperuverk barst, bryms-
kviða eftir Jón Aseeirsson,. og
hlaut þaö 200 þúsund króna
verðlaun. Verðlaun fyrir hin
verkin voru 150 þúsund. Mælti
dómnefndin með verkinu til
flutnings i leikhúsi með ákveðn-
um breytingum.
Sagði Jón Asgeirsson við af-
hendingu verðlaunanna, að hann
hefði unniö við samningu þessa
verks meira og minna siðustu
fimm árin. Útdráttur úr verkinu
hefði verið fluttur á árshátið
Kennaraskólans fyrir átta árum,
og þá veriö fyrsta óperan, sem
flutt hefði veriö hér á landi eftir
islenzkan höfund.
Verkið er tveir timar i flutningi.
Einsöngshlutverk eru sjö ásamt
kór, en i kór Þjóöleikhússins eru
nú 32.
Sagði Sveinn Einarsson Þjóð-
leikhússtjóri að verkið yrði flutt á
listahátiðinni i sumar, og þetta
væri i fyrsta skipti i sögu Þjóð-
leikhússins, sem þar væri flutt
ópera eftir islenzkan höfund.
Dómnefndina skipuðu Vil-
hjálmur Þ. Gislason, dr. Róbert
A. Ottóson, Páll Isólfsson, Gunn-
ar Egilson, Sveinn Einarsson og
Rut Ingólfsdóttir.
— kr.
Miranda kyrr
fyrir vestan
Brezki togarinn
farinn heirri
EFTIRLITSSKIPIÐ Miranda var
enn úti fyrir Vestfjörðuni I gær-
morgun. Þrátt fyrir itrekaöar
fyrirspurnir til brezka sendiráðs-
ins, hafði ekkert svar borizt um
það, hvort skipiö ætlaði að not-
færa sér heiniild til að kanna
staösetningu brezka togarans
Sáint Dominic.
I gær fékk togarinn heimild til
aö halda út fyrir fiskveiðitak-
mörkin. Þegar skýrsla hefur bor-
izt frá varöskipinu til dómsmála-
ráðuneytisins, tekur ráðuneytiö
ákvörðun er varöar leyfissvipt-
ingu.
Saint Dominic frá Hull var tek-
inn á miðvikudaginn að ólögleg-
um veiðum á friðaða svæöinu
austur af Glettinganesi. Hann
mun nú vera á leið til Bretlands.
—SB.
Sex
sem
pund ullar af ungu fé,
er rúið að vetrinum
Viðhorfin í kjara-
samningamdlunum
hafa gerbreytzt
frd því í haust
1 Verkamanninum á Akur-
eyri, tnálgagni Samtaka
frjálslyndra og vinstri manna
á Norðurlandi, er i siðasta
tölublaöi rætt I forystugrein
um kjarasamningana og þau
nýju og versnandi viðhorf,
sem hljóti að setja mark sitt á
samningsgeröina. t greininni
segir, að verkalýöshreyfingin
verði nú að slaka á kröfum
sinum. i grein þessari, sem
skrifuð var áður en samningar
við BSRB voru undirritaðir
segir, að hinn hagstæði grund-
völlur, sem verið hafi fyrir
hendi I haust, hafi brostið með
oliukreppunni og hinum miklu
verðhækkunum á oliu, sem
framundan séu. Samt verði að
halda fast við verulega
hækkun á lægstu laununum.
Áhrif
olíukreppunnar
t greininni segir:
„Þau tiðindi hafa gerzt I
heiminum á síöustu vikum og
mánuöum, sem gerbreytt hafa
aðstööu verkafólks til að
knýja fram verulegar kjara-
bætur, og þegar er Ijóst, að
verkalýösfélögin veröa að
draga til baka margar af
þeim kjarakröfum, sem settar
voru fram I haust. Slikt hiö
sama hljóta félög innan BSRB
að gera.
Orsakir þessa eru öðru
fremur og aðallega þær gifur-
legu verðhækkanir á oliu og
vörum framleiddum úr olíu
cða meö aðstoð oliu, sem
ýmist hafa þegar orðið eöa
eru fyrirsjáanlegar. Hér
veröur um svo gífurlegan
skatt á þjóðina að ræða um-
fram þaö, sem búizt var við,
að sú kaka, sem til skiptanna
verður, hlýtur aö smækka og
nettóupphæö meðaltekna
lækkar. Sá hagstæði grund-
völlur mikillar kröfugerðar,
sem var fyrir hendi, er
brostinn. Og þvi miður veröur
bakslagið meira en æskilegt
heföi veriö, en orsök þess er
sú, að pólitiskir yfirborðs-
menn réðu miklu um kröfu-
gerðina á siöastliönu hausti,
og afleiðingar af ráðum slikra
verða illar, sem oftast áður.
Þyngra dfall en
eldgosið í Eyjum
En þrátt fyrir það mikla
áfall, sem þjóðin hefur nú
orðiö fyrir, og verða mun
stórum alvarlega fyrir efna-
haginn en nokkurn tima eld-
gosiö í Eyjum, dugir ekki aö
verkalýöshreyfingin leggi
árar í bát, — enda þótt henni
beri að taka tillit til allra að-
stæðna og láta skynsamlegt
mat ráöa.
á Arnarvatni í Búnaðarblaðinu
Frásögn Eysteins
„í MYVATNSSVEIT er sauöfjár-
búskapur um margt frábrugðinn
þvi, sem annars staðar gerist.
Þar hefur til dæmis um langt ára-
bil verið frjósamara fé en gengur
og gerist —algengt, að þar fæðist
185-190 lömb á hundraö ær, þar er
fé og fóðraö til hámarksafurða,
þar hefur hver bóndi fremur fátt
fé en mikinn arð af hverri kind, og
þar hefur um margt veriö farið
inn á nýjar brautir I sauðfjár-
rækt”.
Þessi orö eru upphaf spjalls,
sem Sveinn Hallgrlmsson ráðu-
nautur hefur átt viö Eystein
bónda Sigurðsson á Arnarvatni og
birtir i Búnaðarblaðinu. Fjallar
viötalið um vetrarrúning á fé,
sem mjög er tíökaður i Mývatns-
sveit.
Eysteinn segir I viötalinu, að
hann alrýi þrjá til fjóra yngstu
árgangana aö vetrinum, og taki
vanalega eitthvað af öllum ám.
Gimbrarnar eru rúnar fyrir jól,
en eldra féð byrjar hann oftast aö
rýja I marzmánuði. Með þessum
hætti hefur bóndinn á Arnarvatni
fengiö nær fjögur pund af ull af
hverri kind, en af yngra fénu hef-
ur veriö hátt I sex pund af hverri
kind.
Eysteinn segir, að þau skilyrði,
sem fullnægja þarf til þess, aö vel
gefist aö rýja að vetrinum, séu
fyrst og fremst þau, að nóg fóöur
sé til, vel gefið og húsin góð, þurr
og laus viö dragsúg. Hann segir
kostina vera þá, að meiri og betri
ull fáist, tími sparist viö göngur
og smalamennsku, féð sé laust
við ónæði, er þaö er komiö i
sumarhaga, og velfóðraðar
vetarrúnar ær séu betur undir
hret og úrfelli búnar á fjalllendi
en nýrúiö sé aö sumrinu. Þar aö
auki telur Eysteinn tvimælalaust,
aö ungt fé fóörist betur og skili
vænni lömbum, ef það er vetrar-
rúiö.
í lok viötalsins er þess getið, að
viö tilraunir á Hesti, Reykhólum
og víðar hafi komiö í ljós, að
miklu vænni lömb fengust undan
vetrarrúnum lambgimbrum
heldur en vorrúnum, og sömu-
leiðis heldur vænni undan tvæ-
vetlum. öllum virðist, að betri ull
fáist meö þessum hætti, en góö
hús og góö hirðing er frumskil-
yröi, að þessi aöferð gefi góöa
raun.
Enda þótt margar kröfur og
óskir veröi nú aö leggja á
hilluna, hljóta verkalýös-
félögin og einnig BSRB aö
lialda fast viö þá grund-
vallarkröfu, aö lágmarkslaun
fyrir fullvinnandi karl eöa
konu veröi 35 þúsund krónur á
mánuöi. Meöan ýmsir taka
margföld laun á mánuöi er
ekki ástæöa til aö taka þessa
kröfu til baka. Þaö er ekki
ástæöa til þess, aö þaö væri
óverjandi aö halda aö viö
þessa kröfu eru allar aörar
aukaatriöi.”
-TK.